1.Göçmen kaçakçılığı, uluslararası boyutu olan bir suçtur. Failin Türkiye’de bulunmasına rağmen eylemini başka ülkede gerçekleştirmesi, ya da başka bir ülkede yakalanarak yargılanması sık karşılaşılan bir durumdur. Özellikle Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerde göçmen kaçakçılığı suçundan mahkûmiyet alması, hem Türk hukuku hem de uluslararası hukuk bakımından çeşitli sonuçlar doğurmaktadır.

2. Hukuki Çerçeve

2.1. Türk Ceza Kanunu Açısından

• TCK m.79: Göçmen kaçakçılığı suçu 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve adli para cezası gerektirir.

• TCK m.11: Türk vatandaşları, yurtdışında işledikleri suçtan dolayı Türkiye’de de yargılanabilir.

• TCK m.19: Yabancı ülkede işlenen suç nedeniyle verilen ceza, Türkiye’de infazda mahsup edilir.

2.2. Uluslararası Hukuk Açısından

• Palermo Sözleşmesi (2000) göçmen kaçakçılığını uluslararası suç sayar.

• Ülkeler arasında suçluların iadesi anlaşmaları (örneğin Türkiye–AB, Türkiye–ABD) uygulanır.

• Çifte yargılama yasağı (ne bis in idem): Kural olarak aynı fiilden iki kez yargılama yapılmaz.

---

3. Başka Ülkede Mahkumiyet Kararı Senaryoları

3.1. Türk Vatandaşının Yabancı Ülkede Yargılanması

Örneğin bir Türk vatandaşı, İtalya’da göçmenleri yasa dışı şekilde taşırken yakalanır ve mahkûmiyet alır.

• Bu ceza, İtalyan cezaevinde infaz edilir.

• Kişi daha sonra Türkiye’ye dönerse, aynı suçtan Türkiye’de yeniden yargılanamaz (TCK m.9 ve m.19).

• Ancak Türkiye, bu kişiye karşı ek idari yaptırımlar uygulayabilir (pasaport iptali, seyahat kısıtlaması vb.).

3.2. Yabancı Ülkede Mahkumiyetin Türkiye’de Tanınması

• MÖHUK m.54–58 uyarınca, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi mümkündür.

• Bu durumda Türkiye, mahkûmiyet kararını iç hukukta geçerli sayabilir.

3.3. İade Talebi

• Eğer Türk vatandaşı başka bir ülkede mahkûm olmuşsa, o ülke infazı kendi cezaevinde uygular.

• Ancak yargılama tamamlanmadan Türkiye’ye kaçarsa, yabancı devlet iade talebinde bulunabilir.

• Türkiye Anayasası m.38 gereği, Türk vatandaşları suçları nedeniyle yabancı ülkeye iade edilmez.

• Ancak infaz için adli işbirliği yapılabilir (cezanın Türkiye’de çektirilmesi gibi).

---

4. Yargıtay ve Uygulama Örnekleri

• Yargıtay 18. CD, 2017/4358 E., 2019/2211 K.: Yabancı ülke ile koordineli operasyonlarda, faillerin farklı ülkelerde yakalanıp mahkûm olması durumunda, çifte yargılamanın önlenmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir.

• Yargıtay CGK, 2013/248 K.: Yabancı ülkede kesinleşmiş mahkûmiyet kararının, Türkiye’de yeniden yargılamaya konu edilemeyeceği, ancak cezanın tanınıp infaz edilebileceği belirtilmiştir.

---

5. AİHM Perspektifi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, çifte yargılama yasağı (AİHS Ek Protokol 7, m.4) kapsamında aynı fiilden iki kez cezalandırılmaya karşı koruma sağlamaktadır.

• Eğer kişi İtalya’da göçmen kaçakçılığından mahkûm olmuşsa, aynı fiil nedeniyle Türkiye’de yeniden yargılanamaz.

• Ancak farklı fiiller (örneğin hem yurtdışına çıkarma hem de Türkiye içinde barındırma) söz konusu ise yeni bir yargılama mümkündür.

---

6. Somut Senaryo

Bir Türk vatandaşı olan A.K., Yunanistan üzerinden İtalya’ya göçmenleri taşırken yakalanır. İtalyan mahkemesi, A.K.’ya 6 yıl hapis cezası verir. Ceza İtalya’da infaz edilir.

A.K. cezasını tamamladıktan sonra Türkiye’ye döner. Türkiye’de aynı fiil nedeniyle yeniden soruşturma açılmaz. Ancak Türk makamları, A.K.’nın yurtdışına çıkışını sınırlandırabilir ve pasaport iptali gibi önlemler alabilir.

---

7. Sonuç

• Yurtdışına göçmen çıkarma suçu nedeniyle yabancı bir ülkede mahkûmiyet kararı verilmesi, kural olarak Türkiye’de yeniden yargılama yapılmasını engeller.

• Ancak Türkiye, tanıma–tenfiz yoluyla bu mahkûmiyet kararını iç hukukta geçerli sayabilir.

• Türk vatandaşları yabancı ülkelere iade edilmez, fakat ceza işbirliği kapsamında cezalarını Türkiye’de çekmeleri mümkündür.

• Bu durum, uluslararası ceza hukuku, iade hukuku ve insan hakları hukuku kesişiminde değerlendirilir.

Türkiye’de Mahkûmiyetin Tanınması ve Tenfizi Usulü (MÖHUK m.54–58)

1. Genel Çerçeve

Bir Türk vatandaşı veya yabancı, yurtdışında göçmen kaçakçılığı suçu nedeniyle mahkûmiyet kararı aldığında, bu kararın Türkiye’de doğrudan icra edilmesi mümkün değildir.

• Çünkü her devletin verdiği ceza kararı yalnızca kendi ülkesinde geçerlidir.

• Başka bir ülkede sonuç doğurabilmesi için tanıma ve tenfiz gerekir.

Bu konu, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m.54–58’de düzenlenmiştir.

---

2. Tanıma Nedir?

• Tanıma, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de hukuki sonuç doğurmasının kabul edilmesidir.

• Örn: İtalya’da verilen göçmen kaçakçılığı mahkûmiyet kararının Türkiye’de “kesin hüküm” niteliği taşıması.

• Tanıma ile, aynı fiilden Türkiye’de yeniden dava açılamaz (ne bis in idem ilkesi uygulanır).

---

3. Tenfiz Nedir?

• Tenfiz, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilmesi için yetkili mahkemenin verdiği izin kararıdır.

• Örn: İtalya’da verilen 6 yıl hapis cezasının, Türk ceza infaz kurumunda çektirilmesi.

---

4. Tanıma ve Tenfiz Şartları (MÖHUK m.54)

Bir yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınması veya tenfizi için:

1. Kesinleşmiş olması gerekir.

2. Karar, kamu düzenine aykırı olmamalıdır.

3. Karar, Türkiye ile karşılıklılık ilkesine uygun olmalıdır (yani ilgili ülke de Türk kararlarını tanıyor olmalıdır).

4. Karar, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmemelidir.

---

5. Ceza Hukuku Boyutu

MÖHUK esas olarak özel hukuk kararlarının tanınmasına yönelik olsa da, uluslararası ceza adli yardımlaşması anlaşmaları ile ceza kararlarının da tanınması mümkündür.

• Türkiye’nin taraf olduğu ikili anlaşmalar veya çok taraflı sözleşmeler çerçevesinde, yabancı ülkede verilen mahkûmiyet kararları Türkiye’de uygulanabilir.

• Örn: Avrupa Konseyi Suçluların Nakli Anlaşması (1983).

---

6. Uygulama Örneği

Senaryo

Türk vatandaşı A.K., Almanya’da göçmen kaçakçılığı nedeniyle 5 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiştir.
A.K., Türkiye’ye dönmek istemektedir.

Hukuki Süreç

1. Almanya’daki mahkûmiyet kararı kesinleşir.

2. Türkiye’de Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla tanıma ve tenfiz davası açılır.

3. Yetkili mahkeme (Asliye Hukuk Mahkemesi) kararı inceler.

4. Şartlar sağlanırsa, karar Türkiye’de de geçerli hale gelir.

5. Cezanın kalan kısmı Türk cezaevinde infaz edilir.

---

7. Yargıtay Uygulaması

Yargıtay, yabancı ülkelerde verilen ceza kararlarının Türkiye’de uygulanabilmesi için mutlaka tanıma ve tenfiz kararı alınması gerektiğini vurgulamaktadır.

• Aksi halde yabancı karar doğrudan infaz edilemez.

• Ancak TCK m.19 gereği, yabancı ülkede çekilen ceza Türkiye’de mahsup edilir.

---

8. Sonuç

Yurtdışında göçmen kaçakçılığı suçu nedeniyle verilen mahkûmiyet kararlarının Türkiye’de etkili olabilmesi için:

1. Tanıma yoluyla kesin hüküm niteliği kazanması,

2. Tenfiz yoluyla infaz edilebilir hale gelmesi gerekir.

Bu mekanizma, hem uluslararası adli yardımlaşma ilkesini hem de çifte yargılama yasağını (ne bis in idem) güvence altına alır.