DTH – Yolcu Taşıma Sözleşmesi
Deniz Ticareti Hukukunda Yolcu Taşıma Sözleşmesi
Deniz yolculukları, hem ticari hem de turistik amaçlarla yaygın olarak tercih edilen ulaşım yöntemlerinden biridir. Ancak yolcuların güvenliği, haklarının korunması ve sorumlulukların belirlenmesi açısından yolcu taşıma sözleşmeleri büyük önem taşır. Türk Ticaret Kanunu (TTK), deniz ticareti hukukunun bir parçası olarak yolcu taşıma sözleşmelerine özel hükümler getirerek taraflar arasındaki ilişkileri ayrıntılı şekilde düzenlemiştir.
Yolcu Taşıma Sözleşmesi Nedir?
Yolcu taşıma sözleşmesi, bir yolcunun deniz aracıyla bir limandan başka bir limana taşınmasını konu alan ve taşıma karşılığında bir ücret ödenmesini öngören sözleşmedir. Bu sözleşmenin temel amacı, yolcunun güvenli şekilde varış noktasına ulaştırılmasıdır.
TTK m. 1141 ve devamı hükümleri, yolcu taşıma sözleşmelerini düzenler ve taşıyanın (gemi sahibi veya işletmeci) yolcunun güvenliğini sağlama yükümlülüğünü açıkça belirtir.
Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Dayanağı
Yolcu taşıma sözleşmeleri, hem TTK hem de uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmıştır. Atina Konvansiyonu (1974) ve 2002 Protokolü, deniz yoluyla yolcu taşımacılığında uluslararası standartları belirler. Türkiye’nin de taraf olduğu bu düzenlemeler, yolcuların can güvenliği ve tazminat haklarını güvence altına alır.
Taraflar Ve Sözleşmenin Unsuru
a) Taraflar
-
Taşıyan: Yolcunun güvenli ve konforlu bir şekilde taşınmasını taahhüt eden gemi sahibi, işletmeci veya yetkili kişi.
-
Yolcu: Deniz aracında seyahat eden ve taşıma ücretini ödeyen kişi.
-
Acenteler: Bilet satış ve organizasyon işlemlerini yapan aracılar.
b) Sözleşmenin Unsurları
-
Taşıma ücreti (bilet bedeli),
-
Kalkış ve varış limanlarının belirtilmesi,
-
Yolcunun güvenliğinin sağlanması,
-
Olası zararlar için sorumluluk düzenlemeleri.
Taşıyanın Sorumlulukları
Taşıyanın en önemli yükümlülüğü, yolcunun güvenliğini sağlamaktır. Bu sorumluluk, yolcu gemiye bindiği andan varış limanında gemiden ayrılana kadar devam eder.
Başlıca Sorumluluklar:
-
Geminin denize elverişli olması ve gerekli güvenlik donanımlarına sahip bulunması,
-
Yolcunun bagajının güvenliğini sağlamak,
-
Yolcuya zarar verebilecek kusurlu davranışlardan kaçınmak,
-
Seyir sırasında gerekli tüm güvenlik tedbirlerini almak.
TTK’ya göre taşıyan, kusursuz sorumluluk ilkesine tabidir. Yani yolcuya zarar gelmesi hâlinde, taşıyan kusursuz olduğunu kanıtlamadıkça sorumlu tutulur.
Yolcunun Hakları Ve Yükümlülükleri
Yolcu, taşıma ücreti karşılığında güvenli, düzenli ve konforlu bir yolculuk yapma hakkına sahiptir. Ayrıca bagajının güvenli şekilde taşınması da taşıyanın sorumluluğundadır.
Yolcunun yükümlülükleri ise taşıma kurallarına uymak, tehlikeli davranışlardan kaçınmak ve taşınması yasaklı eşyaları bildirmektir.
Zarar Ve Tazminat Sorumluluğu
Yolcu taşıma sırasında meydana gelen kazalar, yaralanmalar veya bagaj kaybı gibi durumlarda taşıyanın tazminat yükümlülüğü doğar.
Atina Konvansiyonu’na göre:
-
Yolcu yaralanması veya ölümü durumunda taşıyan, belirli limitlere kadar tazminat ödemekle yükümlüdür.
-
Bagaj kaybında ise yolcunun taşıyana zararı bildirme süresi önemlidir.
TTK ve uluslararası düzenlemeler, taşıyanın sorumluluğunu belli limitlerle sınırlar; ancak kasten veya ağır kusur durumunda bu sınırlar ortadan kalkar.
Uyuşmazlıklar Ve Çözüm Yolları
Yolcu taşıma sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, genellikle tazminat talepleri etrafında şekillenir. Bu tür davalar, deniz ticareti mahkemeleri veya tahkim yoluyla çözülebilir. Bilet şartları ve taşıma kurallarının sözleşmede net bir şekilde belirtilmesi, uyuşmazlıkların önlenmesi açısından önemlidir.
Yolcu Haklarının Korunmasında Sigorta
Taşıyanların, yolculara karşı doğabilecek sorumluluklarını güvence altına almak amacıyla zorunlu sorumluluk sigortası yaptırmaları gerekir. Bu sigorta, hem taşıyanın mali yükünü hafifletir hem de yolcuların zararlarının hızla karşılanmasını sağlar.
Sonuç
Deniz ticareti hukukunda yolcu taşıma sözleşmesi, hem taşıyan hem de yolcu açısından karşılıklı hak ve sorumlulukların net olarak belirlendiği bir güvenlik kalkanıdır. Yolcunun güvenliğini sağlamak, bagajını korumak ve olası zararları tazmin etmek, taşıyanın temel görevlerindendir.
Günümüzde, yolcu haklarının korunması ve güvenli seyahatin sağlanması açısından hem TTK hem de uluslararası sözleşmeler, deniz taşımacılığının ayrılmaz bir parçası hâline gelmiştir.
Gözdenur Turna
About Post Author
