Yemen’de Yabancılar Şirket Kurabilir mi, Hukuki Çerçeve Nedir?

GİRİŞ

Yemen, stratejik coğrafi konumu, Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ne açılan limanları ve Orta Doğu ile Afrika arasındaki ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle yabancı yatırımcıların ilgisini çeken bir ülkedir. Ancak, siyasi istikrarsızlık, ekonomik zorluklar ve güvenlik riskleri, yabancı yatırımcıların Yemen’de ticari faaliyet yürütürken dikkatli olmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede, “Yabancılar Yemen’de şirket kurabilir mi?” ve “Hukuki engeller ile yükümlülükler nelerdir?” soruları kritik bir önem taşır.

1. Yemen’de Yabancılar İçin Şirket Kurma İmkanı

Yemen mevzuatına göre yabancıların şirket kurması mümkündür. Yemen Yatırım Yasası ve Ticaret Kanunu, yabancı yatırımcıların şirket kurmalarını, ortaklık yapmalarını ve belirli sektörlerde yatırım yapmalarını düzenler. Ancak uygulamada, izin ve ruhsat süreçleri hem uzun hem de bürokratik olabilir.

Yabancıların Şirket Kurabileceği Şirket Türleri

• Limited Şirket (LLC): Yabancı yatırımcılar için en yaygın şirket türüdür. En az iki ortak gerektirir.

• Anonim Şirket (Joint Stock Company): Daha büyük ölçekli yatırımlar için tercih edilir. Sermaye şartı yüksektir.

• Şube Açma: Yabancı şirketler Yemen’de doğrudan şube açarak da faaliyet gösterebilirler.

• Ortak Girişim (Joint Venture): Yerli bir ortakla iş birliği yapılması mümkündür ve genellikle devlet teşvikleri açısından avantaj sağlar.

2. Şirket Kuruluşunda Aranan Hukuki Şartlar

Yabancıların Yemen’de şirket kurabilmesi için aşağıdaki temel şartlar aranır:

1. Yatırım İzni: Yemen Yatırım Otoritesi’nden ön izin alınması gerekir.

2. Sermaye Şartı: Sektöre göre değişiklik göstermekle birlikte, minimum sermaye şartı genellikle yerli girişimcilere kıyasla daha yüksektir.

3. Ortaklık Yapısı: Bazı sektörlerde %100 yabancı sahiplik mümkünken, stratejik sektörlerde Yemenli ortak zorunludur.

4. Faaliyet İzni: Ticaret Bakanlığı’na kayıt ve faaliyet belgesi alınması gerekir.

5. Vergi Kaydı: Yemen Vergi İdaresi’ne kayıt yapılması zorunludur.

6. Çalışma ve Oturma İzinleri: Yabancı ortakların ve yöneticilerin Yemen’de yasal olarak ikamet ve çalışma izinleri bulunmalıdır.

3. Yabancı Yatırımcıların Karşılaşabileceği Hukuki Engeller

• Bürokratik Gecikmeler: Belgelerin onayı ve izin süreçleri uzun sürebilir.

• Mülkiyet Kısıtlamaları: Yabancıların gayrimenkul edinmesi ciddi sınırlamalara tabidir.

• Sektörel Kısıtlamalar: Enerji, telekomünikasyon ve savunma gibi stratejik sektörlerde yabancı yatırım sınırlandırılabilir.

• Vergi Yükümlülükleri: Yabancı şirketler hem kurumlar vergisine hem de KDV gibi dolaylı vergilere tabidir.

• Yargı Sistemi: Ticari uyuşmazlıkların çözümünde mahkemeler yavaş işlemektedir; bu nedenle tahkim ve alternatif çözüm yolları tercih edilmektedir.

4. Kurgusal Örnek Olay

Örnek Olay (Anonim Karakterler):

A firması, Türkiye merkezli bir lojistik şirketidir. Ortadoğu’daki ticari faaliyetlerini genişletmek isteyen şirket, Yemen’de bir şube açma kararı alır. Şirket temsilcisi M.B., Yemen Yatırım Otoritesi’ne başvurarak gerekli belgeleri sunar. Ancak başvuru sürecinde, Yemenli ortak şartının bazı sektörlerde zorunlu olduğunu öğrenir. Bunun üzerine, yerel bir ticaret şirketi sahibi A.K. ile ortaklık yapmaya karar verirler.

Ortaklık kurulduktan sonra, şirketin vergi kaydı tamamlanır ve çalışma izni alınır. Ancak şirket faaliyetleri sırasında Yemen’deki bürokratik engeller ve güvenlik sorunları nedeniyle ciddi gecikmeler yaşar. Buna rağmen, A firması Yemen’deki ticari faaliyetlerini sürdürerek bölgesel pazara giriş yapmayı başarır.

Bu örnek olay, Yemen’de şirket kurmanın mümkün olduğunu ancak hukuki süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle profesyonel destek alınmasının şart olduğunu göstermektedir.

5. Sonuç

Yabancıların Yemen’de şirket kurmaları hukuken mümkündür; ancak uygulamada ciddi bürokratik engeller, güvenlik sorunları ve yatırım riskleri bulunmaktadır. Yatırımcıların:

• Yemen Ticaret Kanunu ve Yatırım Yasası’na uygun hareket etmeleri,

• Yabancı yatırımcıya özel izin ve ruhsatları almaları,

• Yerel ortaklarla iş birliği yapmaları ve

• Vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekmektedir.

Profesyonel hukuki danışmanlık almadan hareket etmek, hem izin süreçlerinin uzamasına hem de yatırımların risk altında kalmasına yol açabilir.