Yemen’de Yabancılar İçin Şirket Türleri ve Kuruluş Prosedürleri Nelerdir?
Giriş
Küresel ölçekte yatırımcılar, farklı pazarlara erişim sağlamak için şirket kurma yoluna gitmektedir. Yemen, stratejik coğrafi konumu ve Kızıldeniz ile Aden Körfezi üzerinden uluslararası ticaret yollarına yakınlığı nedeniyle yabancı yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Ancak, Yemen’de yabancıların şirket kurma süreçleri, hem mevzuattaki sınırlamalar hem de siyasi-ekonomik istikrarsızlık nedeniyle dikkatle incelenmelidir.
Bu makalede Yemen’de yabancıların kurabileceği şirket türleri, kuruluş prosedürleri ve uygulamada karşılaşılan hukuki engeller kurgusal bir olay üzerinden ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.
Kurgusal Olay
-
A, Alman vatandaşı, 42 yaşında bir lojistik şirketi sahibidir.
-
B, Yemen vatandaşı bir hukuk danışmanıdır.
-
C, Yemen Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nda görevli yetkilidir.
A, Aden’de bir lojistik firması kurarak hem Yemen’de iç taşımacılık yapmak hem de uluslararası ticarette avantaj sağlamak ister. Ancak Yemen’de şirket kuruluş süreçlerini bilmediği için B’den danışmanlık alır. Süreç boyunca Yemen mevzuatında öngörülen şirket türlerini ve kuruluş adımlarını öğrenir.
Yemen’de Yabancılar İçin Şirket Türleri
1. Limited Şirket (Limited Liability Company – LLC)
-
En yaygın şirket türüdür.
-
Ortak sayısı en az 2, en fazla 50 olabilir.
-
Yabancıların pay sahibi olması mümkündür.
-
Sorumluluk, sermaye payı ile sınırlıdır.
2. Anonim Şirket (Joint Stock Company)
-
Büyük ölçekli yatırımlar için tercih edilir.
-
En az 5 ortakla kurulabilir.
-
Sermaye, hisse senetlerine bölünür.
-
Yabancıların çoğunluk hissedar olması bazı sektörlerde sınırlanabilir.
3. Şube Açma (Branch Office)
-
Yabancı bir şirket Yemen’de şube açabilir.
-
Tamamen ana merkeze bağlı çalışır.
-
Vergisel yükümlülükler Yemen’de faaliyet gösteren şirketlerle aynıdır.
4. Temsilcilik Ofisi (Representative Office)
-
Ticari faaliyette bulunamaz.
-
Sadece araştırma, tanıtım ve irtibat amaçlıdır.
-
Vergi yükümlülüğü yoktur, ancak izin belgesi alınması zorunludur.
5. Ortak Girişim (Joint Venture)
-
Yabancı yatırımcıların Yemenli ortaklarla birlikte kurdukları şirket türüdür.
-
Genellikle enerji, madencilik ve liman işletmeciliği gibi stratejik sektörlerde zorunlu tutulur.
Kuruluş Prosedürleri
1. Ön İzin ve Başvuru
-
Yabancı yatırımcı önce Yemen Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’ndan ön izin almak zorundadır.
-
A, B’nin yardımıyla şirket faaliyet alanını belirleyip C’ye başvuru yapar.
2. Şirket Ana Sözleşmesi
-
Şirket türüne uygun bir ana sözleşme hazırlanır.
-
Ortakların hakları, sermaye payları ve şirketin faaliyet konusu bu belgede yer alır.
3. Ticaret Siciline Kayıt
-
Şirketin tüzel kişilik kazanabilmesi için Ticaret Siciline kayıt yapılması gerekir.
-
Kayıt sırasında yabancıların kimlik belgeleri ve noter onaylı tercümeleri sunulur.
4. Vergi Dairesi Kaydı
-
Şirket, vergi dairesine kayıt yaptırarak vergi numarası almak zorundadır.
-
Yemen’de yabancı şirketler %20 kurumlar vergisine tabidir.
5. Çalışma ve İkamet İzinleri
-
Yabancı yatırımcı şirket yöneticisi olarak çalışacaksa ayrıca İçişleri Bakanlığı’ndan çalışma izni almak zorundadır.
Kurgusal Olayın Gelişimi
-
A, Aden’de bir limited şirket kurmaya karar verir.
-
B, ana sözleşmeyi hazırlar ve Ticaret Bakanlığına sunar.
-
C, belgeleri inceleyip ön izin verir.
-
A, Alman pasaportunu, ikamet adresini ve sermaye dekontunu sunar.
-
Şirketin ticaret sicili kaydı yapılır ve vergi numarası alınır.
-
A, şirketin müdürü olarak çalışmak için ayrıca çalışma izni başvurusunda bulunur.
-
Yaklaşık 3 ay süren süreç sonunda şirket resmen faaliyete başlar.
Yabancı Yatırımcıların Karşılaştığı Hukuki Engeller
-
Yerel Ortaklık Zorunluluğu: Stratejik sektörlerde %51 Yemenli ortak şartı aranabilir.
-
Yüksek Bürokrasi: Kuruluş işlemleri uzun sürebilir.
-
Vergisel Yükler: Yabancı yatırımcılar yüksek kurumlar vergisi ve gümrük vergileri ile karşılaşır.
-
Siyasi Riskler: Yemen’deki iç karışıklıklar yabancı yatırımcılar açısından güvenlik riski yaratır.
-
Tahkim ve Yargı: Ticari uyuşmazlıklarda uluslararası tahkim sınırlı, Yemen mahkemeleri yetkilidir.
Hukuki Risklere Karşı Öneriler
-
Ana sözleşmeye tahkim şartı eklenmeli.
-
Çifte vergilendirme riski için uluslararası vergi danışmanlığı alınmalı.
-
Yerel ortak seçimi dikkatle yapılmalı.
-
Siyasi riskler göz önünde bulundurularak yatırım sigortası kullanılmalı.
Karşılaştırmalı Perspektif
-
Türkiye: Yabancı yatırımcıya ulusal yatırımcı ile eşit muamele ilkesi.
-
BAE: Serbest bölgelerde %100 yabancı sermaye ile şirket kurulabilmesi.
-
Yemen: Yerel ortak zorunluluğu, yüksek bürokrasi ve sınırlı sektör erişimi.
Sonuç
Yemen’de yabancılar için şirket kuruluşu mümkündür ancak süreç uzun, bürokratik ve risklidir. Limited şirketler ve anonim şirketler yabancılar için en uygun türlerdir. Şube veya temsilcilik ofisi ise daha sınırlı faaliyetlere izin verir.
Kurgusal olayda görüldüğü gibi, A’nın Aden’de şirket kurabilmesi 3 ay sürmüş, vergi ve izin yükümlülükleri ciddi maliyet doğurmuştur. Yemen’de şirket kurmak isteyen yatırımcıların profesyonel hukuki danışmanlık alması, riskleri önceden öngörmesi ve sözleşmelerini uluslararası standartlara göre hazırlaması büyük önem taşır.
About Post Author
