Yargı Mensuplarını ve Tanıkları Etkilemeye Teşebbüs Suçu
Adaletin tarafsız ve bağımsız şekilde işlemesi, demokratik hukuk devletlerinin temel şartlarından biridir. Yargı görevi yapan kişilerin, bilirkişilerin veya tanıkların tehdit, baskı ya da çıkar ilişkileriyle etkilenmeye çalışılması, yargının tarafsızlığına doğrudan saldırı niteliğindedir. Bu nedenle Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 277, yargı mensuplarını ve tanıkları etkilemeye teşebbüs suçunu düzenleyerek ağır yaptırımlar öngörmüştür.
Bu makalede, TCK 277’nin kapsamı, suçun unsurları, Yargıtay ve AİHM kararları ışığında uygulamadaki yansımaları ve günümüz dijitalleşen dünyasında ortaya çıkan yeni tehditler ele alınacaktır.
Hukuki Dayanak ve Suçun Tanımı
TCK m. 277 hükmü şu şekildedir:
“Yargı görevi yapanları, bilirkişileri veya tanıkları hukuka aykırı şekilde etkilemeye teşebbüs eden kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Burada korunan hukuki değerler:
-
Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı,
-
Yargılama sürecinin adil şekilde yürütülmesi,
-
Kamuoyunun adalet sistemine duyduğu güven.
Suçun Unsurları
-
Fail:
-
Herkes bu suçun faili olabilir. Failin kamu görevlisi veya avukat gibi yargı sürecine yakın bir kişi olması durumunda ceza ağırlaştırılabilir.
-
-
Fiil:
-
Yargı görevi yapan hâkim, savcı veya mahkeme personelini; bilirkişi veya tanığı tehdit, baskı, menfaat vaadi veya hile ile yönlendirme.
-
Teşebbüs aşamasında kalması bile suçun oluşması için yeterlidir.
-
-
Manevi Unsur:
-
Suç doğrudan kastla işlenir. Fail, yargının veya delil değerlendirmesinin tarafsızlığını bozmayı hedeflemelidir.
-
-
Mağdur:
-
Mağdur, adaletin kendisidir. Bu nedenle suçun kamu düzenine karşı işlendiği kabul edilir.
-
Yargıtay Kararları Işığında TCK 277
Yargıtay, bu suçun oluşumunda teşebbüsün ve etkili olma çabasının varlığını titizlikle inceler:
-
Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2019/3854 E., 2020/1942 K. kararında, bir tanığı maddi çıkar vaadiyle etkilemeye çalışan kişinin eylemi suç sayılmıştır.
-
Yargıtay 9. Ceza Dairesi 2018/2451 E., 2019/3176 K. kararında, bilirkişiye baskı yapan ve rapor yönlendirmeye çalışan sanık hakkında verilen mahkûmiyet kararı onanmıştır.
-
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2016/243 E., 2017/85 K. kararında, hakimi etkilemeye yönelik dolaylı tehditlerin dahi suç kapsamında değerlendirilebileceği belirtilmiştir.
AİHM Kararları ve Adil Yargılanma Hakkı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), adil yargılanma hakkının (AİHS m. 6) korunması için tanık ve bilirkişilerin bağımsız olması gerektiğini vurgular:
-
Khamidov v. Rusya (2007) kararında, tanıkların baskı veya yönlendirme altında ifade vermesinin adil yargılanma hakkını ihlal edeceği belirtilmiştir.
-
Van Mechelen v. Hollanda (1997) kararında, tanık üzerinde baskı yapılmasının adalet sistemine olan güveni zedelediği ifade edilmiştir.
-
Ozturk v. Almanya (1984) kararında, yargı bağımsızlığını zedeleyecek her türlü dış müdahalenin hukuka aykırı olduğu açıkça vurgulanmıştır.
Dijital Çağda Etkileme Teşebbüsü
Teknolojinin gelişmesiyle, yargı mensuplarını veya tanıkları etkileme girişimleri dijital ortamda da gerçekleşmektedir:
-
Sosyal Medya Yoluyla Baskı: Tanık veya bilirkişi üzerinde kamuoyu baskısı oluşturmak amacıyla sosyal medyada linç kampanyaları düzenlenmesi.
-
Dijital İletişim Araçları: WhatsApp, Telegram gibi şifreli uygulamalar üzerinden tehdit veya yönlendirme girişimleri.
-
Siber Taciz ve Tehdit: E-posta veya dijital mesajlar aracılığıyla yönlendirme veya sindirme çabaları.
Günümüzdeki Sorunlar ve Tartışmalar
-
Eleştiri Hakkı – Etkileme Ayrımı:
-
Kamuoyunun yargı kararlarını eleştirmesi ile tanık veya bilirkişiye baskı yapması arasındaki fark dikkatle ayrılmalıdır.
-
-
Dijital Kanıtların Kullanımı:
-
Sosyal medya mesajlarının delil olarak kabul edilmesi ve doğruluklarının tespiti uygulamada zorluk yaratmaktadır.
-
-
Bilirkişilik Sistemindeki Açıklar:
-
Bilirkişi raporlarına müdahaleye yönelik teşebbüslerin artması, sistemin bağımsızlığını tartışılır hale getirmiştir.
-
Cezalar ve Yaptırımlar
-
TCK m. 277’ye göre ceza: Yargı mensuplarını, tanıkları veya bilirkişileri etkilemeye teşebbüs eden kişi 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
-
Fiilin kamu görevlisi veya avukat gibi meslek grupları tarafından işlenmesi durumunda ceza artırılır.
-
Teşebbüs aşamasında kalması dahi cezalandırmaya yeterlidir.
Sonuç ve Değerlendirme
Yargı mensuplarını, bilirkişileri veya tanıkları etkilemeye teşebbüs suçu, adaletin tarafsızlığını ve kamu güvenini korumaya yönelik önemli bir düzenlemedir. Yargıtay kararları, suçun yalnızca fiili baskılarla değil, dolaylı yönlendirmelerle de işlenebileceğini açıkça ortaya koymaktadır. AİHM içtihatları ise, tanık ve bilirkişilerin bağımsız ve özgür iradeyle hareket etmesini adil yargılanma hakkının bir unsuru olarak değerlendirmektedir.
Dijitalleşme ve sosyal medya, bu suçun işlenme biçimlerini çeşitlendirmiş, dolayısıyla dijital delil yönetimi ve yargı mensuplarının korunması konuları daha da önem kazanmıştır. Hem mevzuatın hem de yargı uygulamalarının bu yeni tehditlere uyum sağlayacak şekilde güncellenmesi gereklidir.
About Post Author
