Yağma Suçunda Gönüllü Vazgeçme – İstanbul Ağır Ceza Avukatı

I. GİRİŞ

Ceza hukuku sisteminde, suçun oluşması için yalnızca icra hareketinin gerçekleşmesi yeterli değildir. Aynı zamanda bu hareketlerin neticeye ulaşması veya en azından neticeye yönelik bir kastın bulunması gerekir. Bununla birlikte bazı hallerde fail, suçu işlemeye başlamış ancak gönüllü olarak fiilinden vazgeçmiş olabilir. İşte bu noktada devreye giren “gönüllü vazgeçme” kurumu, suçun oluşumunu ve cezalandırılmasını doğrudan etkileyen önemli bir müessesedir.

Yağma suçu ise niteliği gereği hem malvarlığına hem de kişinin irade özgürlüğüne yönelik karma bir suç türüdür. Failin cebir veya tehdit yoluyla malı almaya yönelmesi, bu suçu hem fiziksel hem de psikolojik baskı içeren ağır bir suç kategorisine sokar. Bu bağlamda, yağmaya teşebbüs eden ancak suçu tamamlamadan gönüllü olarak vazgeçen faile uygulanacak hukuki yaptırımlar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 36. maddesi ile belirlenmiştir.

Bu çalışmada, öncelikle yağma suçunun yapısı ve teşebbüs hali incelenecek, ardından gönüllü vazgeçmenin hukuki niteliği ve özellikle yağma suçuna teşebbüs durumundaki uygulamaları Yargıtay kararları ışığında değerlendirilecektir.

II. YAĞMA SUÇUNUN TANIMI VE YAPISI

A. Yağma Suçunun Tanımı (TCK m.148)

Türk Ceza Kanunu’nun 148. maddesine göre:

“Bir kimse, bir başkasının taşınır malını, cebir veya tehdit kullanarak teslim ettirir veya vermeye mecbur kılarsa, yağma suçunu işlemiş olur.”

Suçun unsurları şunlardır:

Failin cebir veya tehdit kullanması,
Mağdurun bu etkiyle taşınır malını vermesi veya teslim etmeye mecbur kalması,
Failin mal üzerinde zilyetlik kurması.

B. Yağma Suçunun Teşebbüs Hali

TCK m.35’e göre;

“Kasten işlenmeye teşebbüs edilen suç, failin elinde olmayan sebeplerle tamamlanmamışsa, teşebbüs hükümleri uygulanır.”

Yağma suçunun teşebbüs hali, failin cebir veya tehdidi gerçekleştirmesine rağmen malın henüz ele geçirilmemiş olduğu durumları kapsar. Failin fiili mağduru malı vermeye yöneltmiş olsa bile mal henüz zilyetliğine geçmemişse, suç teşebbüs aşamasında kalır.

III. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME KURUMU (TCK m.36)

A. Tanımı

TCK m.36’ya göre:

“Fail, icra hareketlerine başlamış olmakla birlikte suçun tamamlanmasını kendi iradesiyle engellerse, gönüllü vazgeçmeden dolayı cezalandırılmaz. Ancak bu kişi, gerçekleşen kısım dolayısıyla cezalandırılır.”

Gönüllü vazgeçme ile failin iradesi ön plana çıkar. Suçun tamamlanması hâlâ mümkünken ve dış müdahale olmaksızın fail fiilinden vazgeçmişse bu durumda cezadan muafiyet veya indirim söz konusu olur.

B. Unsurları

İcra hareketlerine başlanmış olmalıdır.
Suçun tamamlanması mümkün olmalıdır.
Vazgeçme, failin kendi iradesine dayanmalıdır.
Engelleme, fiili olarak sonucu doğurmamalıdır.

IV. YAĞMAYA TEŞEBBÜSTE GÖNÜLLÜ VAZGEÇME

A. Uygulama Ölçütleri

Yağma suçuna teşebbüs eden failin gönüllü olarak vazgeçmesi hâlinde iki temel ölçüt dikkate alınır:

Fiilin mağdur üzerindeki etkisinin kaldırılması: Tehdit veya cebir sona erdirilmeli, mağdur üzerindeki baskı kalkmalıdır.
Malın fiilen ele geçirilmemiş olması: Mal mağdurun zilyetliğinde kalmalı veya fail malı aldıysa dahi iade etmelidir.

B. Gönüllü Vazgeçme ile Suçun Tamamlanmasının Önlenmesi

Failin cebir veya tehdide başlamasına rağmen;

Malı almaktan vazgeçmesi,
Mağdurun teslim etmek üzere olduğu malı geri çevirmesi,
Olay yerinden uzaklaşarak fiiline son vermesi,
durumlarında gönüllü vazgeçme söz konusu olur.

V. GÖNÜLLÜ VAZGEÇMENİN HUKUKİ SONUÇLARI

A. Tam Ceza Muafiyeti

TCK m.36 gereği, fail suçun tamamlanmasına kendi isteğiyle engel olursa, suç oluşmaz. Bu durumda:

Fail, yağma suçundan cezalandırılmaz.
Ancak cebir veya tehdidin kendi başına suç oluşturması halinde, örneğin kasten yaralama veya tehdit suçlarından sorumluluk doğabilir.

B. Sadece Gerçekleşen Fiil Dolayısıyla Cezalandırma

Eğer fail mağdura zarar vermiş, ancak malı almamışsa;

Kasten yaralama (TCK m.86) veya
Tehdit (TCK m.106) suçları kapsamında
cezalandırılır. Bu cezalar daha hafif olduğundan fail açısından önemli bir avantaj doğar.

VI. GÖNÜLLÜ VAZGEÇMEDE AYIRT EDİCİ KRİTERLER

A. Gönüllülüğün Varlığı

Vazgeçme, failin içsel kararıyla olmalıdır.
Polis sireni, tanığın gelmesi, güvenlik kamerasının fark edilmesi gibi nedenlerle vazgeçilmişse, bu gönüllü değil zorunlu vazgeçme olarak kabul edilir.
Bu durumda teşebbüsten ceza verilir, TCK m.36 uygulanmaz.

B. İade ve Telafi

Fail malı almış, ancak kendi rızasıyla mağdura iade etmişse, yine gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanabilir. Ancak burada failin iade anındaki iradesi ve olayın gelişimi dikkatle incelenmelidir.

VII. UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR

A. Gönüllülüğün İspatı

Failin gönüllü olarak mı yoksa dışsal sebeplerle mi vazgeçtiği her zaman net olmayabilir. Bu nedenle savunmanın ve savcılığın delil sunumu ve tanık ifadeleri çok önemlidir.

B. Mağdurun Rızasıyla Malın İadesi

Failin iade ettiği mal, mağdurun açık rızası olmadan alınmışsa ve fail rızasız iade ediyorsa, bu durum yine gönüllü vazgeçme olarak kabul edilebilir.

C. Malın Hiç Alınmamış Olması

Fail cebir kullanıp tehdit etmiş, ancak mal üzerinde hiçbir zilyetlik kurmamışsa ve fiilinden vazgeçmişse, bu durum doğrudan gönüllü vazgeçme olarak değerlendirilir.

VIII. SONUÇ

Yağma suçuna teşebbüs edilip de fiilden gönüllü olarak vazgeçilmesi, failin ceza almamasına veya daha hafif ceza almasına yol açan önemli bir hukuki kurumdur. Ceza hukukunun suçun oluşmasından çok failin iradesini esas alan bu yaklaşımı, hem suçun önlenmesine katkı sağlar hem de failin pişmanlık gösterdiği durumlarda toplumsal barışı gözetir.

Ancak uygulamada gönüllü vazgeçmenin teşhis edilmesi ve diğer hallerden ayrıştırılması kolay değildir. Bu nedenle ceza yargılamasında maddi vakıaların titizlikle analiz edilmesi, failin psikolojik durumu ve eylem sürecinin ayrıntılı şekilde incelenmesi gerekir.

Bu bağlamda hem savunma hem de yargı makamlarının TCK m.36’yı yalnızca şekli değil, failin özgür irade beyanı temelinde değerlendirmesi, ceza adaletinin sağlanmasında kritik rol oynar.

Single Blog Title