Yağma Suçu: Tanımı, Unsurları, Nitelikli Halleri ve Yargı Uygulamaları

Yağma suçu, cebir ve tehdidin malvarlığına yönelik olarak kullanıldığı en ağır suç tiplerinden biridir. Türk Ceza Kanunu’nun hem kişilere hem de malvarlığına karşı işlenen suçlar arasında köprü görevi gören bu suç tipi, toplumda güvenlik duygusunu zedeleyen ve bireyin temel haklarını tehdit eden niteliktedir.

Halk arasında “gasp” olarak bilinen yağma suçu, malvarlığına el koymak amacıyla şiddet ya da tehdit kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu yönüyle hem fiziksel bütünlüğe hem de ekonomik değere yönelen ikili bir saldırı içerir.

Bu makalede; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında yağma suçunun tanımı, yapısal unsurları, basit ve nitelikli halleri, yargı içtihatları, ceza politikası ve uygulamadaki sorunlar hukuki yönleriyle incelenecektir.

1. TANIM VE KANUNİ DÜZENLEME

1.1. TCK m.148 – Yağma Suçu

TCK m.148/1:

“Bir kimseyi, cebir veya tehdit kullanmak suretiyle bir şeyi vermeye veya vermemeye, yapmaya veya yapmamaya zorlayan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Bu fiilin malvarlığına yönelik olması hâlinde fail, yağma suçundan sorumlu tutulur.

1.2. TCK m.149 – Nitelikli Yağma

Aşağıdaki hâllerde ceza artırılır:

Silahla işlenmesi
Kişinin kendisini kamu görevlisi olarak tanıtması
Yol kesmek veya konutta/sürekli iş yerinde işlenmesi
Birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi
Suç örgütü kapsamında işlenmesi
Mağdurun beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olması

Ceza: 10 yıldan 15 yıla kadar hapis.

2. SUÇUN UNSURLARI

2.1. Fail ve Mağdur

Fail: Herkes olabilir. Kamu görevlisinin kamu gücünü kullanarak işlemesi ayrıca ağırlaştırıcı nedendir. Failin mağdurla olan yakınlık ilişkisi indirim veya cezasızlık sebebi kabul edilmemektir.
Mağdur: Malvarlığı üzerinde fiilen hâkimiyeti bulunan herkes olabilir. Malik olması gerekmez.

2.2. Fiil: Cebir veya Tehdit

Cebir: Fiziki şiddet içerir. Yumruk atma, boğaz sıkma, yere yatırma, silahla vurma vb.
Tehdit: Korku yaratmak amacıyla yapılan sözlü veya yazılı beyan. Öldürme, yaralama, yakma tehdidi vb.

Yağmada cebir veya tehdit kullanılması zorunludur. Ancak bu fiillerin mağdurun iradesini etkileyerek malvarlığı üzerinde bir tasarrufa zorlaması gerekir.

2.3. Malvarlığı Üzerinde Zorlama

Suçun oluşması için cebir ya da tehditle:

Mağdurun bir şeyi vermeye zorlanması
Vermemeye veya yapmamaya zorlanması gerekir

Zorlama sonucunda fail lehine bir menfaat doğması gerekir.

🔹 Yargıtay 6. CD., 2021/2358 E., 2022/1156 K.:

“Sanığın mağdura ‘paramı ver yoksa ailene zarar veririm’ diyerek telefonunu alması yağma suçunun oluştuğunu gösterir.”

3. YAĞMA İLE BENZER SUÇLARIN AYRIMI

3.1. Hırsızlık ile Ayrımı

Hırsızlıkta cebir veya tehdit yoktur. Fail, gizlice malı alır. Yağmada ise mağdurla yüz yüze gelinir ve aktif zorlama vardır.

🔹 Yargıtay 6. CD., 2020/1248 E., 2021/889 K.:

“Sanığın bıçakla mağduru korkutarak cüzdanını alması, nitelikli yağmadır. Hırsızlık suçu değildir.”

3.2. Tehdit Suçu ile Ayrımı

Tehdit suçunda malvarlığına yönelen bir eylem yoktur. Yağmada tehdit bir araçtır; asıl amaç menfaat teminidir.

4. YAĞMA SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ

4.1. Silahla Yağma

TCK m.149/1-a uyarınca ceza artırılır. Silahın gerçek veya ruhsatsız olması önem taşımaz.

4.2. Birden Fazla Kişiyle Yağma

TCK m.149/1-c: Suç birden fazla kişiyle birlikte işlenirse ceza artırılır. Bu hâl, toplumsal korku yaratma ihtimali nedeniyle daha ağır cezalandırılır.

4.3. Kamu Görevlisi Gibi Davranmak

Failin kendisini polis, asker, zabıta gibi tanıtıp yağma suçu işlemesi durumunda ceza artırılır.

5. YAĞMA SUÇUNDA TEŞEBBÜS VE İÇTİMA

5.1. Teşebbüs

Yağma suçuna teşebbüs mümkündür. Suç, malın failin hakimiyet alanına geçirilmesiyle tamamlanır. Bunun öncesinde hareket tamamlanamazsa teşebbüs hükümleri uygulanır.

5.2. İçtima

Yağma suçu işlenirken kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinden birinin gerçekleştiği durumlarda ayrıca kasten yaralama fiili de cezalandırılır. (Özel gerçek içtima)

6. YAĞMA SUÇUNDA CEZA YAPTIRIMI

Suç Türü	Hapis Cezası	Ek Yaptırımlar
Basit yağma (TCK m.148)	5 – 10 yıl	Güvenlik tedbirleri, kamu görevinden yasaklama
Nitelikli yağma (TCK m.149)	10 – 15 yıl	Malın iadesi, ağır para cezası
Teşebbüs hâli	Cezadan indirim yapılabilir	Duruma göre

7. ETKİN PİŞMANLIK VE UZLAŞMA

Yağma suçu, uzlaşmaya ve etkin pişmanlığa açık değildir. Suçun katalog suç olması nedeniyle, CMK m.253 ve m.254 kapsamında değerlendirilemez. Dolayısıyla, zararın giderilmesi cezayı etkilemez, yalnızca takdiri indirim sebebi olabilir.

8. YARGI UYGULAMALARINDA GÖRÜLEN SORUNLAR

Cebir ve tehdidin derecesi ile iradeyi etkileyip etkilemediği konusunda farklı kararlar verilmektedir.
Mağdurun beyanı ile sanığın savunmasının çeliştiği durumlarda delil yetersizliği gerekçesiyle beraat kararı verilebilmektedir.
Yağma ile borç tahsili arasındaki sınırın bulanıklaştığı örneklerde “alacaklı” görünümündeki faillerin ceza almaktan kurtulabildiği görülmektedir.

🔹 Yargıtay 6. CD., 2022/1174 E., 2023/542 K.:

“Sanığın gerçekten alacağı olsa bile, bunu cebir ve tehditle alması yağma suçunu oluşturur. Alacak ilişkisi, suçun oluşumuna engel değildir.”

SONUÇ

Yağma suçu, cebir ve tehdidin sistematik biçimde kötüye kullanıldığı ağır bir malvarlığı suçudur. Failin fiili sadece ekonomik değil, aynı zamanda bedensel veya ruhsal zarar da doğurabilecek nitelikte olduğu için TCK’da hapis cezaları oldukça yüksek tutulmuştur.

Ancak uygulamada fail ile mağdur arasında mevcut borç ilişkileri, cebirin derecesi ve tehditin algılanışı gibi faktörler mahkemelerin kararlarını etkileyebilmekte; bu da yargılamalarda yeknesaklığın sağlanmasını zorlaştırmaktadır.

Ceza adaletinin tesisi için, delil toplama süreci titizlikle yürütülmeli, mağdur beyanları uzman incelemesiyle desteklenmeli ve özellikle nitelikli yağma halleri yönünden kamuoyuna karşı güçlü bir caydırıcılık mesajı verilmelidir.

Single Blog Title