Giriş: Türkiye’ye Gelen Yabancılar, Özel Sağlık Sigortaları ve Artan Tazminat Talepleri

2025 itibarıyla Türkiye;

• sağlık turizmi,

• estetik operasyonlar,

• diş tedavileri,

• ortopedik cerrahi,

• kardiyoloji işlemleri

gibi alanlarda dünyanın en yoğun ziyaret alan ülkelerinden biridir.

Bu ziyaretlerde çoğu yabancı, ülkelerindeki sigorta şirketlerinden teminat alarak Türkiye’ye gelir.
Tedavi sırasında zarar oluştuğunda ise yabancı sigorta şirketleri:

• hastane,

• hekim,

• tıbbi cihaz üreticisi veya

• Türkiye’deki sigorta şirketleri

aleyhine rücu davaları, tazminat talepleri veya geri ödeme talebi yöneltmek ister.

Ancak burada kritik soru şudur:

➡️ Yabancı sağlık sigortası şirketleri Türkiye’de tazminat talep edebilir mi? Hangi hukuk uygulanır? Yetkili mahkeme neresidir?

Bu makale, MÖHUK, Türk Borçlar Kanunu, sağlık hukuku ve tüketici hukuku çerçevesinde bu soruları yanıtlar.

---

1. Yabancı Sağlık Sigortacısı Türkiye’de Doğrudan Dava Açabilir mi?

✔ Evet, ancak sınırlamalar vardır.

Yabancı bir sigorta şirketi Türkiye’de dava açabilir; fakat Türk mahkemelerinin yetkisini ve Türk hukukunun emredici kurallarını kabul etmek zorundadır.

Yani:

❗ Türkiye’de zarar doğmuşsa Türk mahkemeleri kesin yetkilidir.

❗ Uygulanacak hukuk Türk hukukudur.

❗ Sigorta sözleşmesindeki yabancı yetki/hukuk şartı Türkiye’de geçersiz olabilir.

Özellikle hasta zararı söz konusuysa kamu düzeni gereği Türkiye’deki hukuk uygulanır.

---

2. MÖHUK’a Göre Hangi Hukuk Uygulanır?

Zarar Türkiye’de meydana geldiği için:

✔ MÖHUK m.35 → Haksız fiilin işlendiği yer hukuku uygulanır.

✔ Uygulanacak hukuk → Türk hukuku

✔ Yabancı sigorta sözleşmesi → Sadece taraflar arasındaki iç ilişkiyi etkiler.

Bu nedenle:

➡️ ABD, Almanya veya İngiltere’de düzenlenen bir sigorta poliçesi Türkiye’deki tıbbi zararın hukuki değerlendirmesini belirleyemez.

---

3. Yabancı Sigortacının Rücu (Geri Alma) Hakkı Türkiye’de Tanınır mı?

Evet, ancak iki önemli sınırlama vardır:

✔ 1) Türk hukukunda rücuya elverişli bir durum olmalı

—> Örneğin hastanenin kusurlu olması, hekimin standart dışı işlem yapması.

✔ 2) Yabancı sigortacının Türk hastaya ödediği bedel poliçeye uygun olmalı

—> Aşırı veya hukuka aykırı ödemeler rücuya konu olamaz.

Aksi hâlde Türk mahkemeleri, yabancı sigortacının talebini reddeder.

---

4. Yabancı Sigorta Şirketleri Açısından Yetki Anlaşmaları Neden Çoğu Zaman Geçersizdir?

Sigorta poliçelerinde sıkça:

➡️ “Uyuşmazlık halinde İngiliz mahkemeleri yetkilidir.”
➡️ “Florida eyalet mahkemeleri yetkilidir.”

şeklinde hükümler bulunur.

Ancak Türkiye’de:

✔ Hasta hakları

✔ Sağlık hizmeti sorumluluğu

✔ Tıbbi müdahale standartları

kamu düzeni niteliğindedir.

Bu nedenle:

➡️ Yabancı yetki şartı Türkiye’deki hastaya karşı ileri sürülemez.
➡️ Yabancı sigortacı Türkiye’deki mahkemeye tabi olur.

---

5. Sağlık Turizmi Kaynaklı Davalarda Mahkeme Neye Bakar?

Türkiye’de görülen davalarda mahkemeler şu konuları değerlendirir:

✔ Hastanenin ve hekimin kusuru var mı?

✔ Bilgilendirilmiş onam doğru alındı mı?

✔ Komplikasyon mu yoksa malpraktis mi?

✔ Yabancı sigortacı doğru ödeme yaptı mı?

✔ Cihaz/ilaç kaynaklı sorun varsa üretici sorumluluğu var mı?

✔ Sigorta şirketinin rücu bedeli gerçek zarar mı?

Bu değerlendirmelerin tamamı Türk hukukuna göre yapılır.

---

6. Yabancı Sigorta Şirketinin Türkiye’de Tazminat Talep Edebilmesi İçin 5 Şart

✔ (1) Türk hastaya bağlı bir zarar olmalı

✔ (2) Üçüncü kişiye yapılan ödeme poliçeye uygun olmalı

✔ (3) Rücu talebi aşırı olmamalı

✔ (4) Zarar Türkiye’de gerçekleşmiş olmalı

✔ (5) Talep Türk hukukunun sınırları içinde olmalı

Bu şartlar sağlanmadığında mahkemeler çoğu zaman rücu taleplerini reddetmektedir.

---

7. Yabancı Sigorta Şirketlerinin Türkiye’de Karşılaştığı En Büyük Hukuki Engel: Emredici Kurallar

Türkiye’de aşağıdaki konular mutlak emredici niteliktedir:

✔ Hasta hakları yönetmeliği

✔ Tıbbi Deontoloji Tüzüğü

✔ Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri

✔ Tıbbi cihaz ve ilaç güvenliği

✔ Komplikasyon–malpraktis ayrımı

✔ Türk Borçlar Kanunu haksız fiil hükümleri

✔ KVKK (veri güvenliği)

Bu sebeple sigorta sözleşmesindeki hiçbir hüküm bu kuralları bertaraf edemez.

---

8. Yabancı Sigortacı Hangi Hâllerde Sorumluluk İleri Sürebilir?

✔ Hastanenin kusurlu tedavi uygulaması

✔ Hekimin standart dışı işlem yapması

✔ Tıbbi cihaz veya implantın kusurlu olması

✔ Enfeksiyon kontrol süreçlerinde ihmal

✔ Onam formunun eksik veya hatalı olması

✔ Sağlık turizmi hizmetinin ayıplı olması

✔ Hastaya yanlış bilgilendirme yapılması

Bu durumlarda sigortacı rücu hakkı kapsamında talepte bulunabilir.

---

9. Tazminatın Hesaplanmasında Türk Hukuku Esas Alınır

Mahkeme:

• maddi zarar,

• manevi zarar,

• sürekli sakatlık,

• gelir kaybı,

• tedavi masrafları

gibi kalemleri Türk içtihadına göre değerlendirir.

Yabancı ülkedeki tazminat hesaplama modelleri (örneğin ABD’de punitive damages) Türkiye’de uygulanmaz.

---

10. Sonuç: Yabancı Sağlık Sigortası Şirketleri Türkiye’de Tazminat Talep Edebilir, Ancak Türk Hukukuna Tabi Olmak Zorundadır

2025 uygulamasına göre:

• Yabancı sigortacılar Türkiye’de dava açabilir

• Ancak Türk mahkemeleri yetkili ve Türk hukuku uygulanır

• Yabancı yetki/hukuk şartları geçersizdir

• Rücu talepleri ancak Türk hukukuna uygun olduğu ölçüde kabul edilir

• Hastaya yapılan aşırı ödemeler rücu edilemez

• Kamu düzeni sağlık alanında tartışmasız üstün niteliktedir

Bu nedenle yabancı sigorta şirketlerinin Türkiye’deki tazminat taleplerini doğru yönetmesi için Türkiye’nin sağlık hukuku sistemine tam uyum sağlaması zorunludur.