Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi

Günümüzde uluslararası ilişkilerin artmasıyla birlikte, farklı ülkelerde verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de de geçerlilik kazanması önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. Özellikle boşanma, nafaka, velayet, ticari alacak ve miras davalarında yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi sıkça gündeme gelir. Türkiye’de bu süreç, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

---

Tanıma ve Tenfiz Ne Anlama Gelir?

Tanıma Nedir?

Tanıma, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de kesin hüküm etkisi doğurmasını sağlar. Örneğin, Almanya’da alınmış bir boşanma kararı tanındığında, kişi Türkiye’de de boşanmış kabul edilir ve nüfus kayıtları buna göre güncellenir.

Tenfiz Nedir?

Tenfiz ise icrai nitelikteki yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de uygulanabilmesi için verilen mahkeme iznidir. Para alacağı, tazminat, taşınmaz tahliyesi veya nafaka gibi icrai kararların Türkiye’de yerine getirilebilmesi için tenfiz davası açılması zorunludur.

---

Tanıma ve Tenfiz İçin Gerekli Şartlar

MÖHUK’un 54. maddesi, tanıma ve tenfiz davalarında aranacak şartları belirler. Başlıca koşullar şunlardır:

• Kararın Kesinleşmiş Olması: Yabancı mahkeme kararının verildiği ülkede kesinleşmiş olması gerekir.

• Karşılıklılık (Mütekabiliyet): Kararı veren ülke ile Türkiye arasında tanıma-tenfiz konusunda karşılıklı bir uygulama bulunmalıdır.

• Kamu Düzenine Aykırılık Olmaması: Karar, Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmamalıdır.

• Savunma Hakkına Riayet Edilmesi: Taraflara usulüne uygun tebligat yapılmış ve savunma hakkı sağlanmış olmalıdır.

---

Tanıma ve Tenfiz Davası Nasıl Açılır?

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Tanıma ve tenfiz davalarında Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Yetki açısından davalının Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Davalının yerleşim yeri yoksa, İstanbul, Ankara veya İzmir Asliye Hukuk Mahkemeleri seçilebilir.

Gerekli Belgeler

• Yabancı mahkeme kararının aslı veya onaylı örneği,

• Kararın kesinleştiğini gösteren belge,

• Apostil şerhi ve yeminli tercümesi,

• Dava dilekçesi ve vekâletname.

---

Yabancı Boşanma Kararlarının Tanınması

Yurt dışında boşanma kararı alan Türk vatandaşlarının bu kararın Türkiye’de de geçerli olabilmesi için tanıma davası açmaları gerekir. Tanıma kararı alınmadığı sürece kişi, Türk nüfus kayıtlarında evli görünmeye devam eder.
Eğer yabancı mahkeme boşanma kararı nafaka, maddi-manevi tazminat gibi icrai hükümler içeriyorsa ayrıca tenfiz davası açılmalıdır.

---

Kamu Düzeni ve Yargıtay Uygulamaları

Türk mahkemeleri, yabancı kararları kamu düzenine aykırılık yönünden inceler. Örneğin, çocuk yaşta evlilik gibi Türk hukukunun kesinlikle yasakladığı durumlar tanıma veya tenfiz edilmez.
Yargıtay, özellikle savunma hakkının korunup korunmadığı, kararın kesinleşip kesinleşmediği ve usul eksiklikleri konularında titiz bir denetim uygular.

---

Sonuç

Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi, bireylerin uluslararası hukuki haklarının korunması açısından zorunlu bir süreçtir. Özellikle boşanma, miras, ticari alacak ve nafaka gibi konularda profesyonel destek almak sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesini sağlar.