Vekile Yapılan Tebligatların Geçerliliği ve İstisnaları
Vekile Yapılan Tebligatların Geçerliliği ve İstisnaları
Giriş: Neden “Vekile Tebligat” Esastır?
Tebligat, adil yargılanma hakkının (savunma hakkı, çelişmeli yargılama ve sürelerin işletilmesi) temel aracıdır. Vekille takip edilen işlerde tebligatın doğrudan vekile yapılması, hem yargılamanın etkinliğini sağlar hem de hak düşürücü/süreli başvuru yollarında öngörülebilirliği artırır. Türk hukukunda bu ilke 7201 sayılı Tebligat Kanunu m.11 ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik m.18 ile açık biçimde benimsenmiştir.
Normatif Çerçeve
1) 7201 sayılı Tebligat Kanunu m.11
Kanun, “Vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır” diyerek kuralı koyar; birden çok vekil varsa birine yapılması yeterlidir; birden fazlasına tebligat yapılmışsa ilk tebliğ tarihi esas alınır.
2) Tebligat Kanunu Yönetmeliği m.18
Yönetmelik, vekile tebligatın vekil bürosunda ve resmî çalışma saatlerinde yapılacağını düzenler. Yine birden fazla vekilde ilk tebliğ tarihi asıl tarih sayılır ve CMK’daki sanıklara tebliğe ilişkin hükümler saklıdır (ceza yargılaması istisnası).
3) HMK m.73 (Davaya vekâletin kanunî kapsamı)
Vekâlet, yargılamada usul işlemlerini yapma yetkisini kapsar; tebligatların vekile yapılması da bu kapsamda değerlendirilir (temsil yetkisinin doğal sonucu).
4) HMK m.81–82 (Azil ve istifa)
Vekilin azil/istifasının mahkemeye ve karşı tarafa usulünce bildirilmesi şarttır; istifa halinde vekâlet görevi istifanın müvekkile tebliğinden itibaren iki hafta daha devam eder. Bu rejim, tebligatın kime yapılacağını doğrudan etkiler.
Vekile Yapılan Tebligatın Esasları
A) Vekil tayin edilmişse tebligat “doğrudan vekile” yapılır
Dava/iş vekille takip ediliyorsa tebligatın asile yapılması kural olarak usule aykırıdır. Bu, hem kanun hem yönetmelik düzeyinde emredici bir hüküm niteliğindedir.
B) Birden çok vekil varsa birine tebliğ yeter; birden fazla tebligatta ilk tarih esas
Yönetmelik m.18/2 ile kanundaki paralel düzenleme, süre hesabında ilk tebliği esas alır. Bu kural Yargıtay uygulamasında da aynen benimsenmiştir.
C) Vekilin davaya/takibe fiilen katılması şartı (özellikle icra safhası)
İcra takiplerinde “vekil sıfatıyla takibe katılma” önem taşır; vekil takip talebini imzalamışsa veya borçlu adına itiraz etmişse tebligat vekile yapılır. Aksi hâlde genel vekile yapılacak tebligat kabulüne bağlıdır.
Asile Yapılan Tebligatın Geçerliliği – Usulsüz Tebligat ve İyileştirme
A) Vekil varken asile yapılan tebligat kural olarak usulsüzdür
Yargıtay uygulaması, vekille takip edilen işlerde asile yapılan tebligatın sonuç doğurmayacağı ve süreci başlatmayacağı yönündedir (özellikle icra emri/karar tebliği gibi kritik işlemlerde).
B) Usulsüz tebligatın iyileştirilmesi (TK m.32)
Muhatap usulsüz tebligattan haberdar olmuşsa, tebligat haberdar olduğu tarihte geçerli sayılabilir. Bu, vekil/asil ayrımı bakımından da gündeme gelir; ancak ispatı tebligatı yapan makamı aşar ve somut delil gerektirir.
C) İkinci kez yapılan tebligat süreyi yeniden başlatmaz
Usulüne uygun ilk tebligattan sonra yapılan ikinci tebligatın temyiz (veya kanun yolu) süresini yeniden başlatmayacağı HGK içtihadıyla açıkça vurgulanmıştır. Bu ilke, sürelere ilişkin güvenliği sağlar.
İstisnalar ve Sınır Durumları
1) Ceza yargılaması: Sanığa tebligat saklı (CMK istisnası)
Yönetmelik m.18/2, CMK’nın sanığa tebliğe ilişkin hükümlerini saklı tutar. Ceza dosyalarında bazı kararların bizzat sanığa tebliği zorunluluğu bulunabilir; bu nedenle salt “vekile tebligat yeter” yaklaşımı ceza muhakemesinde her durumda geçerli değildir.
İpucu: Özellikle İİK kapsamındaki icra–iflas suçları gibi alanlarda, yaptırım bakımından kişinin bizzat haberdar edilmesi aranabilir; doktrinde ve Yargıtay uygulamasında bu hassasiyet vurgulanır. Somut olayda ilgili suç tipine göre tebligat adresatını ayrıca kontrol edin.
2) Vekâletin sona ermesi: Azil–istifa–ölüm
- İstifa: HMK m.82’ye göre istifa eden vekilin görevi, istifanın müvekkile tebliğinden itibaren 2 hafta daha sürer. Bu sürede mahkemenin/karşı tarafın istifa eden vekile tebligat yapmaması gerekir görüşü doktrinde ağırlık taşır; ancak uygulamada istifanın usulüne uygun tebliği yapılmadıkça “görev devam ediyor” kabulüyle vekile tebligatın geçerliliğini sürdüren kararlar da vardır. Bu nedenle istifanın asile usulünce tebliği kritik önemdedir.
- Azil: HMK m.81 uyarınca azil bildiriminin dilekçeyle/tutanağa geçirme ve gerekirse tebligat giderinin peşin ödenmesi şartları sağlanmadıkça, mahkeme ve karşı taraf bakımından sonuç doğurmaz; bu ara evrede tebligat vekile yapılmaya devam edilebilir.
- Vekilin ölümü/engeli: Vekâlet ilişkisinin fiilen sona erdiği hâllerde (ölüm, kısıtlılık vb.) mahkemece tarafın bizzat veya yeni vekille temsilinin sağlanması gerekir; bu ara dönemde asile tebligat gündeme gelebilir. (Pratikte mahkemeler UYAP/Baro bildirimi ile harekete geçer.)
3) Yetkinin kapsamı ve vekâletname türleri
HMK m.73 uyarınca davaya vekâlet, usul işlemleri ve tebligatı kapsar. İcra özelinde ise vekilin takibe fiilen katılıp katılmadığı önem taşır; genel vekilin takibe katılmadığı hâllerde “kabulüne bağlı tebligat” doktrini gündeme gelir.
4) Birden fazla vekil – stratejik sonuç
Birden fazla vekilin bulunduğu dosyalarda ilk tebliğ tarihi süreyi başlatır; bu nedenle uygulamada kanun yolu/itiraz sürelerinin “yanlış tebligat sıralaması” ile kaçırılmaması için tek adres stratejisi önerilir. Yargıtay kararları da ilk tebliğ esasını teyit etmektedir.
Yargıtay’dan Örnek İlkeler
- Vekil varken asile tebligat usulsüzdür; vekile de tebligat çıkartılmalıdır (icra emri örneği).
- Usulüne uygun ilk tebligattan sonra yapılan ikinci (tekrar) tebligat, kanun yolu süresini yeniden başlatmaz.
- İstifanın asile tebliği yapılmadıkça vekâlet görevinin sona erdiği varsayılamaz; buna ilişkin tebligat masrafını istifa eden vekil karşılamalıdır.
- Vekilin takibe fiilen katıldığı dosyalarda tebligat vekile yapılır; genel vekile kabulüne bağlı tebliğ mümkündür (icra pratiği).
- Ceza muhakemesi ve bazı yaptırım gerektiren hallerde (ör. belirli icra–iflas suçları) asile tebligat aranabilir; CMK istisnası nedeniyle dosya türüne göre adresatı ayrıca kontrol edin.
Süreler ve Geçerlilik: Uygulamada Sık Yapılan Hatalar
- Asile tebligatla süre başlatma: Vekil varken asile tebligat yapılması süreyi başlatmaz; TK m.32 kapsamındaki “haberdar olma” iddianız güçlü delille ispatlanmıyorsa, bu tebligat geçersiz sayılır.
- İkinci tebligatla “süreyi uzatma” beklentisi: İlk tebligat usulüne uygunsa, sonradan yapılan tebligat süreyi yenilemez. Stratejiyi ilk tebliğ tarihine göre kurun.
- İstifa/azil bildirimini usule uygun yapmamak: HMK m.81–82’deki bildirim–tebliğ–gider peşin şartlarını yerine getirmeden “vekalet bitti” varsayımıyla hareket etmek, sonradan usulsüz tebligat ve süre kaybı riskini doğurur.
- Birden çok vekilde tebliğ tarihi karmaşası: Yönetmelik m.18/2 gereği ilk tebliğ esas olduğundan, kanun yolu sürelerine tek bir tebliğ üzerinden merkezî kayıt tutun.
- Ceza dosyalarında “vekile tebligat yeter” varsayımı: CMK istisnalarını göz ardı etmek, özellikle sanığa yönelen sonuçlar bakımından hak ihlali ve hukuka aykırılık doğurabilir.
Elektronik Tebligat (Kısaca)
Avukatlar ve birçok kurum bakımından elektronik tebligat (UETS) zorunluluğu bulunduğundan, “vekile tebligat” kuralı e-tebligat için de geçerlidir. Dosyada vekil varsa, tebligatın UETS adresine yöneltilmesi genel kuraldır (özellikle icra–mahkeme tebligatları). (Not: E-tebligata özgü teknik ayrıntılar bu makalenin odağını aşmaktadır; dosya türü özel mevzuatını ayrıca kontrol edin.)
Uygulama Senaryoları:
1) Karar tebliği, vekil varken asile yapılmış
- Vaka: Karar, dosyada kayıtlı vekil varken doğrudan davalı asile tebliğ edilmiş; kanun yolu süresi “asile tebliğ” tarihe göre işletilmiş.
- Çerçeve: TK m.11; TKY m.18; usulsüz tebligat–TK m.32.
- Strateji: “Vekil varken asile tebligat usulsüzdür” itirazı; usulsüz tebligat şikâyeti ve kanun yolu süresinin işlememesi/haberdar olma iddiası yoksa yeniden tebligat talebi.
- Muhtemel Sonuç: Karar süresi başlamamış sayılır; doğru adresat vekile tebliğ edilir, süre oradan işler.
2) Karar iki farklı gün iki ayrı vekile tebliğ edilmiş
- Vaka: Aynı tarafın iki vekili var; biri 1 Mart’ta, diğeri 5 Mart’ta tebliğ almış.
- Çerçeve: TKY m.18/2 “ilk tebliğ tarihi esas”.
- Strateji: Süre hesabını 1 Mart üzerinden kur; ikinci tebligatla süre yenilenmez.
- Muhtemel Sonuç: Süre kaçırma riski engellenir; ikinci tebligatın “yeniden başlatma” etkisi yok.
3) Vekilin istifası duyurulmadan dosya işlemleri sürüyor
- Vaka: Vekil istifa etti; ancak istifanın müvekkile usulünce tebliği ve bildirim gideri tamamlanmadı.
- Çerçeve: HMK m.82 (2 haftalık devam rejimi); bildirim–tebliğ şartları.
- Strateji: Mahkemeye “istifanın geçerlilik şartları tamamlanmadı; vekalet ilişkisi sürüyor” yaklaşımı; yeni tebligatlar vekile yapılmalı.
- Muhtemel Sonuç: Mahkeme, tebligatı yine vekile yapar; süreler vekil üzerinden işler.
4) Vekilin azli bildirilmiş ama mahkemeye usulünce yansımamış
- Vaka: Müvekkil, vekili azletmiş; fakat mahkeme ve karşı tarafa usulünce bildirim yapılmamış.
- Çerçeve: HMK m.81; azlin üçüncü kişilere karşı hüküm doğurması için bildirim şartı.
- Strateji: Azil bildirimi usulüne uygun yapılana kadar vekile tebligatın geçerliliği vurgulanır.
- Muhtemel Sonuç: Dosya, “eski vekil” üzerinden tebliğlerle yürür; süreler geçerli sayılır.
5) Vekilin bürosu taşınmış; baro/uyap adresi güncel değil
- Vaka: Tebligat eski büro adresine çıkar; iade olur veya komşuya/kapıcıya yapılır.
- Çerçeve: TK m.11, TKY m.18; avukatın adres güncelleme yükümlülüğü.
- Strateji: Vekil yönünden kusursuzluk ve iade nedenleri incelenir; usulsüzlük varsa yeniden tebligat istenir. Adres UYAP/baro ile derhal güncellenir.
- Muhtemel Sonuç: Usulsüzlük tespitine göre süre işlememiş sayılır; geçerli adrese tebligat yenilenir.
6) Tebligat mesai saatleri dışında teslim alınmış görünüyor
- Vaka: Tebligat mazbatasında akşam 21:30; vekil bürosu kapalı saat.
- Çerçeve: TKY m.18 (mesai saati/prensip).
- Strateji: Mazbata içeriği ve fiilî durumla çelişki üzerinden usulsüzlük; mazbata şerhi/şahit beyanı; yeniden tebligat talebi.
- Muhtemel Sonuç: Mesai dışı teslim usulsüz sayılabilir; süre başlatılmaz.
7) Bilirkişi raporu doğrudan asile tebliğ edilmiş
- Vaka: Rapora itiraz süresi asile yapılan tebligata göre hesaplanmış.
- Çerçeve: TK m.11; rapor tebliği vekile.
- Strateji: Usulsüz tebligat itirazı + rapora itiraz için yeni süre talebi.
- Muhtemel Sonuç: Rapora itiraz süresi vekile tebliğle başlar; önceki süre işlemez.
8) Islah dilekçesi asile tebliğ edilmiş
- Vaka: Karşı taraf ıslah yaptı; tebligat asile gitti.
- Çerçeve: TK m.11; ıslahın sonuçları için vekile tebligat şart.
- Strateji: Islahın süre/sebep etkilerinin doğmadığı itirazı; yeniden tebligat.
- Muhtemel Sonuç: Islahın sonuçları, geçerli vekil tebliği ile doğar.
9) Ödeme emri yalnız asile tebliğ
- Vaka: Borçlunun dosyada vekili var; ödeme emri asile gitmiş.
- Çerçeve: TK m.11; İİK şikâyet (İİK m.16).
- Strateji: 7 gün içinde usulsüz tebligat şikâyeti; itiraz süresinin başlamadığı/yeniden tebliğ talebi.
- Muhtemel Sonuç: Ödeme emri vekile tebliğ edilmeden süre işlemeye başlamaz.
10) Haciz ihbarnamesi (İİK 89) asile gönderilmiş
- Vaka: 89/1 yazısı borçlu vekili varken asile tebliğ.
- Çerçeve: TK m.11; 89 yazılarının süreli sonuçları.
- Strateji: İhbarnamenin hüküm doğurmadığı itirazı; alacaklıya karşı geçersizlik ileri sürülür.
- Muhtemel Sonuç: 89/1’in yaratacağı müeyyideler doğmaz; yeniden tebliğ gerekir.
11) Satış ilanı bir vekile, sıra cetveli diğer vekile
- Vaka: Çok vekilli dosyada farklı işlemler farklı günlerde farklı vekillere tebliğ ediliyor.
- Çerçeve: TKY m.18/2 (ilk tebliğ tarihi); her işlem kendi süresini başlatır.
- Strateji: Her tebligatı kendi işlem türüne göre ayrı ayrı takip; “ilk tebliğ” prensibini işlem bazında uygula.
- Muhtemel Sonuç: Her işlem için kendi ilk tebliği esas alınır.
12) Genel vekâlet + takibe fiilen katılmayan vekil
- Vaka: Tarafın genel vekili var; ancak icra takibine fiilen katılmamış.
- Çerçeve: Uygulama: takibi yürüten vekile tebligat; genel vekile tebligat kabulüne bağlı.
- Strateji: Dosya hareketlerinden vekilin fiilî katılımı ispatlanır; tebligatın kime yöneltileceği netleştirilir.
- Muhtemel Sonuç: Süreler, takip vekili üzerinden işler; usulsüzlük iddiaları bertaraf edilir.
13) İcra ceza süreçleri – “sanığa” tebligat gereği
- Vaka: İİK suçlarına ilişkin tebligat yalnız vekile yapılmış.
- Çerçeve: CMK özel hükümler; TKY m.18/2 saklı hüküm.
- Strateji: Şahsa dönük yaptırım ihtimali varsa sanığa bizzat tebligat aranınca; aksi durumda hak ihlali iddiası doğabilir.
- Muhtemel Sonuç: Soruşturma/kovuşturmada asile tebligat aranır; sadece vekile tebliğ yeterli görülmeyebilir.
14) E-tebligat vekilin UETS’ine düşmüş ama okunmamış
- Vaka: Vekilin UETS kutusuna bildirim geldi; vekil “görmedim” diyor.
- Çerçeve: E-tebligatta yasal okuma/kabul süreleri (ör. 5. gün/7. gün “tebliğ edilmiş sayılma”).
- Strateji: Sistem kayıtları üzerinden tebliğ tarihi netleştirilir; teknik arıza iddiası varsa delillendirilir.
- Muhtemel Sonuç: Kural olarak okunmuş sayılır; süre işler.
15) E-tebligat asilin UETS’ine, vekil varken yapılmış
- Vaka: Dosyada avukat var; tebligat müvekkilin UETS’ine gitmiş.
- Çerçeve: TK m.11; e-tebligatta da vekile tebligat esası.
- Strateji: Usulsüzlük itirazı; vekile UETS üzerinden yeniden tebligat.
- Muhtemel Sonuç: Süre işlememiş sayılır; doğru adresata yeniden.
16) Kurumsal müvekkilin birden fazla UETS hesabı
- Vaka: Şirketin birden fazla UETS’i var; biri şirket, biri vekil adına.
- Çerçeve: TK m.11; temsil–organ–vekil ayrımı.
- Strateji: Yargılama işlemlerinde vekil UETS’i esastır; diğer hesaplara giden tebligatın süre başlatmayacağını ileri sür.
- Muhtemel Sonuç: Süreler vekil UETS’i üzerinden işler.
17) Vergi/ihbarname tebliği – mükellefin vekili varken asile yapılmış
- Vaka: Dava açma süresi asile tebliğ üzerinden işletilmiş.
- Çerçeve: TK m.11 prensibi; vergi usulündeki özel hükümler + yargılama aşamasında vekile tebligat esası.
- Strateji: Usulsüz tebligat itirazı; sürelerin başlamadığı savı; yeniden tebligat talebi.
- Muhtemel Sonuç: Dava açma süresi vekil tebliği ile başlar.
18) Yürütmenin durdurulması kararı tebliği – vekil atandıktan sonra
- Vaka: Vekil atandı; ancak YD kararı mükellefe tebliğ edilmiş.
- Çerçeve: TK m.11; idari yargı tebligatlarında vekile tebligat esası.
- Strateji: YD’nin etkileri/süreleri vekil tebliği ile başlatılır; yeniden tebligat talebi.
- Muhtemel Sonuç: İşlem, vekile yöneltilerek süreler sağlıklı işler.
19) Duruşma günü bildirimi farklı vekillere farklı saatlerde UETS
- Vaka: Aynı gün iki vekilin UETS’ine farklı saatlerde düşen tebligatlar var.
- Çerçeve: TKY m.18/2 ilk tebliğ.
- Strateji: “İlk okundu sayılma” zamanına göre sürelere yön ver.
- Muhtemel Sonuç: Duruşma hazırlığı/mazeret süreleri ilk tebliğ esas alınarak yürür.
20) Bölge dışı yetkili vekil + yerel vekil
- Vaka: Dosyada hem ana vekil (Ankara) hem yerel vekil (İstanbul) var.
- Çerçeve: Tebligat herhangi birine yapılabilir.
- Strateji: Tek adres politikasına geçiş (dilekçe ile bildirim): “Tüm tebligatlar X adrese yapılsın.”
- Muhtemel Sonuç: Süre karmaşası biter; hatalı süre hesabı riski azalır.
21) Vekil öldü/kısıtlandı; mahkeme haberdar değil
- Vaka: Vekil vefat/kısıtlı; tebligat gönderilmeye devam ediyor.
- Çerçeve: Temsilin fiilen sona ermesi; mahkemenin tarafı bizzat veya yeni vekille temini.
- Strateji: Olayı belgelendir; asile geçici tebligat ve yeni vekil bildirimi iste.
- Muhtemel Sonuç: Kısa süreyle asile tebligat uygulanabilir; sonra yeni vekile döner.
22) Tebliğ mazbatasında çelişkiler (imza, tarih, teslim alan)
- Vaka: Mazbata imzası okunaksız; teslim alan kişi belirsiz; tarih çakışıyor.
- Çerçeve: Tebligatın ispatı mazbata üzerindedir; açık ve kesin olmalı.
- Strateji: Mazbata iptali/usulsüzlük itirazı; PTT kayıtları, kamera, apartman görevlisi beyanı vb. deliller.
- Muhtemel Sonuç: Usulsüz sayılırsa süre işlemez; yeniden tebligat.
23) Tebligat “komşuya” yapılıp kapıya haber kâğıdı bırakılmamış
- Vaka: Yönetmelikte öngörülen ikinci adım yapılmamış.
- Çerçeve: TKY’deki aşamalar zinciri; eksik işlem usulsüzlük doğurur.
- Strateji: Şekil şartı eksikliği üzerinden usulsüzlük; yeniden tebligat.
- Muhtemel Sonuç: Süre işlemez; doğru usulle tebligat yenilenir.
24) Vekilin “stajyere teslim” iddiası
- Vaka: Tebligat büroda stajyere bırakılmış; imzada isim yok.
- Çerçeve: Teslim alanın ehliyeti/kimliği açık olmalı.
- Strateji: “Kimlik ve yetki belirsizliği” gerekçesi; mazbata–teslim tutanağı–tanık.
- Muhtemel Sonuç: Usulsüzlük ihtimali yüksek; yeniden tebligat.
25) Geçici avukat/vekil yardımcısı adına teslim
- Vaka: Duruşma vekili olarak giren avukatın bürosuna tebligat yöneltilmiş.
- Çerçeve: Dosya vekili mi yoksa geçici yetki mi?
- Strateji: Vekâlet kapsamı/dosyaya katılımı ispat et; doğru vekile yönlendirme talebi.
- Muhtemel Sonuç: Yanlış vekile tebligat geçersiz; doğru vekile yapılır.
Hızlı Uygulama Şablonları (Kısa)
- Usulsüz tebligat çekirdeği:
“Vekil kaydı bulunan dosyada tebligatın asile yöneltilmesi TK m.11 ve TKY m.18’e açık aykırıdır. Tebligatın usulsüzlüğünün tespitiyle geçerli tebliğin vekil adresine UETS/posta yoluyla yenilenmesine, kanun yolu/sürelerin yeniden belirlenmesine karar verilmesini talep ederiz.” - Çoklu vekil–ilk tebliğ:
“Taraf adına birden fazla vekil bulunduğundan TKY m.18/2 gereğince ilk tebliğ tarihi sürenin başlangıcıdır. Sonraki tebligatların süreyi yenilemeyeceğinin tespiti gerekir.” - İstifa/azil geçiş rejimi:
“HMK m.82 uyarınca istifanın müvekkile usulünce tebliği yapılmadıkça ve bildirim gideri karşılanmadıkça vekâlet ilişkisi üçüncü kişilere karşı sürmektedir. Bu aşamada tebligatın vekile yapılması zorunludur.”
Stratejik Kontrol Listesi
- Vekil kaydı: UYAP’ta vekil kaydı var mı? Vekil takibe/davaya katılmış mı? (İcra özelinde önemli.)
- Adres ve iletişim: Tebligat vekil bürosuna ve mesai saatleri içinde mi yapılmış? (Yön. m.18)
- Birden fazla vekil: İlk tebliğ tarihini tekilleştirin; kanun yolu sürelerini buna göre izleyin.
- Azil/istifa: HMK m.81–82 şartlarına uygun bildirim ve tebliğ var mı? Usulüne uygun değilse vekile tebligat geçerli kalabilir.
- Usulsüz tebligat: TK m.32 “haberdar olma” tartışmasına hazır mısınız? Delil planınızı kurun.
- Ceza/özel hükümler: CMK veya özel kanunlarda bizzat muhataba tebliğ zorunluluğu var mı? Dosya türünü kontrol edin.
- İkinci tebligat riski: İlk tebligat geçerliyse, “ikinci tebligatla sürenin yenilenmesi” olmaz. Programlamayı ilk tarihe göre yapın.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
S1: Vekil varken asile yapılan tebligat her zaman geçersiz midir?
Kural olarak evet; vekille takip edilen işte tebligat vekile yapılır. Ancak TK m.32 uyarınca asilin haberdar olduğu ispatlanırsa, usulsüz tebligat haberdar olma tarihinde sonuç doğurabilir. Ceza dosyalarında CMK’ya özgü istisnaları ayrıca kontrol edin.
S2: İki vekilim var; hangisine tebligat yapılırsa süre başlar?
Herhangi birine tebligat yeterlidir; birden fazlasına yapılırsa ilk tebliğ tarihi esastır.
S3: Vekilim istifa etti; tebligatlar kime yapılacak?
İstifanın müvekkile tebliğinden itibaren 2 hafta daha temsil ilişkisi sürer; ayrıca istifanın usule uygun bildirimi ve giderlerin yatırılması gerekir. Bu şartlar sağlanmadan “vekâlet sona erdi” kabulü hatalı olabilir.
S4: Usule uygun ilk tebligat yapıldıktan sonra tekrar tebligat gelirse süre yeniden başlar mı?
Hayır. HGK içtihadına göre ikinci tebligat süreyi yeniden başlatmaz.
S5: İcra dosyasında genel vekile tebligat yapılabilir mi?
Genel vekil takibe fiilen katılmamışsa (ör. takip talebini imzalamamışsa) tebligat kabulüne bağlıdır; kural, takibi yürüten vekile tebligattır.
Sonuç
Türk hukukunda vekille takip edilen işlerde tebligatın vekile yapılması esastır. Bu kural; (i) Kanun (TK m.11)–Yönetmelik (m.18) düzeyinde açık, (ii) Yargıtay uygulaması ile istikrarlı ve (iii) HMK m.73 kapsamında vekâletin doğal sonucu niteliğindedir. İstisnalar (CMK bakımından sanığa tebliğ, vekâletin usulen sona ermesi gibi) dar yorumlanmalı; birden fazla vekilde ilk tebliğ ve usulsüz tebligatın iyileştirilmesi (TK m.32) gibi kritik ayrıntılar titizlikle yönetilmelidir. Usulüne uygun ilk tebligat sürelerin başlangıcı bakımından belirleyicidir; sonradan yapılan tebligatlar süreyi yeniden başlatmaz. Uygulamada azil/istifa bildirimlerinin usule uygun yapılmaması, asile tebligatla süre başlatma ve ikinci tebligat beklentisi gibi hatalar en sık görülen risk alanlarıdır.