Giriş: Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşlarının En Önemli Sorunu – Vasiyetnamenin Türkiye’de Tanınması

Yurt dışında yaşayan, birden fazla ülkede malvarlığı bulunan veya çifte vatandaş olan kişiler açısından vasiyetname ve miras tasarruflarının hangi ülkede geçerli olacağı çok önemli bir konudur.
Özellikle Almanya, Hollanda, İngiltere, ABD, Kanada ve Körfez ülkelerinde yapılan vasiyetnamelerin Türkiye’de uygulanabilir olup olmadığı 2025 yılında en çok araştırılan meselelerden biri olmuştur.

Türkiye’de yabancı ülkede hazırlanmış vasiyetnamenin dikkate alınabilmesi için hem maddi geçerlilik, hem şekli geçerlilik, hem de yetkili makam incelemesi önem taşır.

---

1. Yabancı Ülkede Yapılan Vasiyetname Türkiye’de Geçerli midir?

Evet, olabilir.
Ancak iki temel şart vardır:

A. Vasiyetnamenin düzenlendiği ülke hukukuna göre geçerli olması

(MÖHUK m.7)

B. Türkiye’nin kamu düzenine aykırı olmaması

Buna göre:

• Almanya’da noter huzurunda yapılan vasiyetname

• İngiltere’de “will” formatında düzenlenen vasiyet

• ABD’de eyalet hukukuna uygun “Last Will and Testament”

• Hollanda’da “notariële testament”

gibi belgeler Türkiye’de büyük oranda geçerlidir.

---

2. MÖHUK m.20 – Mirasın Esası Hangi Hukuka Göre Belirlenir?

Mirasın şekli ve geçerliliği ayrı, tasarrufun içeriği ayrıdır.

A. Mirasbırakanın milli hukuku (Türk vatandaşı ise Türk hukuku) esas alınır.

Yani kişi Türk vatandaşıysa mirasın paylaşım kuralları Türk Medeni Kanunu’na göredir.

B. Şekil hukuku → vasiyetnamenin düzenlendiği ülke hukukudur.

Bu çok önemli ayrımdır.

---

3. Yabancı Vasiyetnamenin Türkiye’de Açılması ve Okunması

Türkiye’de uygulanabilmesi için:

1. Vasiyetname yasal mirasçılar tarafından sulh hukuk mahkemesine sunulur

2. Mahkeme “vasiyetnamenin açılması ve okunması” işlemini yapar

3. Belgeler apostilli ve tercümeli olmalıdır

4. Mirasçılara bildirim yapılır

Bu işlem tanıma/tenfiz değildir; iç hukuk prosedürüdür.

---

4. Şekle Aykırılık – Türkiye’de En Fazla Sorun Yaratan Konu

Yabancı vasiyetnamenin geçersiz sayılmasına yol açan en yaygın sorun, şekil şartlarıdır.

Örneğin:

• ABD’de el yazılı vasiyetname geçerliyken Türkiye’de geçerli olmayabilir.

• İngiltere’de iki tanık zorunludur, Hollanda’da noter zorunludur.

• Almanya’da el yazılı vasiyet mümkündür, ancak okunabilirlik şarttır.

Bu nedenle vasiyetnamenin düzenlendiği ülke hukukuna uygun hazırlanıp hazırlanmadığı kritik bir kriterdir.

---

5. Türkiye’de Kamu Düzenine Aykırılık Denetimi

Vasiyetnamede şu haller varsa Türkiye’de uygulanması reddedilebilir:

• Zorunlu (saklı paylı) mirasçıların mirastan tamamen çıkarılması

• Çocuğu cezalandırıcı veya kişilik haklarına aykırı hükümler

• Çok evliliği meşrulaştıran hükümler

• Kamu düzenine aykırı malvarlığı tasarrufları

Türkiye saklı pay sistemini korur; yabancı vasiyetname saklı payı ihlal ediyorsa tenkis davası açıktır.

---

6. Yabancı Vasiyetnamenin Türkiye’de İcra Edilmesi

Vasiyetname açıldıktan sonra:

• Mirasçılar tespit edilir

• Tereke işlemleri başlar

• Saklı paylar belirlenir

• Malvarlığı paylaşımı yapılır

• Gerekirse terekeye temsilci atanır

Eğer vasiyetnamenin uygulanması için bir yabancı mahkeme kararı varsa bu karar tenfiz edilmelidir.

---

7. Çifte Vatandaşlarda Uygulanacak Hukuk

Bir kişi hem Türk hem yabancı vatandaş ise:

Mirasın esası → Türk hukukuna göre belirlenir.

(MÖHUK m.20 açık hüküm.)

Taşınmazlar ise bulunduğu ülke hukukuna tabidir (lex rei sitae).

Dolayısıyla:

• Almanya’daki taşınmaz → Alman hukukuna göre

• Türkiye’deki taşınmaz → Türk hukukuna göre paylaşılır.

---

8. Yabancı Vasiyetnamenin Türkiye’de En Çok Reddedildiği Durumlar

• Apostil yokluğu

• Yetersiz tercüme

• Şekil şartlarına aykırılık

• Saklı payı ihlal

• Kamu düzenine aykırılık

• Yetkisiz makamca düzenlenmiş belge

• Vasiyetnamenin sahte olduğuna dair ciddi şüphe

• Usulsüz bildirim

Bu engeller giderilebilir; süreç tamamen yeniden başlatılabilir.

---

9. Vasiyetname Yerine Geçen Belgeler – Ülkeden Ülkeye Farklılıklar

Bazı ülkelerde vasiyetname niteliğinde görülen belgeler Türkiye’de geçerli sayılmaz. Örneğin:

• ABD: “Living Will” → tıbbi talimat belgesidir.

• İngiltere: “Probate Grant” → vasiyetin uygulanması belgesidir, vasiyetin kendisi değildir.

• Almanya: “Erbvertrag” → miras sözleşmesidir, vasiyet değil.

• Hollanda: “Samenlevingsovereenkomst” → birlikte yaşam sözleşmesidir.

Bu belgeler tanıma yerine çoğu zaman yeni bir miras davası gerektirir.

---

10. Sonuç: Yabancı Vasiyetler Türkiye’de Hem Geçerli Hem Sınırlamalara Tabi Bir Yapıya Sahiptir

2025 içtihatlarına göre:

• Şekil hukuku → düzenlendiği ülkeye göre,

• Mirasın esası → Türk hukukuna göre,

• Taşınmaz → bulunduğu ülke hukukuna göre belirlenir.

Yabancı vasiyetnameler çoğu durumda Türkiye’de geçerli olsa da:

• Saklı pay

• Kamu düzeni

• Şekil şartı

• Apostil

• Tercüme

• Tenfiz gerekliliği

gibi kriterler titizlikle incelenir.

Uluslararası miras planlaması yapanlar için Türkiye’de geçerliliği olan bir vasiyetname düzenlemek profesyonel hukuki danışmanlık gerektiren bir süreçtir.