UYUŞTURUCUDAN YAKALANAN NE CEZA ALIR?
1. Giriş: Uyuşturucu Suçlarında Hukuki Zeminin Önemi
Uyuşturucu suçları, hem bireysel yaşam hem de toplumsal güvenlik açısından ciddi tehdit oluşturur. Bu nedenle Türk Ceza Kanunu (TCK) ile Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçlarının Önlenmesi Hakkında Kanun (6436 sayılı Kanun) uyuşturucuya karşı sıfır tolerans politikası izler. Bu yazıda, uyuşturucudan yakalanan bir kişinin ne tür suçlardan yargılanabileceği, hangi cezalara muhatap olacağı ve uygulamada hangi indirimlere başvurulabileceği ayrıntılı şekilde incelenecektir.
2. Temel Yasal Düzenlemeler
2.1 Uyuşturucu Kullanma ve Bulundurma
-
TCK m.191/4: Kişisel kullanım için uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bulunduran kişi, basit bir suç işlemiş olur. Bu durumda 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülür. Ancak bu suç özellikli suç statüsünde olmadığından, ceza kesinleşmeden önce hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) şartları var ise uygulanabilir.
-
Yönetmelik kapsamı: Saf madde miktarı ile kullanım amacının tespiti esastır; örneğin az miktar kişisel kullanım olarak kabul edilebilir.
2.2 Uyuşturucuya Aracılık (TCK m.188)
-
5–10 yıl hapis + 10 000–50 000 ₺ adli para cezası öngörülür.
-
Nitelikli haller: Çocuk yaşta kişilere, kamu görevlilerine, ev içinde veya uyuşturucu bağımlıları için verilmişse ceza artırılır.
2.3 Uyuşturucu Satın Alma, Kabul, Bulundurma (TCK m.190/2)
-
Uyuşturucu kullanmak için satın alan ya da kabul eden kişi, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
-
Bu suçta çoğu zaman para cezası verilir, hapis cezasına nadiren hükmedilir.
3. Basit Kullanım Suçu ve Miktar Tespiti
3.1 Yargıtay İçtihatları
-
Yargıtay, “kişisel kullanım” tespiti için biyolojik veriler, saklama şekli, miktar, paketleme gibi unsurları dikkate almaktadır.
-
Yargıtay 12. CD, 2019/5145 E. – 2020/2456 K. kararı: Cüzdan içinde 0,6 gram esrar kişisel kullanım olarak görüldü.
-
Yargıtay 4. CD, 2018/7683 E. – 2019/4052 K.: 1,2 gram esrar için hakimlik takdir yetkisi kullanılmış.
3.2 HAGB İndirim Koşulları (CMK m.231)
-
Suçun basit olması şartıyla,
-
Suçun işleniş şekliyle başka bir suçun doğurmaması,
-
Failin suç işleme kastının olmaması,
-
Failin sabıka kaydı olmaması ve en önemlisi muhtemel cezanın 2 yıl veya altında kalması, HAGB için aranan şartlardır.
4. Uyuşturucuya Aracılık ve Satış Suçlarında Cezaların Niteliği
Aracılık, aracılık ettiğini bilerek ve kazanç elde etme amacıyla madde ticaretine aracılık etmek demektir. Bu suç;
-
Satın alma cezasından çok daha ağırdır,
-
Nitelikli hâllerde 20 yıla kadar hapis cezası uygulanabilir,
-
Kamu görevlisine veya çocuğa yönelikse ceza 2 katına kadar çıkabilir.
5. Ceza Hesaplama Örnekleri
5.1 Basit Kullanım Örneği
-
Bulunan 0,7 gr esrar için: TCK 191/4’e göre 2–5 yıl arası hapis.
-
HAGB uygunsa, ceza verilmeyebilir ve mahkûmiyet sabıka kaydına işlenmeyebilir.
5.2 Uyuşturucuya Aracılık Örneği
-
100 gram esrarı başkasına veren kişi: 5–10 yıl hapis.
-
Ayrıca adli para cezası uygulanır.
-
Nitelikli hal uygulanırsa ceza artabilir.
6. Ceza Muhakemesi Süreci ve Delil
6.1 Yakalama ve El Koyma
Uyuşturucu maddeye el koyma işlemi TCK m.188/2 ve CMK m.128 kapsamında yapılır. Bu işlem yapılmadan önce savcı izni gerekir.
6.2 Duruşma ve İtiraz Hakları
-
Sanık ifadesi, kamera görüntüleri, tanık beyanları, biyolojik analiz raporları esas delillerdir.
-
Savunma, miktarın kişisel kullanım olduğunu, paketleme şekli, saklama şekli, miktar gibi hususlarla çürütmeye çalışabilir.
-
Miktar eksik ölçüldüyse itiraz ve yeni rapor talebi yapılabilir.
7. Yargıtay Kararlarına Göre Ceza Hafifletme Nedenleri
–Suç teşebbüsü dar kapsamlıysa, örneğin çoğu madde yok fakat doz bileşimi var.
–İtiraz hakkının kullanılması ve dosya içeriğine göre adli bilirkişi raporlarına dayalı savunma sunulması ikna edici nitelikte olduğunda, hakim cezada indirim yapabilir.
8. Savunma Stratejileri
-
Miktarın kişisel kullanım olduğunu göstermek: analiz raporu, biyolojik kanıtlar.
-
HAGB başvurusunu güçlendirmek: önceden sabıkalı olmaması, gelecek vaat etmesi, rehabilitasyona yönlendirme.
-
Paketleme hatalarına dikkat çekmek: iç madde yerine farklı madde analizi.
-
Tutukluluk hali varsa itiraz: CMK’de öngörülen sürelere göre tutukluluğun kaldırılması ve adli kontrol talebi ile geçici ceza evinden kurtulma.
9. Uygulamada Sık Rastlanan Sorunlar
-
Biyolojik analizlerde yanlış sonuçlar olabilir; sürecin hukuka uygun yürütülmesi gerekir.
-
Kişisel kullanım ile satış arasında ince çizgi hakim takdirine bağlıdır.
-
HAGB yönünden standart süre ve şartlar irdelenmediğinde suç sabıka kaydına işlenebilir.
10. Sonuç
Uyuşturucudan yakalanmak, ceza hukukunda ciddi sonuçlar doğurur. Kullanım amaçlı uyuşturucu bulundurma suçlarında ise, miktar tespiti, sanığın sabıka durumu ve sosyal durumu gibi unsurlar cezanın belirlenmesinde belirleyicidir. HAGB gibi imkanlar sayesinde bu suçlardan kurtulmak mümkündür.
Şahıslar, suç işleme kastı veya ticaret amacı olmaksızın yakalanmışsa; bu durumda adli proses dikkatli yürütülmeli, savunma stratejisi etkili biçimde kurgulanmalıdır. Eğer satış, aracılık ya da nitelikli haller devreye giriyorsa; cezanın tırmanması ve uzun süreli hapis riski vardır. Bu nedenle, hukuki destek almak, süreci iyi yönetmek adli sonuçları olumlu etkileyebilir.