Uyuşturucu Ticareti Suçu ve Cezası

1. Giriş

Uyuşturucu madde kullanımı ve ticareti, toplumsal yapıya doğrudan zarar veren, bireylerin bedensel ve ruhsal sağlığını tehdit eden, organize suç örgütlerinin en yaygın gelir kaynaklarından biri olan ağır suç tiplerinden biridir. Bu nedenle, ulusal ve uluslararası hukukun temel mücadele alanlarından biri haline gelmiştir. Türk hukukunda uyuşturucu ticareti suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 188. maddesinde düzenlenmiştir.

Bu makalede, uyuşturucu madde ticareti suçunun unsurları, ceza yaptırımları, uygulamadaki yorumlar ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda kapsamlı bir analiz yapılacaktır.

2. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Nedir?

TCK m.188’de geçen “uyuşturucu veya uyarıcı madde” ifadesi, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’a ve ilgili Bakanlık düzenlemelerine göre belirlenmiştir. Esrar, eroin, kokain, sentetik kannabinoidler (bonzai, skunk), amfetamin türleri ve ecstasy gibi maddeler bu kapsamda yer alır.

3. TCK m.188: Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Unsurları

3.1. Fail ve Mağdur

Suçun faili herkes olabilir. Gerçek kişiler yanında tüzel kişilerin temsilcileri veya çalışanları da bu suçu işleyebilir.
Bu suçun doğrudan bir mağduru olmamakla birlikte, toplumsal zarar yüksek olduğundan, kamu düzeni mağdur sayılır.

3.2. Fiil Unsuru (Seçimlik Hareketler)

TCK m.188’de uyuşturucu madde ticareti suçu çok sayıda seçimlik hareketle işlenebilir:

İmal etmek
İthal veya ihraç etmek
Satmak / satışa arz etmek
Sevk etmek, nakletmek, depolamak
Kabul etmek, bulundurmak, satın almak
Başkasına vermek (temin etmek)

Bu fiillerden herhangi biri, suçun oluşması için yeterlidir. Ancak failin kastının “ticari amaç” taşıması gerekir. Uyuşturucunun kişisel kullanım için elde tutulması durumunda, TCK m.191 (kullanmak için bulundurma) kapsamında değerlendirme yapılmalıdır.

4. Suçun Nitelikli Halleri (TCK m.188/4-5)

TCK, suçun bazı ağırlaştırıcı durumlarını ayrıca düzenlemiştir:

4.1. Maddeye Göre Nitelikli Hâl (m.188/4)

Morfin, eroin, kokain, sentetik uyuşturucular gibi tehlikeli maddeler söz konusuysa, ceza yarı oranında artırılır.

4.2. Mekâna Göre Nitelikli Hâl

Okul, yurt, hastane, kışla, ibadethane gibi yerlere 200 metreden daha az mesafede işlenmişse, yine ceza artırılır.

4.3. Örgütlü Suç (m.188/5)

Suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde veya üç veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi hâlinde, ceza bir kat artırılır.

5. Ceza Miktarı ve Yaptırımlar

5.1. Temel Cezalar

TCK m.188/3: 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası verilir.

5.2. Nitelikli Hallerde Ceza Artar

TCK m.188/4: Cezalar yarı oranında artırılır.
TCK m.188/5: Örgütlü suç varsa, cezalar bir kat artırılır.

5.3. Etkin Pişmanlık ve İndirici Sebepler

TCK m.192: Sanık, suçun ortaya çıkarılmasına yardımcı olmuşsa, cezada indirim yapılabilir ya da ceza verilmeyebilir.

6. Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme

Yargıtay içtihatları, uyuşturucu ticareti suçunun oluşumuna ilişkin önemli kriterler getirmiştir. İşte bazı emsal kararlar:

Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2021 Tarihli Karar

Esas No: 2020/5632 – Karar No: 2021/1853

Özet:
Sanığın, alıcıya kargo yoluyla gönderdiği pakette uyuşturucu madde bulunmuş; yapılan teknik takiple gönderici olarak sanığın adı tespit edilmiştir. Ayrıca kargo şubesindeki kamera görüntülerinde sanığın kargoyu teslim ettiği açıkça görülmektedir.

Yargıtay’ın Değerlendirmesi:
Uyuşturucunun doğrudan teslimi yerine, taşıma vasıtası kullanılarak temin edilmesi, TCK m.188 kapsamında “nakletme ve sevk etme” seçimlik hareketleri kapsamında değerlendirilmiş; delillerin yeterli olduğu belirtilerek mahkûmiyet kararı onanmıştır. Özellikle teknik takip ve kamera kayıtları, fiilin faille net şekilde ilişkilendirildiğini ortaya koymuştur.

Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 30.03.2023 Tarihli Karar

Esas No: 2023/380 – Karar No: 2023/2851

Özet:
Sanığın evinde yapılan aramada çeşitli uyuşturucu maddelerin yanı sıra hassas terazi, çok sayıda kilitli poşet ve uyuşturucu satışına ilişkin notlar ele geçirilmiştir. Sanık, ifadesinde bu malzemelerin arkadaşlarına ait olduğunu ve kendisinin yalnızca kullanıcı olduğunu beyan etmiştir.

Yargıtay’ın Değerlendirmesi:
Uyuşturucu madde ile birlikte ticarete yönelik organizasyonel araçların (terazi, kilitli poşet, satış defteri vs.) da ele geçirilmesi, failin kişisel kullanım kastı ile değil, ticaret kastıyla hareket ettiğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda Yargıtay, failin savunmasının inandırıcı bulunmadığını belirterek TCK m.188/3 gereğince verilen cezayı onamıştır.

7. Uygulamadaki Sorunlar ve Değerlendirmeler

7.1. Kullanım Amaçlı mı, Ticarî mi?

En çok tartışılan konu, uyuşturucu maddenin “kullanmak için mi” yoksa “satmak için mi” bulundurulduğudur. Bu ayrım, özellikle failin yakalanma şekli, maddelerin miktarı, türü ve sunum şekline göre yapılmaktadır.

Yargıtay, genellikle:

Paketlenmiş, satışa hazır madde varsa
Ticari miktarda uyuşturucu ele geçmişse
Sanığın telefon trafiği veya irtibatları satış şüphesi doğuruyorsa
ticaret suçu oluştuğu kanaatine varmaktadır.

7.2. Hukuka Aykırı Delil Sorunu

Delil elde edilirken hukuka aykırılık varsa (örneğin hakim kararı olmadan yapılan arama), bu deliller hükme esas alınamaz. Yargıtay bu konuda “temel hak ihlali” gerekçesiyle bozma kararları vermektedir.

8. Karar Aşamaları ve Savunma Stratejileri

Uyuşturucu madde ticareti suçu ile yargılanan sanıklar bakımından etkili bir savunma stratejisi, cezanın ağır sonuçları nedeniyle hayati önemdedir:

Delillerin hukuka uygunluğu sorgulanmalıdır.
Ele geçen maddenin kullanım amacıyla mı yoksa satış amacıyla mı bulundurulduğu analiz edilmelidir.
Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilirliği incelenmelidir.
Failin yaşı, sabıkasızlığı, bağımlılığı gibi ceza indirimi sağlayabilecek kişisel durumlar vurgulanmalıdır.

9. Sonuç

Uyuşturucu madde ticareti suçu, hem Türk hukuku hem de uluslararası ceza hukuku açısından ağır cezai yaptırımlara bağlanmış, kamu düzenine karşı işlenen ciddi suçlar arasında yer almaktadır. Suçun oluşması için belirli seçimlik hareketlerin gerçekleşmesi yeterli olmakla birlikte, failin kastı ve fiilin niteliği suç tipinin belirlenmesinde kilit rol oynamaktadır.

Yargıtay kararları, uygulamada suça ilişkin yorum ve değerlendirmelere yön vermekte olup; savunma ve karar mercileri açısından emsal teşkil etmektedir. Özellikle kişisel kullanım ve ticari bulundurma ayrımı, somut delil ve olayın özelliklerine göre değerlendirilmelidir.

Single Blog Title