Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Nedir? (TCK m.188)

Uyuşturucu madde kullanımı ve ticareti, yalnızca bireyleri değil toplumun genel sağlığını ve güvenliğini tehdit eden en önemli suç tiplerinden biridir. Türk Ceza Kanunu (“TCK”), bu tür suçları ağır şekilde cezalandırmakta, caydırıcılığı yüksek yaptırımlar öngörmektedir. Özellikle TCK m.188 ile düzenlenen “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçu”, uygulamada en çok karşılaşılan suç tiplerinden biridir.

Bu makalede, Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu kavramsal olarak açıklanacak, suçun unsurları, ceza yaptırımları, Yargıtay kararları, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve savunma stratejileri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Tanımı

TCK m.188’e göre:
“Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya yetkisiz olarak imal ve ticaretini yapan kişi cezalandırılır.”

Burada önemli olan husus; failin kişisel kullanım sınırlarını aşarak, uyuşturucu maddeyi başkasına satmak, dağıtmak, nakletmek veya temin etmek amacıyla hareket etmesidir. Kullanmak için uyuşturucu bulundurmak (TCK m.191) ile ticaret amacıyla uyuşturucu bulundurmak arasındaki ayrım, çoğu davada tartışma konusu olmaktadır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Unsurları

1. Maddi Unsurlar

Fail: Herkes olabilir. Suç özgü suç değildir.
Mağdur: Toplumun tamamıdır. Çünkü uyuşturucu suçları bireysel değil toplumsal zarar doğurur.
Fiil: İmal, ithal, ihraç, satmak, satılmasını sağlamak, devretmek, dağıtmak, nakletmek, depolamak, temin etmek gibi fiiller.
Konu: Uyuşturucu veya uyarıcı madde niteliğindeki her türlü madde.

2. Manevi Unsur

Suç kast ile işlenebilir.
Fail, uyuşturucu maddeyi bilerek ve isteyerek ticaret amacıyla bulundurmalıdır.
Taksirle işlenmesi mümkün değildir.

3. Hukuka Aykırılık Unsuru

Yasal izin veya ruhsat yoksa, fiil hukuka aykırıdır.
Örneğin, ecza depolarının yasal faaliyetleri bu suçu oluşturmaz.

Uyuşturucu Madde Ticareti ile Kullanmak İçin Bulundurma Arasındaki Fark

Çok sayıda ceza davasında “kullanmak için bulundurma” (TCK m.191) ile “ticaret” (TCK m.188) ayrımı yapılmaktadır.

Miktar: Kişisel kullanım miktarını aşan ölçüde madde bulunması, ticarete karine sayılabilir.
Deliller: Hassas terazi, çok sayıda paket, telefon görüşmeleri, para hareketleri ticaret kastını gösterebilir.
Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2017/4358 E., 2019/2211 K. kararında; “Uyuşturucu maddenin paketlenme şekli ve miktarı, kullanmak için değil, ticaret amacıyla bulundurulduğunu gösterir” denilmiştir.

Cezai Yaptırımlar (TCK m.188)

1. Temel Ceza

Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçunun cezası:

10 yıldan az olmamak üzere hapis ve
bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır.

2. Nitelikli Haller

Suçun okul, yurt, kışla veya ibadethane gibi yerlerde işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılır.
Çocuklara karşı işlenmesi halinde ceza artırılır.
Örgütlü olarak işlenmesi halinde cezalar ayrıca artırılmaktadır (TCK m.220 bağlantılı).

3. Etkin Pişmanlık

Fail, yakalanmadan önce uyuşturucu ve failler hakkında bilgi verirse cezasında indirim yapılabilir (TCK m.192).

Yargıtay Kararları

Karar 1: Yargıtay 10. Ceza Dairesi 2019/2211 K.

Failin aracında çok sayıda küçük paketler halinde esrar bulunması, hassas terazi ele geçirilmesi ticaret kastına delil kabul edilmiştir.

Karar 2: Yargıtay 20. Ceza Dairesi 2021/5660 K.

Sanığın evinde yakalanan madde miktarının kişisel kullanım sınırlarını aşması, ayrıca telefon konuşmalarında uyuşturucu satışıyla ilgili ifadelerin bulunması sebebiyle TCK m.188 kapsamında mahkûmiyet verilmiştir.

Karar 3: Yargıtay CGK, 2015/13-40 E., 2016/120 K.

Sanığın uyuşturucu maddeyi yalnızca kendisinin kullanacağı iddiasına rağmen, miktarın çokluğu ve paketlenme şekli dikkate alınarak ticaret suçu kabul edilmiştir.

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Miktar Belirsizliği: “Kişisel kullanım miktarı” yasal olarak net tanımlı değildir, bilirkişi raporları ve Yargıtay içtihatları önemlidir.
Delil Yetersizliği: Tek başına miktar her zaman ticareti kanıtlamaz; ek deliller aranır.
Telefon Dinlemeleri: CMK’ya uygun alınmayan tape kayıtları, hukuka aykırı delil sayılmaktadır.
Etkin Pişmanlık Uygulaması: Failin verdiği bilgilerin “gerçek ve yararlı” olup olmadığı mahkemece tartışma konusudur.

Savunma Stratejileri

Kullanım Amacı İddiası: Sanığın uyuşturucu maddeleri yalnızca kendi kullanımı için bulundurduğu savunulabilir.
Hukuka Aykırı Delil İtirazı: Usulsüz arama, hukuka aykırı tape kayıtları mahkûmiyet için kullanılamaz.
Etkin Pişmanlık: Sanık, uyuşturucunun kaynağını bildirirse cezada önemli indirimler olabilir.
TCK m.62 Takdiri İndirim: Sanığın sabıkasız oluşu, pişmanlığı, yargılamaya katkısı indirim sebebidir.

Toplumsal ve Hukuki Önemi

Uyuşturucu ticareti yalnızca bireylerin bağımlılığa sürüklenmesine yol açmaz; organize suç örgütlerinin gelir kaynağıdır. Bu nedenle yasa koyucu, toplumu korumak için bu suçu “ağır cezalık suçlar” arasına almıştır.

Adalet uygulayıcılarının görevi, masum bireylerin yanlışlıkla ticaret suçu kapsamında cezalandırılmaması, gerçekten uyuşturucu ticareti yapanların ise caydırıcı şekilde cezalandırılmasıdır.

Sonuç

Uyuşturucu madde ticareti suçu, Türk Ceza Kanunu’nun en ağır yaptırımlarla düzenlediği suç tiplerinden biridir. TCK m.188, yalnızca ticareti değil, imal, ithal ve ihraç fiillerini de kapsamaktadır. Yargıtay uygulaması, sanığın elindeki uyuşturucu miktarı, paketlenme şekli ve diğer delillere bakarak kullanım ile ticaret arasındaki ayrımı yapmaktadır.

Bu nedenle, bir kişinin uyuşturucu ticareti suçlamasıyla karşılaşması halinde, dosyanın detaylı şekilde incelenmesi, hukuka aykırı delillere itiraz edilmesi ve gerekirse etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılması hayati öneme sahiptir.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Ada Ceren KENDİGELEN

Single Blog Title