Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Sigorta Tahkim, Arabuluculuk, Tüketici–Ticaret Ayrımı

Hangi Dosyada Hangi Yol?

• Sigorta uyuşmazlığı (ör. değer kaybı, onarım farkı): Önce sigorta şirketine yazılı başvuru; cevap/ödeme gelmezse veya kısmi ret olursa Sigorta Tahkim ya da mahkeme. Tahkim için şirketin Sigorta Tahkim Komisyonu üyesi olması gerekir.

• Ticari para alacağı (şirket–şirket): Dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk (dava şartı) – para alacağı/ tazminat vb. taleplerde.

• Tüketici uyuşmazlığı: 2025’te 149.000 TL altı için Tüketici Hakem Heyeti zorunlu; üstü Tüketici Mahkemesi.

---

Sigorta Tahkim: Başvuru Ön Koşulları, Süreler, Üyelik Şartı

1. Ön başvuru zorunluluğu: Tahkim/mahkemeye gitmeden önce sigortacıya yazılı başvuru yapılmalı; sigortacının cevabı 15 gün (bazı hallerde “iş günü” olarak yorumlanan düzenlemeler mevcuttur) içinde gelmezse veya talep (kısmen/tamamen) reddedilirse tahkim yolu açılır.

2. Üyelik şartı: Başvurulacak sigorta şirketinin Sigorta Tahkim Komisyonu’na üye olması gerekir.

3. Usulî not: “Başka bir yargı/hakem yoluna başvurulmamış olmalı” ilkesi uygulanır (çifte yol olmaz).

İpucu: Ön başvurunda tutanak/ekspertiz/servis/emsal-medyan/IBAN gibi zorunlu belgeleri ekleyip temerrüt ve faiz talebini belirt. (Temerrüt tartışması için kritik.)

---

Arabuluculuk: Zorunlu/İhtiyari Ayrımı, Süre ve Ücret Notları

• Zorunlu arabuluculuk (dava şartı): Ticari davalarda para alacağı/tazminat benzeri talepler için dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunludur.

• Süre: Arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde süreci sonuçlandırır; en fazla 1 hafta uzatabilir. (Toplam 4 hafta tavan.)

• Ücret: 2025 asgari arabuluculuk tarifesi ve uygulama notları yürürlüktedir (anlaşma olursa ücret taraflarca paylaşılır; bazı hallerde kısa görüşmelerin ücreti Bakanlık bütçesinden karşılanır).

Ne zaman tercih edilir? Taraflar uzun yargılama yerine hızlı ve gizli müzakere istiyorsa; ticari ilişkiyi korumak amaçlı dosyalarda verimlidir.

---

Tüketici–Ticaret Ayrımı: 2025 Parasal Sınırlar ve Görevli Merciler

• Tüketici Hakem Heyeti (THH) 2025 sınırı: 149.000 TL altındaki tüketici uyuşmazlıklarında THH görevli ve zorunlu; bunun üzeri Tüketici Mahkemesi. (Sınır 1 Ocak 2025’ten itibaren geçerlidir.)

• Ticari davalar: TTK kapsamındaki ticari iş/işletme uyuşmazlıkları; zorunlu arabuluculuk (para alacağı/tazminat vb.) sonrasında Asliye Ticaret Mahkemesi.

• Sınır-dışı örnekler: Tüketici sıfatı taşımayan (ör. şirket araç filosu) dosyalar tüketici yoluna değil, ticaret yoluna tabidir.

---

Karşılaştırma Tablosu: Yol, Zaman, Maliyet, Çıktı

Kaynaklar: tahkim ön başvuru ve süreler, arabuluculuk süre/ücret, THH sınırı 2025.

---

Örnek Senaryo;

    Sigorta hasarında kısmi ödeme

• Durum: Değer kaybı talebine kısmi ödeme yapıldı.

• Yol: Ön başvuru zaten yapılmış → Sigorta Tahkim başvurusu.

• Not: Şirket tahkime üye mi kontrol edilmeli; başvuru dosyana IBAN, ekspertiz, emsal medyan gibi belgeleri eklenmelidir.

---

Sık Yapılan Hatalar

• Sigortaya ön başvuru yapmadan tahkim/mahkemeye gitmek. (Usul riski.)

• Sigorta şirketinin tahkim üyeliğini kontrol etmemek.

•  Ticari uyuşmazlıkta zorunlu arabuluculuğu atlamak.

•  Tüketici dosyasında 2025 THH sınırı (149.000 TL) kuralını göz ardı etmek.

•  Başvuru dosyasına ekspertiz/emsal-medyan/kalibrasyon gibi teknik kanıtları koymamak (sigorta dosyaları için).

• Temerrüt ve faiz için başvuru tarihi + makul inceleme kurgusunu yazmamak.

---

 Uyuşmazlık Çözüm Yolları

1) Sigortaya başvurmadan doğrudan tahkime gidebilir miyim?
Hayır. Ön başvuru şarttır; 15 gün içinde cevap yoksa veya (kısmi/tam) ret varsa tahkim yolu açılır.

2) Arabuluculuk ne kadar sürer?
Arabulucu 3 hafta içinde sonuçlandırır; 1 hafta uzatabilir (toplam 4 hafta).

3) 2025’te hangi tüketici dosyaları THH’ye gitmek zorunda?
149.000 TL altı tüm tüketici uyuşmazlıkları THH’ye; üzeri Tüketici Mahkemesine.

4) Sigorta Tahkim üyeliği şart mı?
Evet; şirket Komisyona üye değilse tahkime gidilemez (mahkeme yolu açıktır).

5) Ticari dosyada her konu için arabuluculuk zorunlu mu?
Para alacağı/tazminat gibi edaya ilişkin taleplerde dava şartıdır; diğer bazı taleplerde zorunlu olmayabilir.

6) Arabuluculuk ücreti nasıl?
2025 asgari tarifesi geçerlidir; anlaşma olursa taraflarca paylaşım, bazı anlaşmama/kısa görüşme hallerinde ücret Bakanlık bütçesinden.