Ürdün’de Yabancıların Vergi Yükümlülükleri ve Ticari Faaliyetlerdeki Hukuki Engeller Nelerdir?
Giriş
Ürdün, Orta Doğu’nun ekonomik olarak istikrarlı ve yatırım açısından cazip ülkelerinden biridir. Özellikle yabancı sermayeyi çekmek amacıyla birçok hukuki düzenleme yapılmıştır. Ancak, yabancıların ticari faaliyetlerde bulunması belirli koşullara bağlanmış, vergi yükümlülükleri de açık kurallarla düzenlenmiştir. Bu makalede Ürdün’de yabancıların vergi yükümlülükleri, ticari faaliyetlerde karşılaştıkları hukuki engeller ve bu süreçte başvurabilecekleri çözüm yolları ele alınacaktır. Ayrıca, konunun daha iyi anlaşılması için bir örnek kurgusal olay üzerinden de değerlendirme yapılacaktır.
Ürdün’de Yabancıların Vergi Yükümlülükleri
Yabancıların ticari faaliyette bulunabilmesi, Ürdün Vergi Kanunu ve ilgili ticaret mevzuatına tabidir. Vergi yükümlülükleri üç ana başlıkta incelenebilir:
1. Gelir Vergisi
Ürdün’de faaliyet gösteren yabancı yatırımcılar, elde ettikleri ticari kazanç üzerinden gelir vergisine tabidir. Vergi oranları sektöre göre farklılık gösterebilir:
-
Sanayi ve üretim sektörlerinde genellikle %14 ila %20 arası,
-
Bankacılık ve finans sektöründe %35’e kadar,
-
Genel ticari faaliyetlerde %20 oranında uygulanmaktadır.
Ürdün Gelir Vergisi Kanunu’na göre yabancı bir şirket, Ürdün’de şube açtığında veya yerel bir ortaklık kurduğunda, elde ettiği gelir üzerinden yıllık beyannamesini sunmak zorundadır.
2. Katma Değer Vergisi (KDV)
Ürdün’de KDV oranı genel olarak %16’dır. Yabancıların ithalat ve ihracat faaliyetlerinde KDV muafiyetleri söz konusu olabilir. Ancak, yerel piyasada satış yapıldığında KDV yükümlülüğü doğmaktadır.
3. Damga Vergisi ve Diğer Harçlar
Sözleşmeler, kira anlaşmaları ve ticari belgeler damga vergisine tabidir. Yabancı yatırımcılar, ticari izinler ve lisanslar için de belirli harçlar ödemek zorundadır.
Yabancıların Ticari Faaliyetlerde Karşılaştığı Hukuki Engeller
Ürdün’de yabancılar için yatırım teşvik edici düzenlemeler yapılmış olsa da, bazı sınırlamalar devam etmektedir.
1. Ortaklık Şartı
Yabancıların bazı sektörlerde Ürdün vatandaşı ortak bulundurması zorunludur. Özellikle perakende ticaret, taşımacılık ve küçük ölçekli işletmelerde bu kural geçerlidir. Stratejik sektörlerde (örneğin enerji ve telekomünikasyon) ise yabancıların çoğunluk hissesi alması kısıtlanmıştır.
2. Mülkiyet Kısıtlamaları
Yabancı yatırımcılar her ne kadar gayrimenkul satın alabilse de, tarım arazileri ve stratejik bölgelerde kısıtlamalar uygulanmaktadır. Ticari faaliyetin icrası için kiralama yöntemine başvurmak daha yaygın bir uygulamadır.
3. Lisans ve İzinler
Ticari faaliyet yürütmek isteyen yabancıların Yatırım Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin alması gerekir. Bazı sektörlerde özel izinler zorunludur (örneğin sağlık, eğitim, medya).
4. Vergi İdaresi ile İhtilaflar
Vergi matrahının tespitinde yabancı yatırımcılar çoğu zaman ek incelemelere tabi tutulmaktadır. Vergi idaresi ile yaşanan uyuşmazlıklarda Ürdün İdare Mahkemeleri yetkilidir.
Örnek Kurgusal Olay
A. Ltd. Şti., Türk ortaklı bir şirket olup Ürdün’de elektronik ticaret faaliyetinde bulunmak istemektedir. Şirket, Amman’da bir şube açarak ürün satışına başlar. Ancak, şu sorunlarla karşılaşır:
-
Ürdün Vergi Dairesi, şirketin beyan ettiği kazanç üzerinden %20 gelir vergisi talep eder. Ayrıca, e-ticaret faaliyetleri için yapılan satışlarda %16 KDV yükümlülüğü doğar.
-
Şirketin kira sözleşmesi damga vergisine tabidir ve ek bir mali yük getirir.
-
Şirket, Ürdün’de perakende satış yapmak istediğinde, Ürdün vatandaşı ortak bulundurması gerektiği bilgisini alır. Bu şartı yerine getirmediği için ruhsat başvurusu reddedilir.
-
Vergi dairesi, şirketin ithalat faturalarında fiyat farklılığı olduğunu ileri sürerek ek vergi cezası keser. Şirket ise İdare Mahkemesi’nde dava açarak hakkını arar.
Bu kurgusal olayda görüldüğü üzere, yabancı yatırımcıların karşılaşabileceği temel engeller vergi yükümlülükleri, ortaklık zorunlulukları ve lisans izinlerindeki bürokratik süreçlerdir.
Çözüm Yolları ve Hukuki Tavsiyeler
-
Vergi Danışmanlığı: Ürdün’de yatırım yapmadan önce yerel bir mali müşavir ile çalışmak yabancılar için büyük avantaj sağlar.
-
Ortaklık Yapısı: Ticari faaliyetlerde yerel bir ortak edinmek, izin süreçlerini kolaylaştırır.
-
Hukuki Destek: Olası vergi uyuşmazlıklarında ve idari davalarda deneyimli avukatlarla çalışmak gerekir.
-
Yatırım Teşviklerinden Yararlanma: Ürdün hükümeti, serbest bölgelerde yatırım yapan yabancılara vergi indirimi ve muafiyetler sağlamaktadır.
Sonuç
Ürdün, yabancı yatırımcılara açık bir ülke olmakla birlikte vergi yükümlülükleri ve hukuki sınırlamalar nedeniyle detaylı bir planlama yapılmadan ticari faaliyete başlanması risklidir. Yabancıların hem mali hem de hukuki yönden profesyonel destek alması, uzun vadeli yatırımların başarısı için kritik öneme sahiptir.
About Post Author
