Uluslararası Transferlerde Menajer Sözleşmeleri ve Hukuki Sorunlar
Giriş
Günümüzde profesyonel futbol başta olmak üzere birçok spor branşında oyuncuların kulüpler arasında gerçekleştirdiği transfer işlemleri, ciddi ekonomik hacme sahip sözleşmelerle şekillenmektedir. Bu süreçte, menajerlik hizmeti sunan kişilerin rolü oldukça büyüktür. Ancak menajerlerin hukuki statüsü, görev ve yetki sınırları, ücretlendirme yöntemleri ve taraflar arasındaki yükümlülükler çoğu zaman tartışma konusu olmaktadır. Özellikle uluslararası transferlerde, menajer sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar FIFA, TFF ve yerel hukuk sistemlerinin çakışmasına sebebiyet verebilmektedir.
Bu makalede; menajer sözleşmelerinin hukuki niteliği, FIFA düzenlemeleri, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) mevzuatı ve Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde doğabilecek sorunlar ele alınacaktır.
I. Menajerlik Hizmetinin Hukuki Niteliği
1.1. Sözleşme Türü Olarak Menajerlik
Menajerlik hizmet sözleşmesi, vekâlet sözleşmesinin özel bir türü olup, sporcu veya kulüp adına müzakerelerde bulunmayı ve sözleşme sonuçlandırmayı içerir. Türk Borçlar Kanunu’nun 502 ve devamı maddeleri kapsamında değerlendirilmekle birlikte, menajerin ücret karşılığında verdiği hizmet nedeniyle “hizmet sözleşmesi” unsurlarını da içerebilir.
1.2. FIFA Tarafından Getirilen Sınırlamalar
FIFA, menajer (resmi adıyla “FIFA Licensed Football Agent”) uygulamasını disipline etmek adına 2023 yılında yürürlüğe giren FIFA Football Agent Regulations (FFAR) ile menajerlik faaliyetlerini lisans şartına bağlamıştır. Aynı zamanda;
-
Menajerin yalnızca bir tarafı temsil edebileceği,
-
Ücretin azami %3 ile sınırlı olduğu,
-
Yazılı sözleşme zorunluluğu bulunduğu,
-
Uyuşmazlıkların FIFA Agent Chamber’a götürülebileceği
şeklinde bağlayıcı hükümler getirilmiştir.
II. Türkiye’de Menajerlik Faaliyeti ve TFF Talimatları
2.1. TFF Oyuncu Temsilcileri ve Teknik Direktör Temsilcileri Talimatı
Türkiye’de menajerlik faaliyeti TFF’nin “Oyuncu Temsilcileri Talimatı” kapsamında yürütülmektedir. TFF, temsilcilere sınavla lisans verir ve temsilci ile taraflar arasındaki sözleşmenin kayıt altına alınmasını şart koşar.
Temsilcinin;
-
FIFA lisansı yanında TFF tarafından tanınması,
-
TFF’ye yıllık faaliyet raporu sunması,
-
Üçüncü tarafı temsil etmemesi
gereklilikleri vardır.
III. Menajer Sözleşmelerindeki Yaygın Hukuki Sorunlar
3.1. Temsil Yetkisinin Aşılması
Menajerin, temsil ettiği sporcu adına kulüple yaptığı sözleşmelerde yetkisini aşması ya da sporcuya bilgi vermeden ek yükümlülükler üstlenmesi sık rastlanan sorunlardandır.
3.2. Menajer Ücretinin Uyuşmazlık Konusu Olması
Sözleşmede açık hüküm bulunmaması halinde, ödenecek ücretin hesaplanmasında sıkıntılar yaşanabilir. Özellikle yüzde üzerinden değil de toplam sözleşme tutarına göre belirlenen komisyonlarda uyuşmazlık çıkmaktadır.
3.3. Çifte Temsil ve Menfaat Çatışması
Bir menajerin aynı anda hem kulüp hem oyuncuyu temsil etmesi, etik ve hukuki sorunlara yol açar. FFAR ve TFF bunu yasaklamıştır. Ancak gayri resmi anlaşmalarla bu yasağın aşılmaya çalışılması ciddi uyuşmazlıklar doğurmaktadır.
3.4. Uluslararası Uyuşmazlıklarda Yetki Sorunu
Taraflardan biri yabancı uyruklu olduğunda, hangi mahkemenin yetkili olacağı veya hangi hukukun uygulanacağı sorun yaratabilir. Bu tür durumlarda FIFA DRC (Dispute Resolution Chamber) ya da CAS (Court of Arbitration for Sport) devreye girer.
IV. Kurgusal Örnek Olay: Rumen Futbolcu Adrian Popescu’nun Transferi
Olayın Özeti:
Adrian adlı Rumen futbolcu, Türkiye Süper Ligi’nde yer alan “Anadolu Gücü Spor Kulübü” ile 3 yıllık sözleşme imzalamıştır. Bu transferde Türk lisanslı menajer Caner, Adrian’ın vekili sıfatıyla anlaşmayı gerçekleştirmiştir. Sözleşmeye göre menajere %7 oranında komisyon ödeneceği kararlaştırılmış, bu oran sözlü mutabakatla %10’a çıkarılmıştır.
Transferin ardından kulüp, TFF’ye sunulan sözleşmede %7’lik oranı beyan ederken, Caner kalan %3’lük komisyon için kulübe ayrıca bir fatura göndermiştir. Kulüp bu bedeli ödemeyi reddetmiş; menajer ise FIFA nezdinde dava açmıştır.
Hukuki Tartışmalar:
-
Temsil Yetkisi: Yazılı sözleşmede belirtilmeyen oran, menajerin ileri sürdüğü sözlü mutabakatla ispat edilememektedir. TBK m.502 kapsamında temsil yetkisi açık olmalıdır.
-
FIFA Kuralları: FFAR madde 14’e göre maksimum %3 temsil ücreti öngörülmüştür. %10 oranı açıkça FIFA kurallarına aykırıdır.
-
Yetki ve Tahkim: Taraflar sözleşmede FIFA Agent Chamber’ı yetkili kıldığından, yerel mahkeme değil FIFA çözüm merciidir.
-
TFF Talimatı Açısından: TFF’ye bildirilmeyen %3’lük gizli oran, disiplin yönünden menajerin lisansının askıya alınmasına yol açabilir.
V. Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları
5.1. FIFA Agent Chamber
FIFA tarafından 2023’te faaliyete geçirilen bu yapı, menajerlik sözleşmelerine ilişkin uyuşmazlıklarda ilk derece merciidir. Taraflar isterse temyiz için CAS’a (Spor Tahkim Mahkemesi) başvurabilir.
5.2. CAS (Court of Arbitration for Sport)
Menajer ile oyuncu/kulüp arasında çıkan uyuşmazlıkların uluslararası boyut kazanması halinde CAS, bağlayıcı nitelikte kararlar verebilir. Bu kararlar İsviçre Federal Mahkemesi nezdinde temyize açıktır.
5.3. Türk Mahkemeleri
Taraflar yetki şartı koymadıysa ve uyuşmazlık Türkiye’de cereyan ettiyse, genel görevli mahkemeler (Asliye Hukuk veya Ticaret Mahkemeleri) devreye girer. Ancak çoğu zaman FIFA/TFF ile yetki uyuşmazlıkları doğmaktadır.
VI. Değerlendirme ve Sonuç
Uluslararası futbol transferleri büyük meblağların döndüğü ve birçok paydaşın yer aldığı karmaşık süreçlerdir. Bu süreçte menajerlerin rolü hem sporcu haklarını koruma hem de kulüp menfaatlerini gözetme açısından önemlidir. Ancak bu kritik pozisyonun kötüye kullanılması, sözleşmelerde şeffaf olmayan hükümler, menajerlerin çıkar çatışmalarına açık faaliyetleri ve yetki dışı davranışları ciddi hukuki ihtilaflara yol açmaktadır.
FIFA’nın yeni düzenlemeleri bu alandaki boşlukları kapatmayı hedeflese de, uygulamada birçok gri alan hala bulunmaktadır. Türkiye’de ise TFF’nin mevzuatının FIFA kurallarıyla tam uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Menajer sözleşmelerinin yazılı, şeffaf ve denetime açık şekilde yapılması, uyuşmazlıkların önlenmesi açısından elzemdir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
