Tutuklama Süresi En Fazla Ne Kadar?

1. Anayasal ve Uluslararası Çerçeve

• Anayasa m.19/7: Tutuklama, makul sürede hâkim önüne çıkarılma ve yargılamanın makul sürede sonuçlandırılması koşuluyla uygulanabilir. Uzun süren tutukluluk, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali anlamına gelir.

• AİHS m.5/3: Tutukluluk “makul süreyi” aşmamalı; kişi yargılanmayı beklerken sonsuz süreyle özgürlüğünden mahrum bırakılamaz.

---

2. CMK’ya Göre Tutuklulukta Azami Süreler

2.1. Genel Suçlar

• En fazla 2 yıl.

• Ancak hâkim gerekçeli olarak uzatmaya karar verebilir.

• Uzatma toplamda 3 yılı geçemez.

2.2. Ağır Ceza Mahkemesinin Görevine Giren Suçlar

• En fazla 2 yıl.

• Zorunlu hâllerde, her defasında 1 yıl olmak üzere uzatma yapılabilir.

• Toplam süre 5 yılı geçemez.

2.3. Terör ve Örgütlü Suçlar

• Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar, örgütlü suçlar veya devlet güvenliğine karşı işlenen bazı suçlarda bu süreler daha da yüksektir.

• Bu suçlarda 5 yıl + uzatmalarla toplamda 7 yıl tutukluluk mümkündür.

---

3. Çocuklarda Tutukluluk Süresi

• 15 yaşını doldurmamış çocuklar: Tutukluluk en fazla 3 ay, uzatma ile toplam 6 ay.

• 15–18 yaş arası çocuklar: Tutukluluk en fazla 6 ay, uzatma ile toplam 1 yıl.

---

4. Tutukluluğun Periyodik Gözden Geçirilmesi

• CMK m.108: Tutukluluk hâli, en geç 4 haftada bir hâkim tarafından resen gözden geçirilir.

• Taraflar ayrıca her zaman tahliye talebinde bulunabilir.

---

5. Makul Süre İlkesi

Yasa ile belirlenen üst sınırlar önemli olmakla birlikte, AİHM ve Anayasa Mahkemesi içtihatlarına göre:

• Delillerin büyük kısmı toplanmışsa,

• Kaçma ve delil karartma riski somut değilse,

• Yargılama makul sürede ilerlemiyorsa,

tutukluluğun çok daha kısa sürelerde sona erdirilmesi gerekir.

---

6. Avukat Pratiğinde Strateji

Tutukluluğun uzaması durumunda dilekçelerde:

• Delillerin büyük ölçüde toplandığı,

• Risklerin ortadan kalktığı,

• Adli kontrolün yeterli olacağı vurgulanmalı.
  Ayrıca AYM ve AİHM kararlarına atıf yapılarak “uzun tutukluluk fiilen cezaya dönüşmüştür” argümanı öne çıkarılmalıdır.

---

7. Sonuç

• Genel suçlarda: En fazla 3 yıl.

• Ağır ceza konularında: En fazla 5 yıl.

• Terör ve örgütlü suçlarda: En fazla 7 yıl.

• Çocuklarda: 3 ay–1 yıl arasında değişir.

• Tutukluluk her hâlükârda ölçülü, istisnai ve son çare olmalı; uzun süreler ihlal riskini doğurur.

                                                                                                                                                             Ada Ceren KENDİGELEN