TÜRKİYENİN MENA ÜLKELERİYLE HUKUKİ VE EKONOMİK İŞBİRLİĞİ

Giriş

Türkiye, jeopolitik konumu itibarıyla Avrupa, Asya ve Orta Doğu arasında köprü görevi görmektedir. Bu avantaj, Türkiye’yi MENA (Middle East and North Africa – Orta Doğu ve Kuzey Afrika) ülkeleriyle hem ekonomik hem de hukuki alanlarda güçlü ilişkiler kurmaya yönlendirmiştir. Enerji, finans, ticaret, inşaat, savunma ve turizm gibi sektörlerde karşılıklı yatırımlar artarken, aynı zamanda hukuki düzenlemeler ve uluslararası anlaşmalar da işbirliğini güçlendirmektedir.

Bu makalede, Türkiye’nin MENA ülkeleriyle olan hukuki işbirliği mekanizmaları, ekonomik ortaklıkları, uluslararası anlaşmalar, yatırım hukuku, ticaret hukuku ve gelecek perspektifleri ele alınacaktır.

1. Türkiye’nin MENA Bölgesi ile Ekonomik İlişkileri

a. Ticaret Hacmi

Türkiye’nin MENA ülkeleri ile dış ticaret hacmi son yıllarda hızlı bir artış göstermektedir.
BAE, Suudi Arabistan, Katar, Mısır ve Fas, Türkiye’nin en önemli ticaret ortakları arasındadır.
İhracat kalemlerinde makine, otomotiv, tekstil, savunma sanayi ürünleri öne çıkarken; ithalatta petrol, doğal gaz ve petrokimya ürünleri öne çıkmaktadır.

b. Yatırım İşbirlikleri

Türk müteahhitlik firmaları, MENA bölgesinde milyarlarca dolarlık inşaat projelerine imza atmıştır.
Türk bankaları ve finans kuruluşları, Körfez ülkelerinde şube ve iştirak açarak bölgedeki finansal işbirliklerini artırmaktadır.
Karşılıklı sermaye transferleri ve doğrudan yabancı yatırımlar hızla artmaktadır.

c. Enerji İşbirliği

Türkiye, enerji arz güvenliği açısından MENA bölgesine bağımlıdır.
Suudi Arabistan, Irak, Cezayir ve Libya gibi ülkeler Türkiye’nin önemli enerji tedarikçileridir.
Yenilenebilir enerji ve nükleer enerji alanlarında da Türkiye-MENA işbirliği gündemdedir.

2. Hukuki İşbirliği Mekanizmaları

a. İkili Yatırım Anlaşmaları (BITs)

Türkiye, birçok MENA ülkesiyle yatırımların karşılıklı korunması anlaşmaları imzalamıştır.
Bu anlaşmalar, yatırımcılara adil muamele, kamulaştırmaya karşı koruma ve serbest kâr transferi imkanı tanımaktadır.

b. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA)

Türkiye, MENA ülkeleriyle birçok çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması yaparak yatırımcıların mali yüklerini hafifletmiştir.
Bu sayede hem Türk yatırımcıları hem de MENA ülkelerinden gelen yatırımcılar vergisel avantajlardan faydalanmaktadır.

c. Uluslararası Tahkim ve Uyuşmazlık Çözümü

İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC), MENA ülkelerinden gelen yatırımcılar için cazip bir merkez haline gelmiştir.
Aynı şekilde, Dubai International Arbitration Centre (DIAC) ve Cairo Regional Centre for International Commercial Arbitration (CRCICA) gibi merkezler de Türkiye ile işbirliği içerisindedir.

d. Hukuki Reformlar ve Uyum Süreci

Türkiye, AB uyum süreci kapsamında modern ticaret ve yatırım hukukunu benimsemiş, bu da MENA ülkeleriyle yapılan işbirliklerinde hukuki güvence sağlamıştır.

3. Türkiye’nin MENA Ülkeleriyle Sektörel İşbirliği

a. İnşaat ve Gayrimenkul

Türk müteahhitlik sektörü, MENA bölgesinde özellikle altyapı, enerji santralleri, otoyol, havaalanı ve konut projelerinde önemli bir aktördür.
Körfez ülkelerinde yabancılara yönelik gayrimenkul yatırımlarında Türk şirketleri büyük rol oynamaktadır.

b. Savunma Sanayi

Türkiye, son yıllarda savunma sanayi ihracatında büyük bir ivme kazanmış, MENA ülkelerine insansız hava araçları (İHA), zırhlı araçlar ve mühimmat satışı gerçekleştirmiştir.

c. Finans ve Bankacılık

Türk bankaları, Katar ve BAE’de faaliyet göstermektedir.
İslami finans alanında işbirliği artmaktadır.

d. Turizm

Türkiye, MENA ülkelerinden gelen turistler için cazip bir destinasyondur.
Aynı zamanda Türk yatırımcılar da MENA bölgesinde turizm yatırımlarına yönelmektedir.

4. Türkiye-MENA İlişkilerinde İnsan Hakları ve Yatırım Güvenceleri

Türk hukuk sistemi, yabancı yatırımcıların mülkiyet hakkını ve yatırım güvenliğini korumaktadır.
MENA ülkeleri ile yapılan işbirliklerinde uluslararası tahkim ve insan hakları hukuku bağlamında ortak normlar oluşturulmaktadır.
Özellikle işçi hakları ve göçmen işçilerin korunması konuları gündemdeki en önemli başlıklardan biridir.

5. Gelecek Perspektifi

Enerji İşbirliği: Doğal gaz, yenilenebilir enerji ve hidrojen projeleri gündemde olacak.
Dijital Ekonomi ve FinTech: Türkiye ve MENA ülkeleri arasında blockchain, dijital bankacılık ve kripto para düzenlemeleri üzerine işbirliği artacak.
Eğitim ve Kültürel İşbirliği: Üniversite işbirlikleri ve öğrenci değişim programları yaygınlaşacak.
Hukuki Reformlar: Bölge ülkelerinde yatırımcı dostu yasalar güçlendikçe Türkiye’nin rolü daha da artacak.

Sonuç

Türkiye, MENA ülkeleriyle hem hukuki hem de ekonomik alanda stratejik bir işbirliği içerisindedir.

İkili yatırım anlaşmaları ve tahkim mekanizmaları, yatırımcıların haklarını güvence altına almaktadır.
Enerji, inşaat, finans, turizm ve savunma sektörlerinde karşılıklı yatırımlar artmaktadır.
Gelecekte Türkiye, MENA ülkeleri için sadece bir ticaret ortağı değil, aynı zamanda hukuki güvence sağlayan bölgesel bir merkez haline gelecektir.

Single Blog Title