Türkiye ve Almanya’da Veri Koruma Hukuku: Hukuki Düzenlemelerin Karşılaştırılması

1. Giriş

Veri koruma, dijitalleşmenin hız kazandığı çağımızda bireylerin özel hayatının ve kişisel bilgilerinin korunması açısından kritik öneme sahiptir. Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 2018 yılında yürürlüğe giren Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR), küresel ölçekte veri koruma standartlarını belirleyen en gelişmiş düzenlemelerden biridir. Türkiye’de ise 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), AB standartları gözetilerek 2016 yılında yürürlüğe girmiştir. Ancak KVKK ve GDPR arasında bazı yapısal ve uygulamaya dönük farklılıklar vardır. Bu yazıda Türkiye ve Almanya örnekleri üzerinden veri koruma rejimleri karşılaştırılmaktadır.

---

2. Türkiye’de Veri Koruma Hukuku

2.1. KVKK’nın Temel İlkeleri

KVKK, kişisel verilerin işlenmesinde aşağıdaki ilkelere dayanır (m.4):

• Hukuka ve dürüstlük kuralına uygunluk,

• Doğruluk ve güncellik,

• Belirli, açık ve meşru amaçlarla işleme,

• Amaca uygun ve sınırlı veri işleme,

• Verilerin gerektiği kadar muhafaza edilmesi.

2.2. Kişisel Verilerin İşlenmesi

• KVKK m.5 uyarınca, kişisel verilerin işlenebilmesi için ilgili kişinin açık rızası gerekir.

• Rıza olmaksızın işleme istisnaları: kanuni zorunluluk, sözleşmenin ifası, kamu sağlığı ve hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesi.

2.3. Denetim ve Kurul

• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVK Kurumu) ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu, KVKK’nın uygulanmasını denetler, idari para cezaları verir.

2.4. İdari Yaptırımlar

• KVKK’ya aykırılık halinde 2025 itibarıyla 100.000 TL’ye kadar idari para cezaları söz konusudur.

• Hassas verilerin (sağlık verileri, biyometrik veriler) korunmasına özel önem verilmiştir.

---

3. Almanya’da Veri Koruma Hukuku

3.1. GDPR ve Federal Veri Koruma Yasası (BDSG)

• Almanya’da veri koruma, AB’nin GDPR Tüzüğü ve Bundesdatenschutzgesetz (BDSG) tarafından düzenlenir.

• GDPR, KVKK’dan daha kapsamlı olup bireylere geniş haklar tanır (unutulma hakkı, veri taşınabilirliği vb.).

3.2. Veri Sorumluları ve Denetim

• Veri Sorumluları (Data Controller), verilerin hukuka uygun işlenmesinden sorumludur.

• Almanya’da Federal Veri Koruma Komiseri (BfDI) ve eyalet veri koruma otoriteleri GDPR uygulamasını denetler.

3.3. İdari Yaptırımlar

• GDPR ihlallerinde şirket cirosunun %4’üne kadar veya 20 milyon Euro’ya kadar idari para cezaları verilebilir.

• Bu yönüyle, Almanya’daki yaptırımlar Türkiye’ye kıyasla çok daha ağırdır.

---

4. Türkiye – Almanya Karşılaştırması

---

5. Güncel Tartışmalar

1. Unutulma Hakkı: KVKK’da açık bir düzenleme bulunmazken, GDPR unutulma hakkını kapsamlı olarak tanır.

2. Veri İhlali Bildirimi: GDPR, veri ihlallerinde 72 saat içinde bildirim zorunluluğu getirir. KVKK’da bu süre belirgin değildir.

3. Çapraz Veri Paylaşımı: Türkiye’de uluslararası veri aktarımında Kurul izni gerekirken, AB ülkelerinde veri aktarımı serbesttir (AB/EEA içinde).

---

6. Yargı ve Uygulama

• Türkiye’de KVKK Kurulu, 2022 yılında bir sosyal medya platformuna 1.7 milyon TL ceza kesmiştir.

• Almanya’da ise 2020 yılında bir teknoloji şirketine GDPR ihlali nedeniyle 35 milyon Euro ceza verilmiştir.
  Bu durum, Avrupa’daki yaptırımların hem yüksek hem de daha caydırıcı olduğunu göstermektedir.

---

7. Çözüm Önerileri

• KVKK’nın GDPR’a uyumlu hale getirilmesi,

• Veri ihlali bildirim sürelerinin netleştirilmesi,

• İdari para cezalarının caydırıcılığının artırılması,

• Veri sorumluları için sektörel uyum rehberlerinin geliştirilmesi.

---

8. Sonuç

Türkiye ve Almanya’daki veri koruma hukuku, temel ilkeler bakımından benzer olsa da yaptırım gücü, veri sahibi haklarının genişliği ve denetim mekanizmaları açısından önemli farklılıklar göstermektedir. GDPR, bireylere daha geniş haklar tanırken, Türkiye’deki KVKK’nın bu açıdan daha sınırlı olduğu görülmektedir. Gelecekte Türkiye’nin AB ile veri koruma standardı uyumunu artırması beklenmektedir.