Türk Vatandaşları İçin Danimarka’da Çalışma İzni
Giriş
Kuzey Avrupa’nın refah düzeyi yüksek ve istikrarlı ülkelerinden biri olan Danimarka, özellikle yüksek vasıflı iş gücüne yönelik istihdam imkanları sunmasıyla dikkat çekmektedir. Avrupa Birliği üyesi olmayan ancak Schengen Bölgesi içinde yer alan Danimarka, yabancı çalışanlar için özgün bir göç ve çalışma rejimine sahiptir. Bu bağlamda, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Danimarka’da çalışma izni alma süreçleri hem ulusal hukuk kuralları hem de Türkiye-AB arasındaki Ankara Anlaşması hükümleri doğrultusunda ayrı bir değerlendirme gerektirir.
Bu makalede, Türk vatandaşlarının Danimarka’da çalışma izni alabilmesi için gereken koşullar, başvuru usulleri, izin türleri, hukuki sınırlamalar ve istisnai haklar detaylı şekilde incelenecektir.
1. Hukuki Dayanaklar
Danimarka’da yabancı uyrukluların çalışma izinlerine ilişkin esaslar, temel olarak şu düzenlemelere dayanmaktadır:
-
Udlændingeloven (Yabancılar Yasası)
-
Bekendtgørelse om opholdstilladelse til udlændinge (Oturma ve Çalışma İzni Yönetmeliği)
-
Ankara Anlaşması (1963) ve Katma Protokol (1973)
-
Danimarka Göçmenlik Kurumu (SIRI) uygulamaları
-
Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) içtihatları (özellikle Türk vatandaşları açısından)
2. Danimarka’da Çalışma İzni Türleri
Danimarka’da çalışmak isteyen bir yabancının, durumuna göre aşağıdaki sistemlerden birine başvurması gerekir:
a) Pay Limit Scheme (Maaş Eşiği Sistemi)
Belirli bir brüt yıllık maaş eşiğini aşan iş teklifleri için geçerlidir.
2025 yılı itibarıyla yıllık maaş eşiği: yaklaşık 375.000 DKK (brüt).
Bu sistem kapsamında başvuru, işverenin iş sözleşmesi sunması ile yapılır.
b) Fast-Track Scheme
Danimarka’da akredite olmuş şirketlerin, yabancı iş gücünü hızlı ve esnek şekilde istihdam edebilmesi için oluşturulmuş bir sistemdir.
Kısa sürede ikamet ve çalışma izni alınmasına olanak sağlar.
c) Positive List Scheme (Pozitif Liste)
Nitelikli çalışanlara ihtiyaç duyulan mesleklerin listesi düzenli olarak yayımlanır.
Örnek meslekler: doktor, hemşire, mühendis, BT uzmanı, öğretmen.
Listedeki bir pozisyon için iş teklifi olan kişilere öncelikli ve kolaylaştırılmış izin verilir.
d) Start-up Denmark Programı
Danimarka’da yenilikçi iş fikrine sahip girişimcilere yönelik oturma ve çalışma izni sağlayan bir programdır.
Yatırımcı vizesi gibi değerlendirilebilir.
e) Eğitim Sonrası İş Arama ve Çalışma
Danimarka’da eğitim gören öğrenciler, mezuniyet sonrası en az 6 ay süreyle çalışma ve iş arama izni alabilirler.
3. Başvuru Süreci ve Belgeler
a) Başvuru Nereden Yapılır?
-
Danimarka’daki ikamet esnasında doğrudan SIRI üzerinden
-
Türkiye’de Danimarka Konsolosluğu veya VFS başvuru merkezi aracılığıyla
b) Gerekli Belgeler
-
Geçerli pasaport
-
İş sözleşmesi
-
Maaş ve çalışma koşullarını içeren iş teklifi
-
Konut ve gelir beyanları
-
Sağlık sigortası
-
Biyometrik veriler
-
Diploma veya yeterlilik belgeleri (gerekli görülürse tercümeli)
c) Başvuru Süresi
Başvurunun değerlendirme süresi genellikle 1 ila 3 ay arasında değişir.
Fast-Track sistemi ile bu süre 1 haftaya kadar düşebilir.
4. Ankara Anlaşması ve Türk Vatandaşlarının Özel Statüsü
a) Hukuki Arka Plan
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (şimdiki Avrupa Birliği) arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması ve buna bağlı Katma Protokol, taraf devletler arasında işçi haklarının korunmasını ve serbest dolaşımın ileride sağlanmasını hedeflemektedir.
b) Danimarka’nın Durumu
Danimarka, AB üyesi olmakla birlikte Ankara Anlaşması’nın bazı hükümlerinden muaftır. Ancak yine de ABAD kararları ve Danimarka içtihadı çerçevesinde bazı uygulamalar Türk vatandaşları için dolaylı haklar doğurabilmektedir.
c) ABAD Kararları Işığında Türk İşçilerin Hakları
-
Bir Türk işçi, 1 yıl kesintisiz ve kayıtlı şekilde çalışırsa aynı işverende çalışmaya devam etme hakkı kazanır.
-
3 yıl sonunda aynı sektörde iş değiştirme hakkı,
-
4 yıl sonunda iş piyasasına tam erişim hakkı oluşur.
Bu haklar, Danimarka’da yasal şekilde çalışan Türk işçiler için de ileri sürülebilir.
5. Çalışma İzninin Reddi ve İtiraz Süreci
Başvurunun reddi durumunda başvuru sahibine gerekçeli bir karar bildirilir. Ret kararına karşı;
-
8 hafta içinde SIRI nezdinde itiraz,
-
Redde karşı Danimarka Göçmenlik Temyiz Kurulu (Udlændingenævnet) başvurusu mümkündür.
Ret gerekçeleri genellikle:
-
Maaş kriterlerinin karşılanmaması,
-
Sahte belge kullanımı,
-
Sabıka kaydı,
-
Kontratın güvensizliği gibi durumlardır.
6. Türk Vatandaşları İçin Pratik Uygulamalar ve Tavsiyeler
a) İşveren Desteği ve Sponsorluk
Danışmanlık, mühendislik, BT gibi sektörlerde çalışan Türk vatandaşlarının, Danimarka’da önceden bir işveren ile anlaşma sağlaması başvuruyu büyük ölçüde kolaylaştırır.
b) Dil Bilgisi ve Uyum
Çalışma izni için zorunlu olmamakla birlikte, Danca veya İngilizce dil yeterliliği iş bulma ve oturum izninin uzatılması aşamalarında avantaj sağlar.
c) Sosyal Güvence ve Haklar
İzinle çalışan Türk vatandaşları, Danimarka sosyal güvenlik sistemine dahil olur. Çocuk yardımı, emeklilik hakkı, işsizlik yardımı gibi sosyal haklardan yararlanabilir.
7. Süresiz Oturum ve Vatandaşlığa Geçiş
Danimarka’da yasal olarak en az 8 yıl çalışan ve ikamet eden kişiler, belirli şartları taşıdıkları takdirde süresiz oturum izni başvurusunda bulunabilir. Bu iznin ardından Danimarka vatandaşlığı başvurusu da mümkün hale gelir (bu süreç ayrı bir makale konusu olarak ele alınabilir).
Sonuç
Danimarka’da çalışma izni almak isteyen Türk vatandaşları için hukuki zemin sağlam ve sistematiktir. Ancak uygulama, ciddi bir belge hazırlığı, doğru vize türünün seçimi ve işverenle sağlıklı iletişim gerektirir. Türkiye-AB ilişkileri kapsamında sağlanan bazı özel haklar, Türk vatandaşları açısından avantaj yaratmakla birlikte, bu hakların uygulanabilirliği başvuru sahibinin durumuna göre değişkenlik göstermektedir.
Hukuki destek alınması, süreç boyunca karşılaşılabilecek ret ve itiraz hallerinde ciddi zaman ve hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlar. Danimarka’da çalışmak isteyen bireylerin öncelikle işveren desteğini sağlamaları, pozitif listede yer alan mesleklerde yer almaları ve başvuru belgelerini eksiksiz sunmaları büyük önem arz eder.
About Post Author
