Trafik Kazası Tazminatı Nasıl Alınır? Dava Süreci ve Haklar

Giriş

Trafik kazaları, günlük hayatın en yaygın risklerinden biri olup, hem can kaybına hem de ciddi maddi zararlara yol açmaktadır. Türk hukuk sisteminde trafik kazalarından doğan zararların tazmini, Karayolları Trafik Kanunu (KTK), Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) hükümleri çerçevesinde düzenlenmiştir. Trafik kazası mağdurları, maddi ve manevi zararlarının giderilmesi amacıyla tazminat davası açabilirler.

Bu makalede, trafik kazası tazminat davasının hukuki dayanakları, dava açma koşulları, tazminat türleri, hesaplama yöntemleri, zamanaşımı süreleri ve Yargıtay kararları ışığında uygulama detayları ele alınacaktır.

---

1. Trafik Kazası Tazminat Davasının Hukuki Dayanakları

Trafik kazalarından doğan tazminat talepleri, özellikle şu mevzuata dayandırılır:

• Karayolları Trafik Kanunu (KTK) m.85: Motorlu araç işletenlerin kusursuz sorumluluğu ve zarar görene karşı sorumluluklarını düzenler.

• Türk Borçlar Kanunu (TBK) m.49 ve m.85: Haksız fiil ve tehlike sorumluluğu esaslarını ortaya koyar.

• Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS): Sigorta şirketlerinin kusurlu sürücünün sorumluluğunu üstlenmesini sağlar.

• TBK m.53 ve m.54: Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle talep edilebilecek maddi ve manevi tazminat kalemlerini belirler.

---

2. Trafik Kazası Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılır?

Trafik kazasında zarar gören kişi veya yakınları, tazminat davasını:

• Kusurlu araç sürücüsüne,

• Araç sahibine (işleten),

• Sigorta şirketine (poliçe limitleri dahilinde),

• Bazı durumlarda araç işleticisinin bağlı olduğu şirkete veya kamu kurumuna karşı açabilir.

---

3. Trafik Kazası Tazminat Türleri

3.1. Maddi Tazminat

• Geçici veya sürekli iş göremezlik tazminatı: Çalışma gücünde azalma veya kayıp durumunda ödenir.

• Tedavi giderleri: Hastane, ilaç, rehabilitasyon masrafları.

• Araç ve mal varlığı zararları: Araç hasarı, değer kaybı.

• Destekten yoksun kalma tazminatı: Ölüm halinde ölenin yakınlarına ödenir.

3.2. Manevi Tazminat

• Trafik kazası sonucu zarar gören kişi ve yakınları, yaşadıkları elem ve ıstırap için manevi tazminat talep edebilir (TBK m.56).

• Yargıtay kararında, ağır yaralanma halinde mağdurun eşi ve çocuklarına ayrı ayrı manevi tazminat verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

---

4. Tazminat Davası Açma Şartları

Bir trafik kazası tazminat davası açabilmek için:

1. Zararın Meydana Gelmesi: Maddi veya manevi bir zararın oluşması gerekir.

2. Kaza ve Zarar Arasında İlliyet Bağı: Zararın kazadan kaynaklandığının ispat edilmesi gerekir.

3. Kusur veya Tehlike Sorumluluğu: Sürücünün kusuru aranır. Ancak motorlu araçlarda KTK m.85 gereğince kusursuz sorumluluk da söz konusudur.

4. Delillerin Toplanması: Trafik kaza tespit tutanağı, bilirkişi raporları, sağlık raporları, tanık beyanları.

---

5. Trafik Sigortasının Rolü

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, kazada kusurlu aracın verdiği zararı poliçe limitleri dahilinde karşılar.

• 2025 yılı için ölüm ve bedensel zarar teminatı kişi başına 1.000.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir.

• Poliçe limitini aşan zararlar için sürücü ve araç sahibi kişisel olarak sorumlu olur.

---

6. Tazminat Miktarının Belirlenmesi

Tazminat miktarı, mağdurun zararının türüne ve derecesine göre belirlenir:

• Maddi tazminat: Aktüerya bilirkişileri tarafından, mağdurun yaşı, geliri, iş gücü kaybı gibi kriterlere göre hesaplanır.

• Manevi tazminat: Hakim tarafından, olayın ağırlığı ve mağdurun yaşadığı acı göz önünde bulundurularak takdir edilir.

Örnek: Yargıtay 17. HD, 2020/1453 E., 2021/2311 K. kararında, %60 iş göremezlik raporu alan mağdura 300.000 TL maddi, 100.000 TL manevi tazminat verilmiştir.

---

7. Trafik Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı

Trafik kazalarına ilişkin tazminat davalarında:

• KTK m.109: Kazanın ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her halde 10 yıl.

• Ceza gerektiren trafik kazalarında ceza zamanaşımı süresi uygulanır (örneğin, taksirle yaralama için 8 yıl, ölümlü kazalarda 15 yıl).

---

8. Deliller ve İspat Yükü

İspat yükü kural olarak davacıya aittir. Deliller şunlardır:

• Trafik kaza tespit tutanakları,

• Bilirkişi raporları,

• Sağlık raporları ve adli tıp raporları,

• Kamera kayıtları, tanık ifadeleri.

---

9. Trafik Kazası Tazminat Davası Süreci

1. Kaza Tespit Tutanağı Düzenlenir.

2. Sigorta Şirketine Başvuru: ZMSS poliçesi kapsamında tazminat talep edilir.

3. Arabuluculuk Başvurusu: 2018 sonrası zorunlu hale gelmiştir.

4. Dava Açılması: Arabuluculuk sürecinden sonuç alınmazsa, Asliye Ticaret Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılır.

5. Bilirkişi İncelemesi ve Karar.

---

10. Uygulamadaki Sorunlar

• Kusur oranı tartışmaları: Kusur oranlarının bilirkişiler arasında farklı yorumlanması.

• Tazminat miktarlarının yetersizliği: Manevi tazminatların düşük belirlenmesi.

• Sigorta limitleri: Poliçe limitlerinin mağdurun zararını karşılamaya yetmemesi.

• Delil yetersizliği: Kamera kayıtlarının olmaması veya kaza anının kanıtlanamaması.

---

Sonuç

Trafik kazası tazminat davaları, hem maddi hem de manevi zararların telafisi için önemli bir hukuki araçtır. KTK ve TBK hükümleri, kazadan zarar görenlerin haklarını güvence altına almaktadır. Ancak kusur oranlarının doğru tespit edilmesi, aktüerya hesaplarının sağlıklı yapılması ve sigorta poliçe limitlerinin doğru değerlendirilmesi davaların başarısı için kritik öneme sahiptir.

Mağdurların hak kaybına uğramamaları için, kazanın hemen ardından delillerin toplanması, sigorta şirketine zamanında başvuru yapılması ve profesyonel hukuki destek alınması önerilir.