Trafik Kazası Sonrası Görevli Mahkeme ve Dava Hakkı Olanlar

Görevli Mahkeme

Trafik kazası sonucunda çıkan ihtilaflarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Peki yer olarak hangi adliyede ihtilafı çözmeye çalışmalıyız? Bu sorunun cevabını şu şekilde verelim:

• İlgili sigorta şirketinin merkez binasının bölgesinde yetkili adliyede
• İlgili sigorta şirketinin şubesinin veya sigorta sözleşmesinin imzalandığı büronun bağlı bulunduğu bölgede yetkili adliyede
• Kazanın meydana geldiği bölgede bulunan yetkili adliyede

İhtilafın çözümüm için az önce bahsi geçen adliyelerde olaya uygun şekilde ilgili mahkemede dava yoluna gidilerek uyuşmazlık çözüme kavuşturmaya çalışılır.

Karayolları Trafik Kanununun 110. Maddesi 2. Fıkrası da bizlere ‘Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir.’ Diyerek uygulamanın yasal temelini göstermektedir.

Ayrıca Hukuk Muhakemeleri Kanunu 16. Madde de ‘Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.’ Diyerek uygulama hakkında genel düzenleme hakkında bizlere yol göstermektedir.

Kamu Kurumuna Ait Aracın Yaptığı Trafik Kazasında Tazminat Davası İçin Görevli Mahkeme

Bu konu hakkında Karayolları Trafik Kanununu 110. Maddesi 1. Fıkrası gayet açık şekilde şunu söylemektedir: ’İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez…’ kamu aracı ile ilgili oluşan ihtilaflarda araç kamu aracı olsa da tazminat konusu için idari yargıda idari dava açamaya gerek yoktur. Çünkü devlet ve vatandaş arasında çıkan uyuşmazlıklarda devlet ve vatandaş eşit kabul edilmez sadece vatandaş ile vatandaş arasında uyuşmazlıklar eşitler arası kabul edilir. Ancak trafik kazası sonucu talep edilen tazminatlarda devlet organı ve vatandaşın eşit kabul edilmemesini gerektiren bir durum mevcut değildir bu sebeple çıkan ihtilaflar idari yargıda değil adli yargı yerinde görülür.

Hizmet Kusuru İle Meydana Gelen Olaylarda Görevli Mahkeme

İdarenin hizmet idame ederken meydana gelen hizmet kusuru ile ilgili oluşan tazminat konusu olabilecek olaylarda uyuşmazlık özel hukuk konusu değil yukarıda belirtilenin aksine idari yargıda tam yargı davası ikame edilmesi gerekir.

10. Danıştay dairesinin 2019/6224 esaslı 2019/9946 karar numaralı kararına göre de Tam yargı davalarında, öncelikle zarara yol açtığı öne sürülen idari işlem veya eylemin hukuka uygunluğunun denetlenmesi esas alındığından, olayın oluşumu ve zararın niteliği irdelenip, idarenin hizmet kusuru olup olmadığının araştırılması, hizmet kusuru yoksa kusursuz sorumluluk ilkelerinin uygulanıp uygulanmayacağının incelenmesi, tazminata hükmedilirken de her halde sorumluluk sebebinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Hizmet kusuru halinde izlenecek yolun idari yargı yolunda idari usullere göre incelenmesini belirtmiştir.

Muğla 2. İdare Mahkemesince verilen 18/07/2018 tarih ve E: 2017/1119, K: 2018/1545 Sayılı kararda; ‘davalı idarenin, yolun emniyetle kullanımını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak, bakımını yaptırmak, onarmak, onarımını yaptırtmak, temizliğini yapmak, yaptırmak ve trafik güvenliğini sağlamak, bu konuda gerekli denetimleri yaparak, önlemleri almak şeklinde öngörülen görevlerin tam ve eksiksiz yerine getirmediği, dolayısıyla yürütülen hizmetin kusurlu işletildiği, meydana gelen zararda hizmet kusurunun bulunduğu sonucuna ulaşılarak…’ idarenin hizmetinin hangi düzeyde sağlayıp hizmet kusuru kavramının sınırları idare mahkemesinin kararında gösterilmiştir.

Rücu

Trafik kazalarında, maddi ve manevi tazminat davalarında sigorta şirketi davalı ise görevli mahkeme ticaret mahkemesidir.

Bununla birlikte bu uygulama ile paralel olarak araç ticari olup ticari faaliyette kullanılıyorsa ticari faize, hususi araç ise yasal faize hükmedilir. Yani buradan anlayacağımız üzere aracın veya davalının sıfatı ne ise kurulacak hüküm ona göre anlam kazanmaktadır.

Yine bir önceki söylemimize uygun olarak sigorta şirketi kendi sigortalısına rücu etmek istediği zaman çıkacak uyuşmazlıklarda bu sefer görevli mahkeme tüketici mahkemesidir. Çünkü burada artık tüketici olan kişi bir sözleşme ile sigorta şirketinden hizmet almış ve bu hizmetle ilgili bir problemi olduğu zaman gideceği yer tüketici mahkemesi olacaktır.

Dava Hakkı Olanlar

Zarar görenin ölümü halinde yasal mirasçıları onun vefatı ile maddi ve manevi zarar gören yakınları annesi, babası, eşi, çocukları, kardeşleri, nişanlısı, ve bakım ve desteği altındaki kişiler zarar halinde tazminat için davacı olabilirler.

Eğer kişi ölmemiş ise ancak ayırt etme gücünü kaybedip zararlarını uyuşmazlık konusu yapıp dava yoluna gidemeyecek durumda ise vasisi veya velisi onun yerine ilgili makamda dava yoluna gidebilir.

Mirasçıların da mal varlığını ilgilendiren durumlarda sigorta da dava açabilir.

Bu konuda daha fazla bilgi almak için büromuzun alanında deneyimli avukatlarından danışmanlık hizmeti sağlayabilirsiniz.

Stj. Av. Hamdi Berk CAN