Terekenin Tespiti Davası

Bir vefatın ardından mirasçılar çoğu zaman aynı anda hem duygusal yükle hem de pratik bürokrasiyle karşılaşır. “Ne yapacağımızı bilemedik” cümlesi, miras uyuşmazlıklarının da başlangıç noktasıdır. Oysa ilk hafta doğru adımlar atılırsa hem hak kaybı önlenir hem de sonraki işlemler hızlanır. Bu yazıda ölüm sonrası ilk 7 gün içinde mirasçılar için uygulanabilir bir kontrol listesi sunuyorum.

1. Gün: Ölüm kaydının resmileşmesi ve belge akışı

İlk adım, ölümün resmî kayıtlara doğru şekilde geçmesidir. Hastane/sağlık kuruluşu, belediye ve nüfus süreçleri bazen eşzamanlı yürür. Mirasçılar açısından kritik olan şudur:

• Ölüm kaydının nüfusa işlendiğinden emin olun (uygulamada çoğu kurum sistemden görür).

• Ölüm belgesi/defin ruhsatı gibi evrakların birer örneğini muhafaza edin.

• Murisin kimlik bilgilerini (T.C. no, nüfus bilgileri) netleştirin.

Pratik uyarı: Nüfus kayıtlarında isim/soyadı, evlilik/boşanma şerhleri, çocuk kaydı gibi unsurlarda hata varsa ileride mirasçılık belgesi ve tapu intikali kilitlenebilir.

2. Gün: Terekenin “acil risk” kontrolü (borç, icra, haciz)

İlk hafta yapılması gereken en önemli değerlendirme şudur: Tereke borçlu mu?
Miras, sadece malvarlığını değil borçları da içerir. Mirasçılar borç riskini görmezden gelip aylar sonra icra tebligatı aldığında, reddi miras süresi bakımından telafisi güç problemler doğabilir.

Acil kontrol listesi:

• Murisin bilinen kredi/borçları (banka, kredi kartı, kefalet),

• Devam eden icra dosyaları,

• Vergi/SGK borçları,

• Ticari borçlar, çek/senet ilişkileri.

Bu aşamada “henüz bir şey yapmadık” demek masum değildir; çünkü bazı süreler işlemeye başlar. Özellikle borç ihtimali varsa, reddi miras seçeneği ilk haftadan itibaren masaya konulmalıdır.

3. Gün: Mirasçılık belgesine hazırlık

Mirasçılar pratikte şu sorularla karşılaşır:

• Banka para vermiyor, “veraset ilamı getir” diyor.

• Tapu intikali için belge isteniyor.

• Vergi dairesi beyan için belge istiyor.

Dolayısıyla ilk haftada mirasçılık belgesi hazırlığı yapılmalıdır:

• Murisin ve mirasçıların kimlik bilgileri toparlanır,

• Nüfus kaydında çelişki var mı bakılır,

• Noter mi, sulh hukuk mu yoluna gidileceği belirlenir.

4. Gün: Banka ve finansal varlıklarda ilk hamle

Ölümle birlikte bankalar hesap hareketlerine sınırlama getirebilir. Mirasçılar şu iki şeyi ayırmalıdır:

• Mirasçılık belgesi olmadan yapılabilecekler: bilgi talebi çoğu zaman sınırlıdır; bazı bankalar sadece genel yönlendirme yapar.

• Mirasçılık belgesiyle yapılabilecekler: bakiye tespiti, hesapların mirasçılara intikali, ödeme planları vb.

Pratik tavsiye: Mirasçılık belgesi çıkar çıkmaz bankaya başvuru yaparken, sadece “para çekme” değil; bakiye dökümü ve ürün listesi (vadeli/vadesiz, yatırım, kiralık kasa, otomatik ödeme, kredi) istenmelidir.

5. Gün: Taşınmaz ve araçlar için korunma önlemleri

Muris adına kayıtlı taşınmazlar, araçlar ve değerli eşyalar açısından ilk hafta “koruma” refleksi önemlidir:

• Taşınmazın fiilî kullanımında kim oturuyor? kira geliri var mı?

• Site aidatı, emlak vergisi gibi ödemeler aksıyor mu?

• Araç nerede? HGS/OGS cezaları birikiyor mu?

Bu aşamada amaç hemen paylaşım yapmak değil; değer kaybını önlemek ve ileride çıkacak ihtilaflarda delil düzenini sağlamaktır.

6. Gün: Terekenin envanterinin çıkarılmasına başlama

En büyük uyuşmazlık sebeplerinden biri “mal gizleme” iddiasıdır. Bu yüzden ilk hafta içinde şu kaynaklardan envanter çalışması başlatılmalıdır:

• Tapu kayıtları (adres/parsel bilgisi),

• Banka listesi,

• Araç kaydı,

• Şirket ortaklığı/ paylar,

• Alacaklar (kira alacağı, senet, borç verilmiş para).

Eğer mirasçılar arasında güven sorunu varsa, terekenin tespiti gibi yargısal koruma tedbirleri düşünülmelidir.

7. Gün: Strateji kararı — anlaşma mı, dava mı?

İlk haftanın sonunda mirasçılar şu soruya yanıt vermelidir:

• Anlaşmalı paylaşım mümkün mü?

• Borç riski nedeniyle reddi miras gündemde mi?

• Tapu işlemleriyle intikal ve yönetim planı nasıl yapılacak?

• Şüpheli devirler/ bağışlar var mı (muris muvazaası/tenkis ihtimali)?

Uygulamada en doğru yaklaşım; “hemen kavga” veya “hiç konuşmayalım” uçlarına savrulmak değil, belge ve envanter üzerinden rasyonel bir yol haritası çıkarmaktır.

Sonuç

Ölüm sonrası ilk 7 gün; mirasın paylaşımından önce, mirasın yönetimi ve korunması dönemidir. Bu hafta içinde mirasçılık belgesi hazırlığı, borç riskinin analizi, banka-tapu-araç ekseninde envanterin başlatılması ve ihtilaf ihtimaline göre koruyucu adımlar atılırsa, sonraki aylar çok daha kontrollü ilerler.

Bu metin genel bilgilendirme amaçlıdır. Özellikle borç şüphesi bulunan dosyalarda ivedi değerlendirme yapılması hak kaybı riskini azaltır.