Temyiz ve Duruşma

1. Giriş

Temyiz, Yargıtay’ın alt derece mahkemelerinin verdiği kararları hukuka uygunluk yönünden denetlemesi sürecidir. Ancak temyiz incelemesinin büyük bölümü dosya üzerinden yazılı şekilde yapılır. Bununla birlikte bazı özel hallerde duruşmalı temyiz mümkündür. Bu durum, hem tarafların doğrudan Yargıtay önünde sözlü savunma yapabilmelerini sağlar hem de adil yargılanma hakkı açısından önemlidir.

2. Hukuki Çerçeve

2.1. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)

CMK m. 299: Temyiz incelemesinin kural olarak evrak üzerinden yapılacağı düzenlenmiştir.
Ancak gerekli görülen hallerde veya kanunda açıkça öngörülen bazı durumlarda Yargıtay duruşma açabilir.

2.2. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)

HMK m. 369 ve devamı: Hukuk davalarında temyiz incelemesi kural olarak dosya üzerinden yapılır.
Fakat taraflardan birinin istemi üzerine, Yargıtay duruşmalı inceleme yapabilir.

3. Duruşmalı Temyiz Nedir?

Duruşmalı temyiz, tarafların avukatları aracılığıyla Yargıtay’da sözlü açıklama yapmasına imkân tanır. Böylece taraflar yalnızca dilekçe ile değil, doğrudan mahkeme heyeti önünde iddialarını savunma imkânı bulur.

4. Duruşmalı Temyizin Şartları

4.1. Ceza Davalarında

Yargıtay, kural olarak duruşma yapmaz.
Ancak bazı önemli davalarda (özellikle ağır suçlarda, kamu düzenini ilgilendiren dosyalarda) duruşma açılmasına karar verilebilir.
Bu takdir yetkisi tamamen Yargıtay’a aittir.

4.2. Hukuk Davalarında

Taraflardan biri, dilekçesinde duruşmalı inceleme yapılmasını isteyebilir.
Yargıtay uygun görürse, taraflara gün verir ve avukatlar huzurunda sözlü açıklama alınır.
Özellikle yüksek meblağlı ticari davalarda ve aile hukukuna ilişkin bazı dosyalarda bu yol tercih edilmektedir.

5. Duruşmalı Temyizin Önemi

Adil yargılanma hakkı: Taraflara doğrudan Yargıtay önünde savunma yapma imkânı verir.
Dosyanın anlaşılması: Karmaşık uyuşmazlıklarda dosyanın özelliği daha iyi ortaya konur.
Hak kaybını önleme: Yalnızca yazılı beyanlarla yeterince açıklanamayan hususlar sözlü savunma ile vurgulanabilir.

6. Uygulamada Görülen Sorunlar

Duruşma taleplerinin reddi: Çoğu temyiz başvurusu duruşmasız incelendiğinden, tarafların talebi her zaman kabul edilmez.
Yargıtay’ın iş yükü: Duruşmalı inceleme, zaman açısından yoğunluk yaratabilir.
Yanlış beklentiler: Taraflar, duruşmalı incelemenin yeniden yargılama gibi olduğunu düşünebilir; oysa Yargıtay yalnızca hukuka uygunluk denetimi yapar.

7. Yargıtay İçtihatları

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, duruşma açılmasına karar verilmediği durumlarda, bunun adil yargılanma hakkını ihlal etmediğini belirtmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, duruşmalı temyizde avukatların açıklamalarının yalnızca “hukuka aykırılık iddiaları”yla sınırlı olduğunu vurgulamıştır.

8. Sonuç

Temyiz süreci esasen yazılıdır; ancak hukuk yargılamasında tarafların istemiyle, ceza yargılamasında ise Yargıtay’ın takdiriyle duruşmalı temyiz mümkündür. Bu yol, özellikle karmaşık veya toplumsal önemi yüksek dosyalarda tarafların iddia ve savunmalarını daha güçlü şekilde ortaya koymalarını sağlar.

Ancak unutulmamalıdır ki temyiz duruşması, yeniden delil inceleme veya yargılama yapılması anlamına gelmez; yalnızca hukuka uygunluk denetiminin sözlü sunumla desteklenmesi amacını taşır.

Ada Ceren KENDİGELEN

Single Blog Title