Temyiz Dilekçesinde Temyiz Sebebi Göstermek Zorunlu mudur?

1. Giriş

Temyiz, yargılamanın üst denetim aşamasıdır. Ancak bu başvurunun nasıl yapılacağı, dilekçede hangi unsurların bulunması gerektiği, özellikle de temyiz sebebi gösterme zorunluluğu uygulamada sıkça tartışılan bir konudur. Bu yazıda hem Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hem de Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) açısından “temyiz dilekçesinde sebep gösterilmesi zorunlu mudur?” sorusu ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

2. Ceza Muhakemesinde Temyiz Sebebi

2.1. Kanuni Düzenleme (CMK m. 294-295)

CMK m. 294: Temyiz dilekçesinde temyiz sebeplerinin gösterilmesi gerektiğini belirtir.
CMK m. 295: Ancak Yargıtay, kamu düzenine ilişkin hususları re’sen gözetmekle yükümlüdür.

2.2. Uygulama

Sanık veya müdafii, dilekçesinde ayrıntılı gerekçe göstermese bile “süre tutum dilekçesi” ile temyiz hakkını koruyabilir.
Daha sonra ayrıntılı gerekçeli dilekçe sunulabilir.
Yargıtay, dilekçede sebep bulunmasa bile kamu düzenine aykırılıkları kendiliğinden incelemek zorundadır (ör. görevli olmayan mahkeme, hukuka aykırı delil kullanımı).

2.3. Sonuç

Ceza davalarında temyiz sebebi göstermek kuraldır, fakat gösterilmese bile Yargıtay kamu düzenine ilişkin hususlarda inceleme yapar. Bu nedenle gerekçesiz dilekçe doğrudan reddedilmez, ancak yalnızca kamu düzeniyle sınırlı inceleme yapılır.

3. Hukuk Muhakemesinde Temyiz Sebebi

3.1. Kanuni Düzenleme (HMK m. 369)

HMK açıkça “temyiz dilekçesinde temyiz sebepleri gösterilir” demektedir.
Yargıtay, yalnızca gösterilen sebeplerle sınırlı inceleme yapar.

3.2. Uygulama

Hukuk davalarında temyiz dilekçesinde sebep gösterilmezse, Yargıtay inceleme yapmadan başvuruyu reddedebilir.
Ancak yine de kamu düzenine aykırılıklar (ör. görevli olmayan mahkeme kararı) re’sen dikkate alınır.

3.3. Sonuç

Hukuk yargılamasında temyiz sebebi göstermek çok daha önemlidir. Sebep gösterilmeyen dilekçeler, kamu düzeni dışında denetlenemez.

4. Yargıtay İçtihatları

Ceza Genel Kurulu: “Temyiz dilekçesinde sebep bulunmasa dahi Yargıtay kamu düzenine aykırılıkları incelemek zorundadır.”
Hukuk Genel Kurulu: “Sebep gösterilmemiş temyiz dilekçesi, kamu düzeni dışında denetime elverişli değildir.”

5. Stratejik Öneriler

Her zaman sebep gösterin. Çünkü kamu düzeni incelemesi sınırlıdır.
Süre tutum dilekçesi ile hakkı koruyun, ardından gerekçeli dilekçe verin.
CMK ve HMK ayrımına dikkat edin. Ceza davalarında biraz daha esnek; hukuk davalarında ise daha katı bir yaklaşım vardır.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına atıf yaparak dilekçeyi güçlendirin.

6. Sonuç

Ceza yargılamasında: Temyiz sebebi göstermek kuraldır; gösterilmezse Yargıtay yalnızca kamu düzenini inceler.
Hukuk yargılamasında: Temyiz sebebi göstermek zorunludur; aksi hâlde başvuru etkisiz kalır.
Bu nedenle, temyiz dilekçeleri mutlaka gerekçeli hazırlanmalı, yalnızca süre tutum dilekçesiyle yetinilmemelidir.

Ada Ceren KENDİGELEN

Single Blog Title