TCK ve FSEK Kapsamında Yazılım Korsanlığının Ayrımı: Hangi Kanuna Göre Cezalandırılır?

Giriş

Yazılım korsanlığı vakalarında hangi kanunun uygulanacağı sıkça karşılaşılan bir tartışma konusudur. Çünkü Türkiye’de hem Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) hem de Türk Ceza Kanunu (TCK) bazı durumlarda yazılım korsanlığına ilişkin cezai hükümler içermektedir. Ancak her iki yasa farklı ihlalleri düzenlediğinden, hangi eylemin hangi kanuna göre cezalandırılacağı belirli kriterlere bağlanmıştır.

Bu makalede, FSEK ve TCK’nın hangi durumlarda uygulandığı, örtüşen ve ayrışan yönleri ile birlikte, Yargıtay içtihatları eşliğinde detaylandırılacaktır.

1. Yazılım Korsanlığı: Tek Fiil, Çift Norm?

Yazılım korsanlığı; yazılımın lisanssız şekilde indirilmesi, kurulması, dağıtılması veya ticari kullanımını kapsayan bir genel kavramdır. Ancak bu eylemin türüne göre hangi kanunun uygulanacağı değişmektedir.

Eylem Türü	FSEK mi?	TCK mı?
Lisanssız çoğaltma	✅	❌
Ticari dağıtım	✅	❌
Bilgisayara kurulum ve kişisel kullanım	✅	❌ (istisna hariç)
Bilişim sistemine izinsiz erişim	❌	✅
Yazılım üzerinden veriye müdahale	❌	✅
Sahte lisans/aktivasyon dosyası	✅	✅

2. FSEK Kapsamı: Eser Hakkının İhlali

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu m.71

FSEK m.71/1:

“Bu Kanunla korunan haklara tecavüz edenler hakkında, şikâyet üzerine, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası verilir.”

• Yazılım, bilgisayar programı olarak FSEK m.2/1’de “ilim ve edebiyat eserleri” kategorisinde korunur.
• Yasa dışı kurulum, çoğaltma, kopyalama, kırma, dağıtma gibi tüm fiiller bu kapsamdadır.
• Ceza verilmesi için mağdurun şikâyeti şarttır.

3. TCK Kapsamı: Bilişim Sistemine Yönelik Eylemler

TCK m.244 – Bilişim sistemine müdahale

• Sistemi engelleme, bozma, verileri silme, değiştirme gibi fiilleri kapsar.

TCK m.245 – Banka veya kredi kartı bilgilerinin kullanılması

TCK m.245/A – Yazılım korsanlığı niteliğinde sahte program kullanımı

“…bilgisayar yazılımlarını hukuka aykırı şekilde temin eden ve kullananlar hakkında…”

Bu hükümler çoğunlukla veriye zarar veren yazılım eylemleri ve kamu düzenini ilgilendiren ağır ihlaller için kullanılır.

4. FSEK mi, TCK mı? Uygulamada Ayrım Nasıl Yapılır?

Kriter	FSEK	TCK
Yazılım eseri üzerinde hak ihlali	✅	❌
Kamu güvenliğini ilgilendiren saldırı	❌	✅
Ticari olmayan kişisel kullanım	✅ (bazı durumlarda dava açılmaz)	❌
Hedef sistemdeki veriye zarar verme	❌	✅
Sahte yazılım satış ağı	✅	✅ (mükerrer cezalandırma olabilir)

5. Yargıtay ve Uygulamadaki İçtihatlar

Yargıtay 7. Ceza Dairesi, 2015/4456 E., 2016/3289 K.

“Sanığın, ticari faaliyette bulunmak üzere lisanssız yazılım yüklediği, bu haliyle FSEK m.71 gereğince cezalandırılması gerektiği anlaşılmıştır.”

Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2020/1452 E., 2021/1126 K.

“Yalnızca veriye zarar veren yazılımla yapılan müdahale, FSEK hükümlerinden bağımsız olarak TCK m.244 kapsamında değerlendirilmelidir.”

Anayasa Mahkemesi, 2019/40582 B. No. – Karar Tarihi: 25.5.2021

“Sanığın kullandığı programın lisanssız olup olmadığına dair açık tespitin bulunmaması, ifade özgürlüğü ve adil yargılama hakkı yönünden ihlal oluşturmuştur.”

6. Çifte Yargılama Yasağı ve İkili Sorumluluk

Aynı eylemden hem FSEK hem TCK kapsamında ayrı ayrı ceza verilebilir mi?

• Eğer fiiller ayrı korunan hukuki menfaatleri ihlal ediyorsa (örneğin hem yazılım hakkını hem de kamu düzenini), iki ayrı suçtan cezalandırma mümkündür.
• Ancak aynı fiile aynı yönden iki ceza verilemez. Bu durumda ceza hukukunun “ne bis in idem” (aynı suçtan iki kez cezalandırmama) ilkesi devreye girer.

7. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

Yazılım korsanlığına ilişkin bir fiilin FSEK kapsamında mı yoksa TCK kapsamında mı cezalandırılacağı, eylemin niteliğine, kast derecesine, kamu güvenliğiyle ilgisine ve zararın yönüne göre belirlenir.

• Sadece eser hakkının ihlali varsa → FSEK
• Bilişim sistemine müdahale, veri bozma, zararlı yazılım kullanımı varsa → TCK
• Her iki unsur da varsa → Hem FSEK hem TCK

Hukuki analizde bu ayrıma dikkat edilmesi, savunma stratejisinin doğru kurulması ve cezanın orantılı uygulanması açısından büyük önem taşır.

Stj.Öğr.Esmanur AKTAŞ