TCK 223 Kapsamında Ulaşım Araçlarının Kaçırılması veya Alıkonulması
Toplumun güvenliğini doğrudan ilgilendiren ulaşım araçları, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır. Karayolu, denizyolu, demiryolu veya havayolu araçlarının güvenliği, hem can hem de mal güvenliğinin korunması açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 223, ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması fiillerini ağır şekilde cezalandırarak toplumsal güvenliğin korunmasını hedeflemiştir.
Bu makalede, TCK 223’ün kapsamı, suçun unsurları, Yargıtay ve AİHM kararları ışığında hukuki değerlendirmeler ve günümüzde özellikle toplu ulaşımda yaşanan güvenlik sorunlarına dikkat çekilecektir.
Hukuki Dayanak ve Suçun Tanımı
TCK m. 223 hükmü şu şekildedir:
“Her kim, kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımında kullanılan bir aracı kaçırır veya alıkoyarsa, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Kanun koyucu bu düzenlemeyle özellikle toplu taşıma araçlarının güvenliğini, dolayısıyla kamu güvenliğini ve yolcuların yaşam hakkını koruma altına almıştır.
Suçun Unsurları
-
Fail:
-
Suçun faili herkes olabilir. Failin yolcu, personel ya da üçüncü bir kişi olması arasında fark yoktur.
-
-
Fiil:
-
Kaçırma: Ulaşım aracını yetkili kişilerin kontrolünden alarak başka bir yere yönlendirme.
-
Alıkoyma: Ulaşım aracının planlanan rotasını engelleyerek durdurma veya hareketsiz kılma.
-
-
Manevi Unsur:
-
Suç doğrudan kastla işlenir. Failin amacı, aracı kontrol etmek ya da hareketini engellemektir.
-
-
Araç Türü:
-
Kara yolu araçları (otobüs, tren), deniz araçları (gemi, feribot), hava araçları (uçak) ve demiryolu araçları bu kapsama girer.
-
Yargıtay Kararları Işığında TCK 223
Yargıtay, araç kaçırma veya alıkoyma suçunu değerlendirirken kamu güvenliğini doğrudan tehdit eden bir eylem olup olmadığını inceler:
-
Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/2458 E., 2020/1317 K. kararında, bir otobüsün tehdit ve şiddet kullanılarak kaçırılması suçun unsurlarını oluşturmuştur.
-
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/261 E., 2018/92 K. kararında, demiryolu aracının alıkonulması yolcuların güvenliğini tehlikeye attığından TCK 223 kapsamında cezalandırılmıştır.
-
Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2018/3336 E., 2019/1453 K. kararında, araç kaçırma eyleminin mala zarar verme veya yağma gibi diğer suçlarla birlikte işlendiğinde içtima hükümleri uygulanmıştır.
AİHM Kararları Işığında Ulaşım Güvenliği
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), ulaşım araçlarının güvenliğini, yaşam hakkı (AİHS m. 2) ve özgürlük hakkı (AİHS m. 5) kapsamında değerlendirir:
-
Öneryıldız v. Türkiye (2004) kararında, kamu otoritelerinin ulaşım ve güvenlik alanında gerekli önlemleri almasının yaşam hakkının korunması için zorunlu olduğu vurgulanmıştır.
-
Kudla v. Polonya (2000) kararında, yolcu güvenliğini tehlikeye sokan eylemlerin devlet tarafından etkili şekilde soruşturulması gerektiği belirtilmiştir.
-
McCann v. Birleşik Krallık (1995) kararında, kamu güvenliğini tehdit eden eylemlere karşı devletin orantılı müdahalesi ve yargısal mekanizmaların etkinliği üzerinde durulmuştur.
Dijital Çağda Ulaşım Güvenliği ve Suçlar
Teknolojinin ilerlemesi, ulaşım araçlarının güvenliğini hem artırmış hem de yeni tehdit alanları yaratmıştır:
-
Otonom Araçlar ve Dijital Sistemler: Siber saldırılar, araçların rotalarını değiştirme veya alıkoyma riski doğurabilir.
-
GPS Manipülasyonu: Ulaşım araçlarının konum sistemleri üzerinden yönlendirilmesi, suçun yeni bir boyutudur.
-
Toplu Ulaşımda Siber Tehditler: Uçak veya tren kontrol sistemlerinin hacklenmesi gibi eylemler, modern suç yöntemleri arasına girmiştir.
Günümüzdeki Sorunlar ve Tartışmalar
-
Terör ve Toplu Taşıma Güvenliği:
-
Araç kaçırma veya alıkoyma fiilleri, terör eylemleri kapsamında da değerlendirilerek daha ağır cezalarla karşılaşabilir.
-
-
Çoklu Suç İlişkisi:
-
Araç kaçırma sırasında adam kaçırma, rehin alma, mala zarar verme gibi suçlar da işlenebilir; bu durumda cezalar birleşir.
-
-
Dijital Güvenlik Açıkları:
-
Ulaşım sistemlerinin dijitalleşmesi, suçun elektronik yollarla işlenmesi ihtimalini artırmaktadır.
-
Cezalar ve Yaptırımlar
-
TCK m. 223’e göre ceza: Araç kaçırma veya alıkoyma fiilini işleyen kişi 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
-
Eğer eylem sırasında yolcuların hayatı tehlikeye sokulmuş veya başka suçlar işlenmişse ceza artırılır.
-
Fiil terör suçu kapsamında değerlendirilirse Terörle Mücadele Kanunu hükümleri de uygulanır.
Sonuç ve Değerlendirme
Ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması suçu, toplum güvenliği, yolcu emniyeti ve kamu düzenine yönelik en ciddi tehditlerden biridir. Yargıtay kararları, suçun oluşması için aracın hareket kabiliyetinin fiilen engellenmesi veya kontrolünün ele geçirilmesini yeterli görmektedir. AİHM ise, ulaşım güvenliğini yaşam hakkı kapsamında değerlendirerek, devletlerin bu konuda önleyici ve etkili tedbirler almasını zorunlu tutmaktadır.
Günümüzde dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler, suçun işlenme yöntemlerini çeşitlendirmiştir. Bu nedenle, hem yasal düzenlemelerin hem de teknik güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
About Post Author
