Taşınmazlarda Sınır Uyuşmazlıkları: Komşuluk Hukuku ve Müdahalenin Men’i Davaları
Taşınmazlarda Sınır Uyuşmazlıkları: Komşuluk Hukuku ve Müdahalenin Men’i Davaları:
Kısa Özet
Sınır ihtilafları çoğunlukla parsel köşe noktalarının yerinde hatalı uygulanması, taşkın yapı veya duvar/çit/ağaçların sınırı aşması nedeniyle doğar. Çözüm, genellikle fen bilirkişisi ve aplikasyon ile teknik sınırın yerinde belirlenmesi; hukuken de müdahalenin men’i (elatmanın önlenmesi), ecrimisil ve gerekli ise tapu iptali–tescil istemleriyle sağlanır. Somut olaya göre yıkım (kal’), çekme–düzenleme, irtifak tesisi ya da bedel seçenekleri gündeme gelebilir.
İçindekiler
-
Sınır Uyuşmazlığı Nedir?
-
Komşuluk Hukukunun Temel İlkeleri
-
En Sık Görülen Uyuşmazlık Tipleri
-
Hangi Davayı Ne Zaman Açmalı?
-
Deliller, Bilirkişi ve Aplikasyon Süreci
-
Uygulamada Yol Haritası
-
Sık Sorulan Sorular
-
Sonuç ve Pratik Kontrol Listesi
1) Sınır Uyuşmazlığı Nedir?
Sınır uyuşmazlığı, komşu parseller arasındaki hukuki (tapu/kadastro) ve fiilî (yerinde) sınırın örtüşmemesinden doğan her türlü çekişmedir. Bu çekişme; yapı, duvar, çit, sundurma, balkon, saçak, ağaç kök–dalları veya zemin dolgusu/istinat duvarı kaynaklı olabilir. Çözüm, teknik ölçüm + hukuki koruma dengesinde aranır.
2) Komşuluk Hukukunun Temel İlkeleri
-
Zarar vermeme ve ölçülülük: Mülkiyet hakkı, komşuya katlanma sınırını aşan külfet yüklemeyecek şekilde kullanılır.
-
Dürüstlük kuralı: Sınırı bile bile zorlamak, iyi niyetle bağdaşmaz.
-
Önleme–durdurma–eski hale getirme: Haksız müdahaleye karşı men, ref ve eski hale ilkeleri.
-
İmar ve çekme mesafeleri: Yapı yaklaşma mesafeleri ve ruhsat–iskan koşulları komşuluk hukukunun çerçevesini belirler.
3) En Sık Görülen Uyuşmazlık Tipleri
-
Taşkın yapı: Temel, duvar, balkon veya çatı komşu parsele taşmış.
-
Sınırda duvar/çit: Sınırı içe/ dışa kaydıran hatalı uygulama.
-
Ağaç–bitki müdahalesi: Kök/dalların komşu parselde zarar doğurması, gölge–yaprak–kök tahribatı.
-
Seviye farkı ve istinat duvarı: Dolgu–kazı ile doğal denge bozulması; su/heyelan riski.
-
Aplikasyon hatası: Tapu/kadastro verisinin yerinde yanlış tatbiki.
4) Hangi Davayı Ne Zaman Açmalı?
4.1 Müdahalenin Men’i (Elatmanın Önlenmesi)
-
Ne için? Fiilî müdahaleyi durdurmak/önlemek ve eski hale getirmek.
-
Ne istenir? Haksız müdahalenin men’i, taşkın kısmın yıkımı (kal’), sınırın yerinde uygulanması, gerekiyorsa ecrimisil.
-
Kime karşı? Müdahalede bulunan malike, zilyede veya yükleniciye.
4.2 Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı)
-
Ne için? Haksız kullanım sebebiyle doğan kullanım bedeli.
-
Ne gerekir? Fiilî işgal ve kusur aranmaksızın yararlanma olgusu; bedel bilirkişiyle belirlenir.
4.3 Tapu İptali ve Tescil
-
Ne için? Kadastro/tapu kaydının hatalı olması ve hakkın başka parselde görünmesi hâlinde yolsuz tescilin düzeltilmesi.
-
Ne gerekir? Harita/plan, kroki, fen bilirkişi raporu, kadastro paftaları.
4.4 Taşkın Yapıda Seçenekler
-
Yıkım (kal’): Kural çözüm; haksız taşkın kısım kaldırılır.
-
Bedel/irtifak: Özellikle iyi niyet ve küçük taşkınlık hâllerinde, bedel karşılığı irtifak (üst/ geçit vb.) kurulması uygulanabilir bir alternatiftir.
-
Sınır düzeltme: Taraf rızasıyla ifraz/tevhit ve sınır revizyonu.
İpucu: Hangi yolun seçileceği; müdahalenin ağırlığı, iyi/kötü niyet, maliyet ve kamu düzeni kriterlerine göre değişir.
5) Deliller, Bilirkişi ve Aplikasyon Süreci
Temel deliller:
-
Tapu kayıtları, kadastro paftası, koordinatlar
-
İmar planı, çekme mesafesi krokileri, ruhsat–iskan
-
Fen bilirkişi raporu (harita mühendisi), yerinde keşif, GPS/total station ölçümleri
-
Uydu görüntüsü/ortofoto, eski hava fotoğrafları, muhtar/komşu tanık beyanları
-
Fotoğraflar, mesajlar, ihtarnameler
Aplikasyon (yerinde sınır tatbiki):
-
Kadastro/tapu verisi ve pafta ölçeklerinin tespiti
-
Yer kontrol noktaları ve koordinat sistemi uyarlaması
-
Köşe noktalarının yerinde işareti (kazık, boya, koordinat çıktısı)
-
Farkların fen raporuyla mahkemeye sunulması
6) Uygulamada Yol Haritası
-
Durumu belgele: Müdahale fotoğrafları, tarih, tanık, ruhsat–proje.
-
Teknik değerlendirme al: Harita mühendisi ön incelemesi + ön aplikasyon.
-
İhtar çek: Müdahalenin durdurulması ve kaldırılmasını süre vererek iste.
-
Önleyici tedbir: Devam eden inşaat varsa ihtiyati tedbir talep et (ör. üst kat dökülmeden).
-
Dava stratejisi:
-
Müdahalenin men’i + kal’ (yıkım)
-
Ecrimisil (geriye dönük dönemsel)
-
Gerekirse tapu iptali–tescil (yolsuz tescil varsa)
-
-
Keşif–bilirkişi: Fen raporu + gerekli hallerde mimari/ statik bilirkişiler.
-
Hükmün infazı: Yıkım–sınır ihyası–irtifak tesisi; uygunsa uzlaşma.
7) Sık Sorulan Sorular
Sınırı kim belirler?
Mahkeme, fen bilirkişisi ve keşif ile teknik sınırı belirler; kadastro verileri ve imar mevzuatı esas alınır.
Taşkın yapıda her zaman yıkım mı?
Kuralen yıkım, ancak iyi niyetli ve az taşkın hallerde bedel/irtifak çözümleri değerlendirilebilir.
Ecrimisil hangi dönem için istenir?
Genelde geriye dönük belirli bir dönem (somut olaya göre) ve dava tarihinden ileriye doğru işler. Tutar, bilirkişi ile belirlenir.
Ağaç dalları ve kökleri ne olacak?
Komşu parselle zarar doğuruyorsa kesimi/ıslahı istenebilir; sınırı aşan kısımlar için men ve giderim talep edilebilir.
Önce kadastro mu, dava mı?
Teknik rapor ve aplikasyonla delil zemini oluşturmak pratikte davayı güçlendirir; bazı hallerde kadastro düzeltimi gerekebilir.
8) Sonuç ve Pratik Kontrol Listesi
Özet: Sınır uyuşmazlıklarının kalıcı çözümü, doğru teknik tespit (aplikasyon & fen raporu) ile uygun hukuki talep (men, kal’, ecrimisil, tescil) kombinasyonuna bağlıdır. Erken aşamada ihtiyati tedbir ve etkili bir ihtar süreç maliyetini düşürür.
Kontrol Listesi:
-
Tapu, kadastro, imar çapı ve ruhsat–proje temin edildi
-
Fen bilirkişisi/harita mühendisi ön incelemesi yapıldı
-
Fotoğraf–video, tanık, ihtar toplandı
-
Tedbir gerektiren acil inşaat var mı?
-
Dava stratejisi: men + kal’ + ecrimisil (gerekirse tapu iptali–tescil)
-
Keşif–bilirkişi takvimi ve masraf avansı planlandı
-
Uzlaşma/bedel–irtifak ihtimali değerlendirildi
About Post Author
