Tapu İptali ve Tescil Davası
1. Giriş – Tapu İptali ve Tescil Davasının Önemi
Türkiye’de tapu sicili, taşınmaz mülkiyetinin en önemli ispat aracıdır. Ancak bazen yapılan tesciller hukuka aykırı, hatalı veya geçersiz olabilir.
Bu durumda, gerçek hak sahibinin korunması için tapu iptali ve tescil davası açılır.
Bu dava, tapuda yolsuz tescil adı verilen hukuki sebebi olmayan kayıtların düzeltilmesi sürecidir.
2. Hukuki Dayanaklar
Tapu iptali ve tescil davalarının dayandığı başlıca yasal hükümler:
-
Türk Medeni Kanunu (TMK)
-
m. 705 → Mülkiyetin kazanılması
-
m. 716 → Tescille kazanma
-
m. 1023 → Tapu siciline güven ilkesi
-
m. 1024 → Yolsuz tescil
-
m. 1025 → Yolsuz tescilin düzeltilmesi
-
-
Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 12 → Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir
-
Tapu Kanunu hükümleri
3. Tapu İptali ve Tescil Davasının Açılma Sebepleri
3.1. Miras Sebebiyle Tapu İptali
-
Mirasçıların tamamı adına tescil yapılmaması
-
Mirasın eksik veya haksız paylaştırılması
3.2. Hile ve Dolandırıcılık
-
Sahte vekaletname ile yapılan satış
-
Sahte kimlik kullanımı
3.3. Hukuki Ehliyetsizlik
-
Akıl sağlığı yerinde olmayan kişinin satış yapması
-
Fiil ehliyeti olmayan kişilerin yaptığı devirler
3.4. Şekil Şartı Eksiklikleri
-
Tapu memuru huzurunda yapılmayan satışlar
-
Noterde düzenlenmeyen taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri
3.5. İmar ve Kadastro Hataları
-
Parsel sınırı hataları
-
İmar planına aykırı tesciller
3.6. Aile Konutu Şerhi İhlali
-
TMK m. 194 gereği eşin rızası olmadan aile konutunun devri
4. Kimler Dava Açabilir?
-
Tapuda mülkiyet hakkı iddia eden kişiler
-
Mirasçılar
-
Paydaşlar (ortaklar)
-
Tapu kaydından hukuken etkilenen kişiler
5. Görevli ve Yetkili Mahkeme
-
Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi
-
Yetkili Mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi (HMK m. 12)
6. Dava Açma Süreci ve İşleyiş
6.1. Ön Hazırlık
-
Tapu kayıt örneğinin alınması
-
Varsa mirasçılık belgesinin çıkarılması
-
Tüm delillerin (tanık, belge, bilirkişi raporu) hazırlanması
6.2. Dava Dilekçesi
Dava dilekçesinde şu unsurlar yer almalıdır:
-
Davacının sıfatı ve hak iddiası
-
Taşınmazın ada, parsel, pafta bilgileri
-
Hukuki sebep (miras, hile, ehliyetsizlik vb.)
-
Dayanak kanun maddeleri
6.3. Yargılama Aşamaları
-
Dava dilekçesi tebliği
-
Tarafların cevap ve savunmaları
-
Keşif yapılması (mahkeme heyeti ve bilirkişi ile)
-
Bilirkişi raporlarının alınması (kadastro, hukuk, gayrimenkul)
-
Tanık dinlenmesi
-
Karar → Tapunun iptali ve yeni malik adına tescil
7. Tapu Siciline Güven İlkesi
TMK m. 1023 uyarınca, tapu siciline güvenen ve iyi niyetli olarak taşınmazı devralan kişiler korunur.
Ancak kötü niyetli veya hileli yollarla tescil elde edenlerin hakları korunmaz.
8. Yolsuz Tescil
TMK m. 1024‘te düzenlenir. Hukuki sebebi olmayan tesciller yolsuz tescil olarak kabul edilir ve iptali mümkündür.
Örnek: Sahte vekaletname ile yapılan devir işlemi.
9. Yargıtay Karar Örnekleri ile Uygulama
9.1. Sahte Vekaletname ile Satış
Yargıtay 1. HD, 2019/4532 E., 2020/5610 K.
“Sahte vekaletname ile yapılan taşınmaz satışı yolsuz tescil niteliğinde olup, tapu iptali ve tescil gerekir.”
9.2. Ehliyetsizlik Nedeniyle İptal
Yargıtay 14. HD, 2018/6123 E., 2019/7432 K.
“Fiil ehliyeti olmayan kişinin yaptığı taşınmaz satışı mutlak butlanla batıldır. Tapu iptali ve tescil gerekir.”
9.3. Mirasçının Dışlanması
Yargıtay 1. HD, 2017/3521 E., 2018/4562 K.
“Mirasçılardan birinin bilgisi dışında yapılan paylaştırma işlemi geçersiz olup iptal ve tescil gerekir.”
9.4. Aile Konutu Şerhi İhlali
Yargıtay 2. HD, 2016/3521 E., 2017/4562 K.
“Aile konutu niteliğindeki taşınmazın eşin rızası olmadan devri, TMK m. 194 gereği geçersizdir.”
10. Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar
-
Zamanaşımı: Tapu iptali davalarında mutlak bir hak düşürücü süre yoktur, ancak tazminat talepleri için haksız fiil süreleri geçerlidir.
-
İyi Niyetli Üçüncü Kişi: Tapu siciline güvenen iyi niyetli üçüncü kişilere karşı dava açılamaz.
-
Delil Toplama: Yetersiz delil, davanın reddine sebep olur.
-
Miras Davaları ile İlişki: Mirasçılık belgesi olmadan açılan dava reddedilebilir.
11. Sonuç
Tapu iptali ve tescil davaları, taşınmaz mülkiyetinde hukuka aykırı durumların düzeltilmesi için en önemli hukuki yollardan biridir.
Bu davalarda ispat yükü ağırdır ve Yargıtay kararları, davanın seyrini belirlemede kritik öneme sahiptir.
About Post Author
