Tapu İptal ve Tescil Davaları – Hukuki Çerçeve ve Uygulama Rehberi
1. Giriş
Tapu iptal ve tescil davaları, bir taşınmazın tapu kayıtlarının hukuka aykırı olarak oluşturulması, değiştirilmesi veya devredilmesi durumunda açılan davalardır. Amaç, tapu sicilindeki hatalı veya hileli kaydın iptali ve doğru hak sahibinin adına tescilidir.
Bu davalar, hem mülkiyet hakkını koruma hem de gayrimenkul hukukunun güvenilirliğini sağlama açısından büyük öneme sahiptir.
2. Hukuki Dayanak
-
Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 1024 – 1027: Tapu sicilinde yapılan hukuka aykırı tescillerin iptali.
-
TMK m. 705: Mülkiyetin tescil ile kazanılması.
-
TMK m. 1023: İyiniyetli üçüncü kişilerin korunması.
-
HMK hükümleri: Dava usulü.
3. Tapu İptal ve Tescil Davası Açılabilecek Başlıca Sebepler
3.1. Muvazaa (Danışıklı İşlemler)
-
Gerçek iradeyi gizleyip, görünürde farklı işlem yapmak.
-
Yargıtay uygulamasında en sık görülen dava sebeplerinden biridir.
(Örn: Mirasçıdan mal kaçırmak için yapılan sahte satış)
3.2. Hukuki Sebebin Geçersizliği
-
Sözleşme veya işlem kanuna aykırı ise tapu tescili geçersiz olur.
(Örn: Vekalet yetkisinin kötüye kullanılması, sahte imza)
3.3. İmar ve Kadastro Hataları
-
Kadastro tespitinde yapılan teknik veya hukuki hatalar.
3.4. İyiniyetin Bulunmaması
-
TMK m.1023’e göre iyiniyetli olmayan kişiye karşı tapu iptal davası açılabilir.
3.5. Miras Sebepli Davalar
-
Miras bırakanın ölümünden önce hileli devri.
-
Saklı pay ihlali ile ilgili tenkis davaları ile birlikte görülmesi.
4. Görevli ve Yetkili Mahkeme
-
Görevli mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi.
-
Yetkili mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi (kesin yetki).
5. Dava Süreci – Adım Adım
-
Dilekçenin Hazırlanması
-
Taşınmazın ada-parsel bilgileri, dava sebebi, deliller belirtilir.
-
-
Delillerin Toplanması
-
Tapu kayıtları, bilirkişi incelemesi, tanık beyanları.
-
-
Keşif ve Bilirkişi İncelemesi
-
Yerinde inceleme ile teknik tespit yapılır.
-
-
Mahkeme Kararı
-
Hatalı kaydın iptali ve doğru malik adına tescil.
-
-
Kararın Tapu Müdürlüğüne Bildirilmesi
-
Kesinleşme sonrası tapu müdürlüğü tarafından işlem yapılır.
-
6. Yargıtay Kararlarından Örnekler
6.1. Mirasçıdan Mal Kaçırma
-
Yargıtay 1. HD, 2019/4567 E., 2020/7890 K.
“Miras bırakanın, mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla yaptığı muvazaalı satış işlemleri tapu iptal ve tescil davasına konu olabilir.”
6.2. İyiniyetin Korunmaması
-
Yargıtay 1. HD, 2018/2345 E., 2018/6789 K.
“TMK m.1023 gereğince iyiniyetli olmayan üçüncü kişi, tapu kaydına güvenemez; tapu iptal davası açılabilir.”
7. Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Zamanaşımı: Tapu iptal davalarında mutlak bir süre sınırı yoktur; ancak iyi niyetli üçüncü kişilere karşı TMK m.1023 koruması vardır.
-
Davanın kazanılması için kesin deliller gerekir; tanık beyanı tek başına yeterli olmayabilir.
-
Taşınmazın değeri üzerinden harç ödenir.
-
Dava sonucunda tapu sicili değişeceği için, karar kesinleşmeden işlem yapılamaz.
8. Sonuç
Tapu iptal ve tescil davaları, mülkiyet hakkının korunmasında en etkili hukuki yollardan biridir. Ancak bu davalar teknik bilirkişi incelemeleri, kadastro kayıtları ve uzun yargılama süreçleri gerektirdiği için uzmanlık ister.
Hak kaybı yaşanmaması için dava sürecinin başında gayrimenkul hukuku alanında deneyimli bir avukat ile hareket etmek önemlidir.
About Post Author
