Suudi Arabistan’da Yatırım Yoluyla Oturma İzni veya Vatandaşlık Elde Etmek Mümkün mü?
Giriş
Günümüzde birçok ülke, yabancı yatırımcıları çekebilmek için yatırım yoluyla oturma izni ve hatta vatandaşlık programları sunmaktadır. Avrupa’da “Golden Visa” olarak bilinen bu sistem, yatırım yapan yabancılara uzun süreli oturma izni veya vatandaşlık hakkı sağlamaktadır. Peki, Suudi Arabistan’da bu tür bir imkan mevcut mudur? Suudi Arabistan, Vision 2030 kapsamında yabancı sermayeyi ülkeye çekmek için çeşitli hukuki düzenlemeler yapmış olsa da, yatırım karşılığında doğrudan vatandaşlık veya kalıcı oturma izni verme konusunda farklı bir yaklaşım benimsemektedir. Bu makalede, yatırım yoluyla oturma izni veya vatandaşlık elde etme imkânı, hukuki şartlar, uygulamadaki kısıtlamalar ve kurgusal bir olay üzerinden sürecin nasıl işlediği detaylı şekilde ele alınacaktır.
1. Yatırım Yoluyla Oturma İzni
Suudi Arabistan, doğrudan yatırım yapan yabancılara uzun süreli oturma izni sağlayabilmektedir. Ancak bu durum, Avrupa’daki “Golden Visa” programlarından daha sınırlı haklar tanır.
-
Yabancı yatırımcılar, Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı (MISA) üzerinden yatırım lisansı alır.
-
Yatırımcıya premium residence permit adı verilen özel bir oturma izni düzenlenebilir.
-
Bu izin, genellikle 1 ila 5 yıl süreyle verilir ve yenilenebilir.
-
İzin, yatırımcının eş ve çocuklarını da kapsayabilir.
-
Yatırımın devam etmesi, iznin uzatılması için temel şarttır.
2. Yatırım Yoluyla Vatandaşlık
-
Suudi Arabistan, yatırım karşılığı doğrudan vatandaşlık vermemektedir.
-
Ancak 2021 yılında çıkarılan bir kararname ile, bilim, kültür, tıp, teknoloji ve yatırım alanlarında ülkeye önemli katkı sağlayan kişilere istisnai vatandaşlık verilmesi mümkün hale gelmiştir.
-
Bu, klasik anlamda “yatırım karşılığı vatandaşlık” programı değildir; daha çok seçici ve özel durumlarda uygulanan bir prosedürdür.
3. Yatırım Türleri ve Koşulları
a) Şirket Kurma
-
Yabancı yatırımcı, Suudi Arabistan’da şirket kurarak oturma izni alabilir.
-
Özellikle limited şirket (LLC) en çok tercih edilen türdür.
b) Gayrimenkul Yatırımı
-
Belirli bölgelerde yabancılar gayrimenkul satın alabilmektedir.
-
Ancak gayrimenkul yatırımı, doğrudan vatandaşlık sağlamaz; yalnızca oturma izni için destekleyici unsur olabilir.
c) Stratejik Sektörlerde Yatırım
-
Enerji, madencilik, teknoloji ve turizm sektörlerine yapılan yatırımlar, uzun süreli oturma izni almayı kolaylaştırır.
d) Premium Residence Programı
-
Yatırımcılara belirli bir meblağ karşılığında “özel ikamet izni” verilir.
-
Bu izin, iş kurma, mülk edinme, sponsor olmadan çalışma gibi haklar sağlar.
4. Kurgusal Örnek Olay
Olay:
Fransa vatandaşı olan J.D., Suudi Arabistan’ın Riyad şehrinde teknoloji alanında bir yazılım şirketi kurmak ister. 2 milyon dolar sermaye ile şirketini kuran J.D., yatırım lisansı başvurusu yapar.
Başvuru kabul edilir ve J.D., “premium residence permit” alır. Bu izin sayesinde eşi ve iki çocuğu da Suudi Arabistan’da ikamet edebilir. Ancak J.D., yatırım karşılığı vatandaşlık alabileceğini düşünmektedir.
Hukuki Değerlendirme:
-
J.D., yaptığı yatırım sayesinde uzun süreli oturma izni elde etmiştir.
-
Ancak yatırım karşılığında otomatik vatandaşlık verilmemektedir.
-
Vatandaşlık için yalnızca istisnai durumlarda, devletin özel kararı gerekir.
-
J.D.’nin yanlış beklentisi, hukuki gerçeklikle örtüşmemektedir.
Bu örnek olay, yatırım yoluyla oturma izninin mümkün, ancak vatandaşlığın yalnızca sınırlı ve özel durumlarda tanınabileceğini göstermektedir.
5. Sık Karşılaşılan Sorunlar
-
Yatırımcıların vatandaşlık konusunda yanlış beklentiye girmesi.
-
Belgelerin eksik hazırlanması veya yanlış tercüme edilmesi.
-
Premium residence izinlerinin süresinde yenilenmemesi.
-
Vergi ve ticaret yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi.
6. Yatırımcıların Hukuki Yükümlülükleri
-
Sermaye şartını karşılama (minimum sermaye tutarı sektörlere göre değişir).
-
Vergi yükümlülüklerini yerine getirme (kurumlar vergisi, Zakat vb.).
-
Çalışma izni ve ikamet izinlerini yenileme.
-
Yatırımın sürdürülebilirliğini sağlama.
-
Yerel mevzuata uyma.
7. Hukuki Tavsiyeler
-
Yatırım planı yapmadan önce mutlaka hukuki fizibilite yapılmalıdır.
-
Premium residence izni için başvurularda belgeler eksiksiz sunulmalıdır.
-
Vatandaşlık beklentisi, yalnızca istisnai durumlarda geçerli olabileceğinden, yatırımcılar bu hususta bilgilendirilmelidir.
-
Sürecin her aşamasında profesyonel hukuk danışmanlığı alınması, olası gecikme ve ret risklerini azaltır.
Sonuç
Suudi Arabistan’da yatırım yoluyla oturma izni almak mümkündür. Özellikle premium residence permit, yabancı yatırımcılara geniş haklar tanımaktadır. Ancak bu izin, vatandaşlık ile karıştırılmamalıdır. Vatandaşlık, yalnızca istisnai olarak ve ülkeye büyük katkı sağlayan kişilere verilmektedir. Dolayısıyla yatırımcıların doğru beklentiye sahip olması, sürecin başarıyla yönetilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Kurgusal olayda görüldüğü gibi, yatırım oturma iznini kolaylaştırır ancak vatandaşlık için yeterli değildir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
