Suçun Türk Deniz ve Hava Savaş Araçlarında veya Bu Araçlarla İşlenmesi Halinde Yargılama Yeri
1. Hukuki Dayanak
1.1. Anayasa
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü (m.3) güvence altına alırken, egemenliğin de sadece Türk milleti adına kullanılacağını hükme bağlamıştır (m.6). Bu bağlamda, Türk savaş gemileri ve uçakları, ülke egemenliğinin bir uzantısıdır.
1.2. Türk Ceza Kanunu
-
TCK m.8: Suçun işlendiği yer, fiilin işlendiği veya neticenin gerçekleştiği yer olarak kabul edilmiştir.
-
TCK m.9: Türk kara ve hava sahalarında, karasularında, Türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla işlenen suçlarda, yargılama Türkiye’de yapılır.
Dolayısıyla bir Türk savaş gemisi uluslararası sularda bulunurken işlenen suç da, Türk mahkemelerinin yetkisine tabidir.
1.3. Ceza Muhakemesi Kanunu
CMK m.12, suçun işlendiği yer mahkemesini esas alır. Ancak savaş araçları söz konusu olduğunda, fiilen bağlı oldukları üs veya limanın bulunduğu yer mahkemesi yetkili kabul edilmektedir.
2. Türk Deniz Savaş Araçlarında İşlenen Suçlar
2.1. Tanım
Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı savaş gemileri, bayrağı ve tescili itibarıyla Türk savaş gemisi sayılır. Uluslararası hukukta da savaş gemileri, bulundukları kara sularında dahi bağlı oldukları devletin tam egemenliği altında kabul edilir.
2.2. Suçun İşlenmesi
-
Türk savaş gemisinde işlenen bir suç, gemi nerede olursa olsun Türk hukukuna tabidir.
-
Suç, gemi seyrüseferde iken işlenmişse yetkili mahkeme, geminin bağlı olduğu üs veya limandaki mahkemedir.
-
Geminin yabancı bir limanda olması halinde dahi Türk yargısı devreye girer. Ancak adli yardımlaşma süreçleri önem arz eder.
3. Türk Hava Savaş Araçlarında İşlenen Suçlar
3.1. Tanım
Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı uçaklar ve helikopterler, Türk hava savaş araçları kapsamına girer. Bunlar, tescil edildiği andan itibaren Türk devletinin egemenliğini temsil eder.
3.2. Suçun İşlenmesi
-
Uçakta işlenen suçlarda, uçak havadayken bile Türk hukukunun uygulanacağı açıktır.
-
Uçağın indiği hava üssünün bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
-
Eğer uçak yurt dışında bulunuyorsa, suç Türkiye’de işlenmiş sayılır ve yargılama Türk mahkemelerinde yapılır.
4. Bu Araçlarla İşlenen Suçlar
TCK m.9 yalnızca araçların içinde değil, bu araçlar kullanılarak işlenen suçları da kapsar.
-
Örneğin, bir Türk savaş gemisi veya uçağı kullanılarak başka bir devlete saldırıda bulunulması, terör eylemi veya kaçakçılık yapılması durumunda da suç Türkiye’de işlenmiş kabul edilir.
-
Fail Türk vatandaşı olsun veya olmasın, Türk yargısı yetkilidir.
5. Uluslararası Hukuk Boyutu
-
BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) uyarınca savaş gemileri, bulundukları deniz alanında dokunulmazlık ve bayrak devletinin yargı yetkisi altında kabul edilir.
-
Chicago Sözleşmesi de hava araçlarında benzer bir kural öngörür.
-
Bu çerçevede, Türk savaş araçlarında işlenen suçların yargılanması yalnızca Türkiye’ye aittir.
6. Yargıtay İçtihatları
Yargıtay kararlarında, özellikle şu ilke öne çıkmaktadır:
-
Türk savaş araçları Türkiye’nin egemenlik alanı kabul edilir.
-
Bu araçlarda işlenen suçlar, Türk mahkemelerinde görülmek zorundadır.
-
Yetkili mahkeme, aracın bağlı bulunduğu liman veya hava üssünün bulunduğu yer mahkemesidir.
7. Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi
-
Gemi: Bağlı olduğu liman.
-
Uçak: Bağlı olduğu hava üssü.
-
Araçla işlenen suç: Türk kara suları veya hava sahasına girdiğinde en yakın mahkeme veya ilgili üs/havalimanı mahkemesi.
8. Sonuç
Türk deniz ve hava savaş araçları, Türk devletinin egemenliğini temsil eden yüzen veya uçan toprak parçalarıdır. Bu nedenle:
-
Bu araçlarda işlenen suçlar, bulundukları yerden bağımsız olarak Türk mahkemelerinin yargı yetkisi altındadır.
-
Suçun işlenme şekli ister araç içinde ister araç kullanılarak olsun, Türkiye’de işlenmiş kabul edilir.
-
Yetkili mahkeme, aracın bağlı olduğu üs veya limandaki mahkemedir.
-
Uluslararası hukuk da bu yaklaşımı desteklemektedir.
Bu düzenleme, hem egemenlik hakkının korunması hem de askeri disiplinin ve kamu düzeninin sağlanması açısından vazgeçilmezdir.
About Post Author
