Stok Müzik Sitesinden Aldığım Parçayı YouTube’da Kullandım: Telif Yedim, Haksız mı, Ne Yapmalıyım?
Giriş
YouTube, içerik üreticileri için global bir yayın platformu olduğu kadar, telif hakları bakımından da ciddi bir denetim alanıdır. Video yükledikten kısa süre sonra “telif hakkı uyarısı” almak, özellikle stok müzik satın almış kullanıcılar için şaşırtıcı olabilir. “Ücretini ödedim, lisanslı aldım, nasıl telif yedim?” sorusu çoğu zaman bu süreci anlamayanlar için kafa karıştırıcıdır.
Bu yazıda, stok müzik lisansları, YouTube’un telif sistemi, Content ID uyuşmazlıkları, haklı-haksız telif ihtarları, itiraz mekanizmaları ve Türk hukukunda telif hakkı sorumluluğu gibi konular detaylı biçimde ele alınacaktır.
1. Stok Müzik Nedir ve Nasıl Lisanslanır?
1.1. Stok Müzik Tanımı
Stok müzik, genellikle prodüksiyonlar için önceden hazırlanmış, ticari olmayan projelerde kolayca kullanılabilen, lisansla sunulan müzik eserleridir. Bu müzikler, “royalty-free” ya da “telifli” olmak üzere çeşitli lisanslarla satışa sunulur.
1.2. Lisans Türleri
- Royalty-Free (Telif Ödemesiz) Lisans: Tek seferlik ücret ödenir, tekrar kullanım için telif ücreti gerekmez.
- Telifli Lisans: Her kullanım için telif veya izin gerekir.
- Creative Commons Lisansları: Kaynağa, atıfa ve kullanım amacına göre sınırlı ya da sınırsız izin sağlar.
- Kişisel / Ticari Kullanım Ayrımı: Bazı lisanslar yalnızca bireysel kullanım içindir; ticari YouTube kanalı gibi projelerde kullanılamaz.
2. Telif Uyarısı Neden Gelir?
2.1. YouTube Content ID Sistemi
YouTube’un telif denetim sistemi olan Content ID, telif hakkı sahiplerinin yüklediği ses ve görüntü kayıtlarını dijital parmak iziyle tanımlar. Yüklenen videolar bu veritabanıyla eşleştirilir.
- Eşleşme tespit edilirse sistem, otomatik olarak telif uyarısı, gelir paylaşımı, videonun engellenmesi veya kanal cezası gibi işlemleri başlatabilir.
2.2. Stok Müzik Alınmış Olmasına Rağmen Neden Uyarı Gelir?
- Lisans Hakkı Yanlış Tarafa Ait Olabilir: Bazı durumlarda müziği yükleyen şirket lisansı hâlâ kendi üzerinde tutar.
- İkincil Satıcılar Hatalı Lisans Verebilir: Alınan lisans resmi yayıncının değil, üçüncü bir satıcının olabilir.
- Content ID’ye Hatalı Eser Tanımlanmış Olabilir: Bazı eserler benzerlik nedeniyle yanlış eşleşebilir.
- Lisansınız YouTube Kullanımını Kapsamıyor Olabilir.
Not: “Satın almış olmak” her zaman “YouTube’da telifsiz kullanma hakkı” anlamına gelmez.
3. Sorumluluk ve Haklılık Durumu: Haksız mı Telif Yedim?
3.1. Lisansın Kapsamı Ne Diyor?
Bu sorunun cevabı, satın aldığınız lisansın metnine göre değişir. Şu unsurlar kontrol edilmelidir:
- Kullanım alanı: YouTube dahil mi?
- Süre: Sürekli mi sınırlı mı?
- Medya türü: Video platformu dahil mi?
- Transfer hakkı: Size mi ait, yapımcıya mı?
Eğer lisans YouTube kullanımını açıkça kapsıyorsa, haklısınız ve itiraz etme hakkınız vardır. Ancak lisans ticari kullanımı ya da video paylaşım sitelerini kapsamıyorsa, telif uyarısı teknik olarak geçerli olabilir.
4. Ne Yapmalıyım? Uyarı Geldiğinde İzlenecek Yol
4.1. YouTube Üzerinden İtiraz Etmek
- “Hak Talebine İtiraz Et” seçeneğini kullanın.
- Lisans belgenizi, müziğin nereden alındığını, tarihini ve kullanım hakkınızı açık şekilde belirtin.
- Eserin linkini, lisans numarasını ve lisanslayan kişi/şirketi ekleyin.
- Bu süreci 30 gün içinde tamamlamazsanız telif hak iddiası kabul edilmiş sayılır.
Dikkat: İtirazınız reddedilirse ve ikinci itiraz aşamasında haklı görülmezseniz, kanalınız uyarı alabilir.
4.2. Lisans Belgesini Yetkiliye Gönderin
Eğer telif hakkı sahibi Content ID sistemiyle talepte bulunduysa, YouTube üzerinden doğrudan iletişime geçerek lisans belgesini iletebilirsiniz.
4.3. Satın Aldığınız Platformla Görüşün
- Envato, AudioJungle, Epidemic Sound, Artlist gibi sitelerin kendi destek sistemleri vardır.
- Genellikle Content ID konusunda aracı olurlar.
- Size özel lisans linki veya doğrudan hak sahibiyle iletişim sağlarlar.
5. Hatalı Telif Bildirimi Yapıldıysa Ne Olur?
5.1. Haksız Telif Talebi (Abuse of Copyright Claim)
Türk hukuku bakımından, bir kişinin telif hakkına sahip olmadığı bir eseri kendi adına Content ID’ye yükleyip diğer içerikleri engellemesi, haksız fiil ve kötü niyetli müdahale niteliğindedir.
- FSEK m.71 gereğince haksız ihlal iddiası, maddi ve manevi tazminat davası konusu olabilir.
- ABD’de bu durum DMCA abuse olarak tanımlanır ve karşı dava açılabilir.
6. Türk Hukukunda Telif ve Dijital Kullanım
6.1. 5846 Sayılı FSEK ve Dijital Yayınlar
- Müzik eserleri, bağımsız telif hakkı ile korunur.
- Eser sahibinin yazılı izni olmadan çoğaltılamaz, yaygınlaştırılamaz, iletilemez.
6.2. Lisans Anlaşması Olmadan Kullanım Hakkı Yoktur
FSEK gereği, bir eserin dijital ortamda (örneğin YouTube’da) kullanımı da eser sahibinin özel iznine tabidir. Stok müzik lisansı bu izni sağlasa bile, sözleşmede yer almayan her kullanım ihlaldir.
7. Önleyici Adımlar: Telif Yememek İçin Ne Yapmalı?
- Stok Müzik Seçerken:
- Lisans tipini ve kullanım alanını dikkatle okuyun.
- YouTube kullanımı açıkça belirtilen eserleri tercih edin.
- Content ID koruması olmayan müzikleri filtreleyin.
- Satın Alma Sonrasında:
- Lisans belgesini indirip saklayın.
- Kanalınıza müzikle ilgili lisans bilgisi girin.
- YouTube Studio’da müziğin hangi parçada yer aldığını not alın.
- Gönül Rahatlığı İçin:
- Epidemic Sound, Artlist, Soundstripe gibi YouTube dostu platformları tercih edin.
- Ücretsiz sitelerden (Bensound, Free Music Archive) gelen eserlerde Creative Commons şartlarını iyi analiz edin.
8. Sıkça Karşılaşılan Platformlar ve Lisans Politikaları
| Platform | YouTube Kullanımı | Lisans Durumu |
|---|---|---|
| Epidemic Sound | ✔️ (aboneysen) | Kapsayıcı lisans |
| Artlist | ✔️ | Her projeye uygulanabilir |
| AudioJungle | ❌ (sınırlı) | Videoya özel lisans alınmalı |
| PremiumBeat | ✔️ (ticari lisans) | Belgeyle kanıt gerekli |
| Free Music Archive | ⚠️ (CC dikkat) | Kaynağa atıf şartı olabilir |
Sonuç: “Aldım Kullandım” Demek Yetmez, Ne Aldığını Bilmek Gerekir
YouTube’da içerik üreticisiyseniz, kullandığınız her müzik parçasının telif hakkı durumunu belgeli, ispatlı ve açıklayıcı şekilde yönetmek zorundasınız. Stok müzik almış olmak, sizi otomatik olarak güvenli bölgeye taşımayabilir.
Telif yediğinizde ilk yapılacak şey lisans kapsamınızı kontrol etmek, ardından YouTube itiraz mekanizmasını etkin şekilde kullanmak olmalıdır. Bu konuda bilinçli hareket etmek, kanal güvenliğinizi ve içeriklerinizin sürdürülebilirliğini sağlar.
About Post Author
