Startup Kapsamında Temel Sözleşme Türleri

Startup Dünyasında Yaygın Olarak Kullanılan Temel Sözleşme Türleri

Startup ekosistemi, hızlı büyüme, yenilikçilik ve belirsizlikle dolu dinamik bir ortamdır. Bu nedenle, girişimciler ve yatırımcılar, şirketin sağlam bir temele oturması ve karşılaşabileceği çeşitli risklere karşı korunması için doğru hukuki yapıyı oluşturmak zorundadır. Startup dünyasında kullanılan temel sözleşme türleri, şirketin kuruluş aşamasından büyüme aşamasına kadar birçok farklı alanı kapsar. İşte startup dünyasında yaygın olarak kullanılan temel sözleşme türleri:

1. Kurucu Anlaşması (Founder Agreement)

Kurucu anlaşması, bir startupın en temel belgelerinden biridir. Bu anlaşma, kurucu ortaklar arasındaki hak ve sorumlulukları, şirketin yönetimini ve karar alma süreçlerini tanımlar. Kurucu anlaşmasında genellikle şu konular ele alınır:

• Hisse Dağılımı ve Sahiplik: Her bir kurucunun şirkette sahip olacağı hisse oranları ve sahiplik yapısı.
• Görev ve Sorumluluklar: Kurucuların şirketteki rolleri, görev tanımları ve sorumluluk alanları.
• Fikri Mülkiyet Hakları: Kurucuların şirkete getirdiği veya geliştirdiği fikri mülkiyet haklarının kime ait olacağı.
• Ayrılma ve Hisse Devri: Kuruculardan birinin şirketten ayrılması durumunda izlenecek süreçler ve hisse devri kuralları.

2. Hisse Opsiyonu Anlaşmaları (Stock Option Agreements)

Startup’lar, yetenekli çalışanları çekmek ve motivasyonlarını artırmak için hisse opsiyonu anlaşmaları kullanır. Bu anlaşmalar, çalışanlara gelecekte belirli bir fiyattan şirket hissesi satın alma hakkı tanır. Hisse opsiyonu anlaşmalarının başlıca unsurları şunlardır:

• Vesting Süreçleri: Çalışanların hisse opsiyonlarını ne zaman ve hangi koşullar altında kazanacaklarını belirler.
• Opsiyon Kullanım Fiyatı: Çalışanların hisse opsiyonlarını kullanırken ödeyeceği fiyat.
• Çalışanın İşten Ayrılması Durumunda Opsiyonlar: Çalışanın şirketten ayrılması halinde hisse opsiyonlarının akıbeti.

3. Yatırımcı Sözleşmeleri (Investor Agreements)

Startup’lar, büyümek ve gelişmek için genellikle yatırımcılardan sermaye toplarlar. Yatırımcı sözleşmeleri, yatırımcılarla yapılan anlaşmaların temelini oluşturur ve genellikle şu tür belgeleri içerir:

• Yatırım Anlaşması (Investment Agreement): Yatırımın şartlarını, yatırım miktarını ve yatırımcıya sağlanacak hakları tanımlar.
• Hissedarlar Sözleşmesi (Shareholders’ Agreement): Şirketin hissedarları arasındaki ilişkileri, oy haklarını, hisse devri şartlarını ve diğer önemli konuları düzenler.
• Dönüşüm Anlaşmaları (Convertible Note Agreements): Borç olarak verilen sermayenin gelecekteki bir finansman turunda hisseye dönüştürülmesini sağlayan anlaşmalar.

4. Gizlilik Sözleşmeleri (Non-Disclosure Agreements – NDAs)

Gizlilik sözleşmeleri, startup’ların ticari sırlarını ve hassas bilgilerini korumak amacıyla kullanılır. Bu belgeler, iş birliği yapılan tarafların şirketin gizli bilgilerini paylaşmamasını ve kullanmamasını sağlar. Gizlilik sözleşmeleri, genellikle şu unsurları içerir:

• Gizli Bilgilerin Tanımı: Hangi bilgilerin gizli kabul edileceği ve korunacağı net bir şekilde tanımlanır.
• Gizliliğin Süresi: Bilgilerin ne kadar süreyle gizli tutulacağı belirtilir.
• İhlal Durumunda Yaptırımlar: Gizlilik sözleşmesinin ihlal edilmesi durumunda uygulanacak yaptırımlar ve cezalar tanımlanır.

5. Danışmanlık ve Serbest Çalışan Sözleşmeleri (Consultant and Freelance Agreements)

Startup’lar, uzmanlık gerektiren belirli görevler için serbest çalışanlar ve danışmanlarla iş birliği yapabilirler. Bu sözleşmeler, işin kapsamını, teslimat sürelerini, ödeme koşullarını ve gizlilik hükümlerini belirler. Ayrıca, danışmanların veya serbest çalışanların yaratıcı çalışmalarının fikri mülkiyet hakları da bu anlaşmalarda düzenlenir.

6. Hizmet Sözleşmeleri (Service Agreements)

Hizmet sözleşmeleri, bir startupın hizmet sağlayıcıları veya iş ortaklarıyla yaptığı anlaşmaları ifade eder. Bu tür sözleşmeler, sağlanacak hizmetlerin kapsamını, hizmet sağlayıcının sorumluluklarını, ücretlendirme koşullarını ve hizmet seviyesini belirler.

7. Fikri Mülkiyet Atama Sözleşmeleri (Intellectual Property Assignment Agreements)

Startup’lar için fikri mülkiyet hakları oldukça değerlidir. Fikri mülkiyet atama sözleşmeleri, çalışanların, kurucuların veya danışmanların şirkette çalışırken geliştirdikleri tüm fikri mülkiyetin şirkete devredilmesini sağlar. Bu anlaşmalar, şirketin sahipliğini korumak ve potansiyel hukuki anlaşmazlıkları önlemek için kritik öneme sahiptir.

8. Ortak Girişim ve İşbirliği Sözleşmeleri (Joint Venture and Partnership Agreements)

Ortak girişim ve işbirliği sözleşmeleri, iki veya daha fazla şirketin ortak bir proje veya girişim için iş birliği yapmasını düzenler. Bu sözleşmeler, her bir tarafın rolünü, sorumluluklarını, kar paylaşımını ve projeden çıkış koşullarını tanımlar.

Sonuç

Startup dünyasında, hukuki altyapı ve sağlam sözleşmeler, bir girişimin başarılı bir şekilde büyümesi ve potansiyel risklere karşı korunması için hayati öneme sahiptir. Bu sözleşmeler, hem iç hem de dış paydaşlarla ilişkilerin netleştirilmesini sağlar ve startup’ların dinamik ve belirsiz bir ortamda daha sağlam adımlar atmasına yardımcı olur. Doğru hukuki danışmanlık ile hazırlanan bu temel sözleşmeler, startup’ların sürdürülebilir büyüme ve başarısını destekler.