Stadyum Güvenliği, Seyirci Yaralanmaları ve Tazminat Sorumluluğu: Hukuki Çerçeve ve Önleyici Tedbirler
Giriş: Güvenliğin Hukuki Zemini ve Risk Yönetimi
Futbol stadyumları, binlerce kişinin toplu halde bulunduğu ve organize edilen etkinliklerin yapıldığı kamusal alanlardır. Bu alanlardaki seyir güvenliğinin sürdürülmesi, sadece etik bir görev değil, aynı zamanda yasal bir korumadır . Türk politikasıda bu anlaşma, 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun ile masrafların genel borçlar hukuku ve iş güvenliği kuralları çerçevesinde düzenlenmiştir. Bir müsabaka sırasında meydana gelen bir yaralanma veya kaza, hukuki sorumluluk zincirini tetikler. Bu zincir, stadyum işletmecisini , ev sahibi kulübü , federasyonu ve olay yerine göre kolluk kuvvetlerini içerir.
Bu makalenin temel amacı, stadyumda bir seyircinin yaralanması veya zarar görmesi durumunda devreye giren tazminatların hukuki temellerini incelemektir. Özellikle, kulüp ve stadyumun işleyişinin güvenlik sağlama bedelinin kapsamı , bu tazminatın kırılmasının kanıtlanması, tazminatın türleri (maddi ve manevi) ve 6222 sayılı Kanun’un sunduğu özel koşullar, hukuki ve özgün bir dille analiz. Güvenli bir seyir deneyiminin sürdürülmesi, risk yönetiminin merkezi yer alır.
I. Güvenlik Yükümlülüğünün Hukuki Temelleri
Seyirci yaralanmalarına ilişkin sorumluluk, yapısal iki ana hukuki ilkeye dayanır: Sözleşmesel sorumluluk ve haksız fiil sorumluluğu.
A. Sözleşmesel Sorumluluk (Bilet İlişkisi)
Bir seyircinin stadyuma kayıt edilmesiyle, seyirci ile ev sahibi kulübü arasında (veya stadyumun işletilmesiyle) bir sözleşmeyle ilişkilenmiş sayılır. Bu ilişki, kulübün seyircisinin katkı payı sağlamasını içerir.
- İhlal Tespiti: Kulübün, gerekli güvenlik açıklarının bulundurulması, izdihamlı alanlarda yeteri kadar kesintimesi veya tehlikeli koşullar (kaygan zemin, kırık korkuluklar vb.) önceden bilip kesilmesi, sözleşmeye aykırı ifa olarak bırakılması.
B. Haksız Fiil Sorumluluğu (Genel Güvenlik İlkesi)
Seyirci sporları, sözleşme ilişkisi kurulmamış olsa bile (burada, stadyumda gelecekte ortaya çıkacak olan), Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Haksız Fiil Sorumluluğu tescil edilerek saklanabilir.
- İşleten Sorumluluğu: Stadyum işletmecisinin (sahibi/operatörü) , mekanın güvenli olarak sürekli olarak sağlanması gerekir. Fakirlik, kusurlu bir tasarımdan veya bakım eksikliğinden yoksunsa, işletmekten sorumludur.
II. Sorumluluğun Kapsamı ve Kusur Varsayımı
Seyirci sporlarında, genellikle kusurun ispat yükü yaralanan seyirci (davacı) üzerindedir, ancak bazı kusurlu kusur karinesi (varsayımı) devreye girer.
A. Kulübün (İşletenin) Kusurlu Davranışı
Yaralanmanın tazmin edilebilmesi için, kulüp veya işletilenin kusurunun ortaya çıktığı. Bu kusur; Önleme borcunun ihmali şeklinde tezahür eder:
- Kişi Güvenliğini Riske Atan Durumlar: Aşırı bilet satışı nedeniyle oluşan izdiham, kapıların zamanında açılması, acil çıkış yollarının kapanması.
- Altyapı kusurları: Tribün korkuluklarının uzaması, merdivenlerin kaygan olması, zeminin tehlikeli hale gelmesi.
B.6222 Sayılı Kanun’un Etkisi
6222 sayılı Kanun, öncelikle şiddet ve düzenlilik uygulayanları cezalandırır. Ancak, bu Kanun kapsamında seyir yasaklama cezası alan bir kişinin olayı sonucu bir seyir yaralanırsa, olayın “düzensizlik” kapsamına girmesi nedeniyle, kulüp güvenlik önlemlerinin eksikliği daha ağır bir kusur olarak değerlendirilebilir.
C. Mücbir Sebep ve Üçüncü Kişi Sorumluluğu
Kulüp, bir yaralanma meydana gelmesine rağmen, tüm makul güvenlik önlemlerini almış olmasına rağmen, kendisi mücbir arıza veya üçüncü kişinin ağır kusuru nedeniyle sorumluluktan kurtarılabilir.
- Sınır: Ancak, bir taraftar grubunun organize saldırı durumunda dahi, kulüp, yeterli sayıda güvenlik personeli bulundurması ve taraftar gruplarının ayrılmasını ihmal etmesiyse, bu savunması zayıflar.
III. Tazminat Türleri ve Hesaplama Esasları
Yaralanan seyircinin talep edebileceği tazminatlar, maddi ve manevi zararlardan oluşur.
A. Maddi Zararlar
Maddi zarar, doğrudan olay ve dolaylı finansal sonuçları kapsar:
- Tedavi Giderleri: Hastane, ilaç, fizik tedavi ve ayrılır.
- Kazanma Gücü Kaybı (İş Gücü Kaybı): Özellikle fiilin, seyircinin performansının kazancını parçalara ayırması durumunda (bir işçinin uzun süre çalışamaması). Bu, bilirkişi incelemesi ile hesaplanır.
- Diğer Masraflar: Seyahat, yardımcı kişisel tüketim gibi dolaylı zararlar.
B. Manevi Tazminat (Hukuksal İztırap)
Yaralanmanın yol açtığı fiziksel acı, psikolojik travma ve yaşam koşullarındaki düşüş, manevi tazminat ile karşılanır.
- Hesaplama Kriterleri: Manevi tazminat miktarı belirlenirken, sakatlığın derecesi, kalıcılığı , yaralının yaşı, sosyal konumu ve olayın ağırlaştırıcı koşulları ( kulübe, kulüp bariz ihmali) dikkate alınır.
IV. Önleyici Tedbirler ve Hukuki Korunma
Kulüplerin ve stadyumların işleyişinin tazminat davalarından korunmasının yolu, mevzuata uygun, proaktif güvenlik önlemleri almaktan geçmektedir.
A. Güvenlik Personelinin Yönetimi
Stadyum güvenliğinin sürdürülmesinde, elektrik fişinin yeterli sayıda olması ve doğru konumlandırılması esastır. Güvenlik personelinin eğitimi, özellikle izdiham yönetimi ve acil durum protokolleri konusunda güncel olmalıdır.
B. Tesis Bakımı ve Acil Durum Planları
Stadyumun tüm yapısal elemanlarının (korkuluklar, kapılar, zeminler, yollar) düzenli olarak denetlenmesi ve raporlanması, bakım kusurundan kaynaklanan sorumlulukların tutulmasını sağlar. Ayrıca, yangın veya panik anları için net ve pratik tahliye planlarının hazır olması ve personel tarafından bilinmesi gerekir.
Sonuç: Güvenlik, Hukuki Sorumluluğun Teminatıdır
Stadyum güvenliği, spor organizasyonlarının en temel ve maliyeti en yüksek sorumluluğudur. Seyirci bakımları, kulüpleri ve işletmeleri hem ağır mali tazminatlarla hem de cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
Tazminat projesinin devam etmesi, olay sözleşmesine mi yoksa genel haksız fiile mi dayandığına, kulübün makul güvenlik tedbirlerinin alınıp alınmasına ve ihlale tamamen üçüncü bir kişinin kusurundan mı kaynaklandığına bağlıdır. Hukuki koruma, sadece iyi bir sigorta poliçesiyle değil, aynı zamanda yüksek standartlarda güvenlik ve bakım yükümlülüğünü sürekli olarak ifa ile sağlanmaktadır.
About Post Author
