Sponsorluk Sözleşmeleri ve Fesih Hakkı: Spor Hukukunda Güncel Yorumlar

GİRİŞ

Sponsorluk sözleşmeleri, modern spor endüstrisinin hem ekonomik hem de tanıtım anlamında bel kemiğidir. Spor kulüpleri, federasyonlar, bireysel sporcular ve organizatörler için sponsorluk gelirleri, rekabet gücünü doğrudan etkileyen kalemlerdendir. Ancak sponsorluk ilişkisi, yalnızca ticari değil aynı zamanda marka imajı, sportif başarı ve kamuoyundaki algı gibi değişkenlere de bağlı olarak yürütülmektedir.

Bu bağlamda sözleşmenin devamlılığı ve olası sona erdirilme koşulları, hukuki belirlilik ve tarafların güvenliği açısından büyük önem taşır. Özellikle fesih hakkının sınırları, haklı nedenle fesih halleri, cezai şartlar ve tazminat hükümleri gibi başlıklar sözleşmenin uygulanabilirliğini doğrudan etkiler.

Bu makalede sponsorluk sözleşmelerinin hukuki niteliği, fesih halleri, güncel yorumlar ve kurgusal bir örnek olay üzerinden uygulama sorunları değerlendirilecektir.

---

1. SPONSORLUK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

a) Tanımı

Sponsorluk sözleşmesi, sponsorun belirli bir bedel veya ayni katkı karşılığında adının, logosunun veya markasının tanıtımına yönelik olarak spor kulübü, federasyon ya da sporcu tarafından sunulan görünürlük hizmetini içeren iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme türüdür.

b) Hukuki Nitelendirme

Türk Borçlar Kanunu’nda sponsorluk sözleşmesi açıkça düzenlenmemiştir. Bu nedenle öğretide çoğunlukla şu kategorilere göre değerlendirilir:

• Tipik olmayan (atipik) karma sözleşme

• Kısmen hizmet sözleşmesi (performans karşılığı tanıtım yapılması)

• Kısmen vekâlet sözleşmesi (sportif temsil ve marka itibarı)

• Kısmen eser sözleşmesi (sponsor panoları, dijital içerikler)

Sözleşmenin kapsamı tarafların iradesine göre genişletilebilir.

---

2. SPONSORLUK SÖZLEŞMESİNDE FESİH HAKKI

a) Belirsiz Süreli Sponsorluklarda Fesih

TBK m. 429 uyarınca belirsiz süreli sürekli borç ilişkileri her zaman uygun bir fesih bildirimi ile sona erdirilebilir. Ancak spor sponsorlukları genelde belirli süreli düzenlendiğinden, bu hüküm sınırlı uygulama alanı bulur.

b) Belirli Süreli Sözleşmelerde Fesih

Belirli süreli sponsorluk sözleşmeleri, süresi dolmadan ancak:

• Tarafların anlaşmasıyla,

• Sözleşmede açıkça düzenlenmiş bir fesih maddesine dayanarak,

• Türk Borçlar Kanunu m. 438 gereğince haklı nedenin varlığı halinde

feshedilebilir.

c) Haklı Nedenle Derhal Fesih (TBK m. 435-438)

Aşağıdaki hallerde fesih hakkı doğar:

• Sportif başarısızlık ve kamuoyu nezdinde sponsorun marka değerine zarar verilmesi

• Sözleşme hükümlerine aykırı davranış (örneğin reklam yükümlülüğünün ihlali)

• Ahlaka aykırı davranışlar (ırkçılık, doping, cinsel istismar suçlaması vb.)

---

3. ÖRNEK OLAY

Olayın Özeti:

A İçecek A.Ş., Süper Lig’de mücadele eden Y Kulübü ile 3 yıllık ana forma sponsorluk sözleşmesi imzalar. Sözleşmeye göre A, kulübe yıllık 10 milyon TL ödeyecek; kulüp, şirket logosunu forma göğsünde taşıyacaktır. Ayrıca maç önü röportaj arka planında, sosyal medya paylaşımlarında ve resmi basın toplantılarında da A logosu gösterilecektir.

Sözleşmenin 2. yılının ortasında, kulüp teknik direktörünün karıştığı ve kulüp yönetiminin “destek verici” açıklamada bulunduğu ırkçı bir açıklama kamuoyuna yansır. Sosyal medyada büyük tepki oluşur, sponsor firmanın markası da olumsuz etkilenir.

A İçecek A.Ş., “marka imajı zedelendiği” gerekçesiyle sözleşmeyi tek taraflı fesheder.

---

4. HUKUKİ DEĞERLENDİRME

a) Fesih Gerekçesinin Değerlendirilmesi

Sözleşmede “etik dışı ve kamusal zarara yol açan davranışların sponsora derhal fesih hakkı doğuracağı” düzenlenmiştir. Bu durumda, kulüp yönetiminin ırkçılığı destekleyen tutumu, sponsora haklı nedenle derhal fesih imkânı verir.

Yargı yerleri, bu tür fesihlerde:

• Olayın kamuoyundaki etkisini,

• Sponsor markasıyla bağlantısını,

• Kulübün ihmal derecesini

dikkate alır.

b) Tazminat ve Cezai Şart

Y Kulübü, kalan döneme ait bedelin ödenmesini isterse, AA.Ş. haklı fesih gerekçesini kanıtlamakla yükümlüdür. Şayet fesih haksız bulunursa:

• Kalan süredeki sponsorluk bedelinin tamamı

• Cezai şart varsa o da eklenerek

talep edilebilir.

---

5. FESİH MADDELERİNİN UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLARI

a) Belirsiz Tanımlar

“Marka imajının zedelenmesi”, “ahlaka aykırılık” gibi soyut ifadeler, yorum farklılıklarına yol açmakta; bu da haksız fesih iddialarını artırmaktadır.

b) Kamuoyu Tepkisi ile Fesih Arasındaki Bağ

Yargı, sponsorluk fesihlerinde doğrudan kamuoyu tepkisine dayanan fesihleri bazen objektif ölçütten uzak bulabilmektedir. Özellikle sosyal medya kampanyalarıyla oluşturulan “iptal kültürü”, sözleşmenin maddi dengesini bozabilir.

---

6. GÜNCEL YARGI GÖRÜŞLERİ

“Sponsorluk sözleşmesinde açıkça düzenlenmiş olan ahlaki gerekçeye dayalı fesih hakkının kullanımı, iyi niyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde değerlendirilmeli, salt kamuoyu baskısı yeterli gerekçe teşkil etmemelidir.”

Bu karar, sponsorluk sözleşmelerinde fesih nedenlerinin açıkça düzenlenmesinin önemini vurgulamaktadır.

---

7. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

• Sözleşmeye açık ve sınırları net belirlenmiş fesih maddeleri konulmalıdır.

• “Marka imajı zedelenmesi” gibi muğlak kavramlar yerine somut olaylara dayalı örnekler verilmelidir.

• Taraflar arasında alternatif uyuşmazlık çözüm yolları (tahkim, arabuluculuk) öngörülmelidir.

• Kulüpler, sporcularına ve yöneticilerine yönelik etik eğitimi sağlayarak sponsorluk riskini azaltmalıdır.

• TFF ve federasyonlar, sponsorluk fesihlerinin kamuoyuna bildirim prosedürünü düzenlemelidir.

---

SONUÇ

Sponsorluk sözleşmeleri, spor hukuku ile ticaret hukukunun kesişiminde yer alan dinamik bir sözleşme türüdür. Fesih hakkı, taraflar arasında dengenin sağlanması için hayati önemdedir. Ancak bu hakkın kötüye kullanımı veya belirsiz gerekçelere dayalı fesihler, hukuki güvensizliğe yol açar. Bu nedenle sözleşmelerin hem içeriği hem uygulanma süreçleri hukuki şeffaflık ve dürüstlük kuralı çerçevesinde hazırlanmalı ve yorumlanmalıdır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut