SOYBAĞININ REDDİ DAVASI

Soybağı, çocuğun anne ve babasıyla olan hukuki bağını ifade eden bir kavramdır. Bu bağ, çocuğun doğumuyla birlikte doğal olarak kurulurken, bazı durumlarda bu bağın kurulması hatalı olabilir. İşte bu tür durumlarda, soybağının reddi davası açılabilir.

1.Soybağının Reddi Davası Nedir?

 

Soybağının reddi davası, bir çocuğun hukuki anlamda baba olarak kabul edilen kişiyle soybağı ilişkisinin gerçekte var olmadığı iddiasıyla açılan bir davadır. Bu dava, çocuğun biyolojik babası ile hukuki babası arasında uyuşmazlık olduğunda gündeme gelir. Soybağının reddi davası, esasen bir çocuğun evlilik birliği içinde doğduğunu varsayan soybağı karinesinin çürütülmesini amaçlar. Türk Medeni Kanunu’nun 286. maddesine göre, evlilik süresince veya evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası, koca olarak kabul edilir. Ancak bu durumda dahi, soybağının hukuken geçersiz olduğunun kanıtlanması mümkündür.

 

2. Soybağının Reddi Davasını Kimler Açabilir?

 

Soybağının reddi davasını açma hakkı, belirli kişilerle sınırlıdır:

 

• Koca: Evlilik birliği içinde doğan çocuğun hukuki babası olarak kabul edilen koca, soybağının kendisine ait olmadığını iddia ederek dava açabilir.
• Çocuk: Çocuk, ergin olduktan sonra soybağının kendisiyle hukuki baba arasında kurulmuş olan bağın reddini talep edebilir. Ergin olmayan çocuğa kayyım atanarak bu yolla dava açması da sağlanabilir.
• Mirasçılar: Baba ölmüşse, mirasçıları da bu davayı açabilir. Mirasçılara bu hakkın verilme nedeni mirastan çıkarı olan kişilerin haklarının zedelenmesini önlemektir.
• Baba olduğunu iddia eden kişi: Babanın ölmüş olması durumunda baba olduğunu iddia eden kişi de bunu öğrenmesinden itibaren bir yıl içinde dava açabilmektedir.

 

3.Dava Açma Süresi

 

Soybağının reddi davasında süreler önemlidir. Baba, çocuğun doğumundan baba olmadığını öğrendiğinden veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içinde dava açmalıdır. Çocuk, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır. Bununla birlikte ergin olmayan çocuğa kayyım atanarak dava açması sağlanabilir. Bu sürelerin geçmesi durumunda dava açma hakkı haklı bir sebep olmadığı sürece kaybedilir.

4.Davanın Hukuki Süreci

 

Soybağının reddi davası, davalının yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılır. Bu dava, tarafların dinlenmesi, tanıkların ifadesine başvurulması ve DNA testi gibi delillerin incelenmesi suretiyle yürütülür. DNA testi, davada önemli bir delil niteliği taşır; ancak mahkeme, yalnızca DNA testi sonuçlarına dayanmadan, diğer delilleri de değerlendirerek karar verir. Örnek vermek gerekirse çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez ancak gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur. Eğer çocuk kadının ilk eşinden boşanmasından sonraki 300 gün içinde doğmuşsa ve kadın bu süre içinde yeni bir evlilik yapmışsa yeni kocanın baba olduğu karine olarak kabul edilir.  Eğer çocuğun biyolojik babasının hukuki baba olmadığı kesin olarak belirlenirse, mahkeme soybağının reddine karar verir.

5.Soybağının Reddi Davasının Sonuçları

 

Mahkeme, soybağının reddi yönünde karar verirse, çocuğun baba ile hukuki bağı sona erer. Bu durumda, çocuk, babasının soyadını kullanamaz ve babasından miras hakkı iddia edemez. Ayrıca, baba da çocuğa karşı nafaka yükümlülüğünden kurtulmuş olur. Soybağının reddi, çocuğun aile hukuku açısından statüsünü tamamen değiştirir. Ancak, çocuğun korunması açısından, davanın çocuğun menfaatine uygun bir şekilde sonuçlandırılması gerektiği unutulmamalıdır.

6.Soybağının Reddi Davası ve İlgili Hukuki Düzenlemeler

 

Soybağının reddi davası, Türk Medeni Kanunu’nun 286. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelerde, soybağının reddi davasının koşulları, dava açma süreleri ve bu davanın sonuçlarına ilişkin hükümler yer almaktadır. Ayrıca, bu davaya ilişkin Yargıtay kararları da uygulamada yol gösterici niteliktedir. Özellikle genetik testler ve diğer delillerin değerlendirilmesi konusunda Yargıtay’ın içtihatları, davaların seyrini belirlemekte önemli rol oynar.

 

SONUÇ

 

Soybağının reddi davası, çocuğun gerçek biyolojik babası ile hukuki babası arasındaki uyuşmazlıkları çözmek amacıyla başvurulan bir hukuki yol olup, aile hukuku açısından son derece hassas bir konudur. Bu nedenle, dava süreci titizlikle yürütülmeli, tarafların ve özellikle çocuğun menfaatleri göz önünde bulundurularak adil bir karar verilmelidir. Soybağının reddi davası açmayı düşünen kişilerin, hukuki sürecin karmaşıklığını ve sonuçlarının önemini dikkate alarak hareket etmesi önemli olacaktır.