Sosyal Medya Hesaplarından İzinsiz Fotoğraf Paylaşmanın Hukuki Boyutu
1. Giriş: Dijital Çağda Mahremiyetin Önemi
Sosyal medya platformları, bireylerin özel hayatlarını paylaşmak, düşüncelerini ifade etmek ve iletişim kurmak için en sık kullandıkları dijital alanlar hâline gelmiştir. Ancak bu platformlarda yapılan izinsiz fotoğraf paylaşımları, bireylerin özel hayatına ciddi şekilde müdahale edebilir ve hukuki sorumluluk doğurabilir.
Türk hukukunda, özel hayatın gizliliği, kişilik hakları ve kişisel veri güvenliği gibi konular hem Türk Medeni Kanunu (TMK), Türk Borçlar Kanunu (TBK), Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) hem de Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümleriyle korunmaktadır. Bu makalede, sosyal medya hesaplarından izinsiz fotoğraf paylaşmanın hukuki boyutu ayrıntılı şekilde incelenecektir.
2. İzinsiz Fotoğraf Paylaşımı Nedir?
İzinsiz fotoğraf paylaşımı, bir kişinin rızası olmadan çekilmiş veya elde edilmiş fotoğraflarının sosyal medya platformlarında (Instagram, Facebook, Twitter, TikTok vb.) yayımlanmasıdır. Bu eylem, sadece kişinin özel hayatını değil, aynı zamanda kişisel verilerini ve imaj haklarını da ihlal eder.
3. Hukuki Dayanaklar
İzinsiz fotoğraf paylaşımı, birden fazla hukuki düzenlemeyi ihlal eder:
a. Anayasa m.20 ve m.22
Anayasa, özel hayatın gizliliğini ve kişisel verilerin korunmasını güvence altına alır. Fotoğraflar, kişisel veri olarak kabul edilir.
b. Türk Medeni Kanunu m.24 ve m.25
Kişilik haklarına yapılan haksız saldırılara karşı korunma hakkı tanır. İzinsiz fotoğraf paylaşımı, kişilik hakkına doğrudan saldırıdır.
c. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) m.86
Bir kişinin fotoğrafının izinsiz kullanılması, hem eser sahibinin hem de modelin haklarını ihlal edebilir.
d. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)
Fotoğraflar, kişisel veri niteliği taşıdığı için kişinin rızası olmadan işlenmesi ve paylaşılması KVKK’ya aykırıdır.
e. Türk Ceza Kanunu (TCK)
-
TCK m.134: Özel hayatın gizliliğini ihlal.
-
TCK m.135: Kişisel verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi.
-
TCK m.136: Verilerin izinsiz yayılması.
-
TCK m.138: Verilerin yok edilmemesi.
4. Ceza Hukuku Boyutu
TCK 134/1 hükmüne göre, kişinin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fotoğrafın sosyal medya platformlarında yayılması, “ifşa” kapsamında değerlendirilir.
TCK 136 ise kişisel verilerin başkalarına verilmesi, yayılması veya ele geçirilmesini cezalandırır. Dolayısıyla, bir kişinin fotoğrafını izinsiz olarak paylaşmak bu kapsamda da suç oluşturabilir.
5. Tazminat Sorumluluğu
Türk Borçlar Kanunu (TBK) m.58 uyarınca, kişilik haklarının ihlal edilmesi durumunda manevi tazminat talep edilebilir. İzinsiz fotoğraf paylaşımı nedeniyle:
-
Manevi tazminat (ruhsal acı ve huzursuzluk gideri),
-
Maddi tazminat (eğer fotoğraf ticari amaçla kullanılmışsa) istenebilir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, kişinin sosyal medya platformlarında izni olmadan fotoğrafının yayınlanması, kişilik hakkını ihlal eder ve tazminat sebebi oluşturur.
6. Kişisel Veri İhlali Boyutu
KVKK kapsamında fotoğraflar kişisel veri sayılır. Fotoğrafların izinsiz paylaşılması, veri sahibinin açık rızası olmadan veri işleme anlamına gelir. Bu durum, KVKK m.18 uyarınca idari para cezası gerektirebilir. 2025 yılı için KVKK ihlali nedeniyle 150.000 TL’ye kadar para cezası uygulanabilmektedir.
7. İzinsiz Paylaşımın Yaptırımları
İzinsiz fotoğraf paylaşımı nedeniyle uygulanabilecek yaptırımlar şunlardır:
-
Hapis cezası (TCK 134 ve 136).
-
Manevi tazminat (TBK m.58).
-
KVKK kapsamında idari para cezası.
-
Fotoğrafın kaldırılması için erişim engeli kararı.
8. Yargıtay Kararları
-
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2019/2576 E., 2020/3125 K.: Sanığın eski sevgilisine ait fotoğrafları izinsiz paylaşması, kişilik hakkı ihlali kabul edilerek manevi tazminata hükmedilmiştir.
-
Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2018/3346 E., 2019/5572 K.: Sosyal medyada izinsiz fotoğraf paylaşımı TCK 134 kapsamında suç sayılmış ve 3 yıl hapis cezasına karar verilmiştir.
9. Savunma Stratejileri
İzinsiz fotoğraf paylaşımı suçlamasına karşı savunma yapılırken:
-
Fotoğrafın kamuya açık bir alanda çekildiği,
-
Paylaşımın rıza ile yapıldığı,
-
Fotoğrafın anonimleştirilerek kullanıldığı savunmaları ileri sürülebilir.
Ancak bu durumlar dışında hukuka aykırılığın ispatı halinde ceza kaçınılmazdır.
10. Önleyici Hukuki Tedbirler
-
Paylaşım öncesi yazılı rıza alınması.
-
Gizlilik sözleşmeleri ile çalışanların veya üçüncü kişilerin veri paylaşımı sınırlandırılmalıdır.
-
Sosyal medya platformlarının “kaldırma ve şikâyet mekanizmaları” aktif şekilde kullanılmalıdır.
-
Gerektiğinde Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak erişim engeli kararı alınabilir.
11. Avukat ve Hukuki Destek
İzinsiz fotoğraf paylaşımı mağdurları, bir avukat aracılığıyla hem savcılığa suç duyurusunda bulunabilir hem de maddi ve manevi tazminat davaları açabilir. Özellikle sosyal medyada hızla yayılan içeriklerin hukuki yollarla kaldırılması için 5651 sayılı Kanun kapsamında erişim engeli talebi yapılabilir.
12. Sonuç ve Değerlendirme
Sosyal medya, iletişim ve paylaşım açısından güçlü bir araçtır; ancak kişilerin özel hayatına ve kişisel verilerine müdahale eden izinsiz fotoğraf paylaşımları hem cezai hem de hukuki sorumluluk doğurur. TCK, KVKK, TBK ve FSEK hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bu tür eylemler ciddi yaptırımlara tabidir.
Bireyler sosyal medya paylaşımlarında rıza kavramına dikkat etmeli, kurumlar ve içerik üreticileri ise hukuka uygun hareket ederek ağır para cezaları ve hapis cezalarıyla karşılaşmamalıdır.
About Post Author
