SolidWorks, AutoCAD, Adobe: Mühendislik ve Tasarım Yazılımlarında Lisanssız Kullanım Tehlikesi-İstanbul Avukat

GİRİŞ

Mühendislik, mimarlık ve grafik tasarım alanlarında faaliyet gösteren firmalar ile bireysel uzmanlar, çoğunlukla yüksek lisans bedellerine sahip CAD, grafik ve modelleme yazılımlarını kullanmak zorundadır. Özellikle SolidWorks, AutoCAD ve Adobe Creative Cloud gibi programlar; tasarım, modelleme, sunum ve üretim planlama gibi alanlarda vazgeçilmezdir.

Ancak bu yazılımların yüksek maliyeti, birçok kullanıcıyı lisanssız (korsan) kullanıma yöneltmektedir. Bu durum yalnızca etik değil, aynı zamanda hukuki ve cezai sorumluluklar doğuran ciddi bir ihlal niteliğindedir. Türk hukuku çerçevesinde bu programların lisanssız kullanımı, telif hakkı ihlali ve nitelikli dolandırıcılık dahil olmak üzere ağır yaptırımlara neden olmaktadır.

Bu makalede, mühendislik ve tasarım sektöründe yaygın olarak kullanılan SolidWorks, AutoCAD ve Adobe yazılımlarının lisanssız kullanımına ilişkin hukuki değerlendirme, cezai sorumluluklar, Yargıtay kararları ve önleyici öneriler detaylı biçimde ele alınacaktır.

I. SÖZ KONUSU YAZILIMLARIN NİTELİĞİ VE ÖNEMİ

🔹 SolidWorks (Dassault Systèmes)

3D mekanik modelleme ve mühendislik tasarımı için kullanılır.
Özellikle makine, otomotiv ve savunma sanayiinde yaygındır.
Kurumsal lisans ücretleri yıllık 30.000 TL’yi aşabilir.

🔹 AutoCAD (Autodesk)

Mimarlar, inşaat mühendisleri ve teknik ressamlar tarafından kullanılır.
Proje çizimleri, yapısal analiz ve harita tabanlı uygulamalar için tercih edilir.

🔹 Adobe Creative Cloud (Adobe Inc.)

Photoshop, Illustrator, InDesign, After Effects gibi grafik ve medya yazılımlarını içerir.
Özellikle grafik tasarımcılar, reklam ajansları ve dijital içerik üreticileri için zorunludur.

Bu programların tamamı telif hakkına tabi yazılımlar olup, yalnızca lisanslı kullanıcılar tarafından kullanılması mümkündür.

II. LİSANSSIZ KULLANIM YOLLARI

Yazılımlar genellikle aşağıdaki yollarla yasa dışı olarak kullanılır:

Crack: Yazılımın lisans doğrulama sistemini devre dışı bırakma.
Keygen: Sahte lisans anahtarı üretme.
Trial Reset: Deneme süresini tekrar tekrar başlatma.
Paylaşılan kurumsal lisans: Birden fazla şirkette aynı lisansın kullanılması.
Öğrenci sürümünün ticari kullanımı: Eğitim lisansı ile gelir getirici faaliyetlerde bulunma.

III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME – FSEK KAPSAMI

✔️ FSEK m.2 – Eser Tanımı

Bilgisayar programları, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na (FSEK) göre “ilim ve edebiyat eseri”dir.

✔️ FSEK m.71 – Cezai Yaptırım

Eseri sahibinin izni olmaksızın çoğaltan, işleyen veya kullanan kişi hakkında:

2 yıldan 4 yıla kadar hapis,
Adli para cezası,
Müsadere (el koyma) kararı uygulanabilir.

✔️ FSEK m.68 – Tazminat Hakkı

Hak sahibi, lisanssız kullanım halinde yazılımın lisans bedelinin 3 katına kadar tazminat isteyebilir.

IV. TESPİT SÜRECİ VE DELİLLENDİRME

🔍 Şikayet ve Savcılık Süreci

Yazılım üreticisi veya vekili, lisans ihlali olduğunu tespit ettiğinde:

Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunur.
Sulh Ceza Hakimliği’nden “değişik iş dosyası” açılarak arama ve el koyma kararı alınır.
Bilirkişi ve kolluk görevlisi ile işyerine gidilerek bilgisayarlarda inceleme yapılır.

🧾 Bilirkişi İncelemesi

Yazılımın kurulu olduğu cihazlar tespit edilir.
Crack/keygen dosyaları aranır.
Lisans belgeleri ve fatura talep edilir.
Teknik rapor düzenlenir.

V. YARGITAY KARARLARI

🔹 Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2022/7705 K.

Tekla yazılımı lisanssız olarak kullanılan şirkete karşı açılan davada, bilirkişi raporuyla lisanssız kullanım tespit edilmiş, yazılım başına 3 kat tazminata hükmedilmiştir. Şirket yöneticileri de şahsen sorumlu tutulmuştur.

VI. KİMLER SORUMLU TUTULUR?

Şirket Ortakları ve Müdürleri: Kullanım izni verildiyse veya durumu bildiği halde müdahale edilmediyse sorumludur.
BT Personeli: Crack işlemini gerçekleştiren, yazılımı kuran teknik personel cezai sürece dahil edilir.
Freelancer veya bireysel kullanıcılar: Ticari amaçla crack yazılım kullanan kişiler bireysel sorumluluk taşır.

VII. CEZAİ VE HUKUKİ SONUÇLAR

Yaptırım Türü	Açıklama	Uygulama
Hapis Cezası	FSEK m.71	2 – 4 yıl
Adli Para Cezası	Alternatif ceza	Günlük 20 – 100 TL arası
Maddi Tazminat	FSEK m.68	Lisans bedelinin 3 katı
El Koyma	Bilgisayarlara müsadere	Mahkeme kararıyla
İtibar Zedelenmesi	Kurumsal itibar kaybı	Müşteri ve iş ortakları nezdinde

VIII. KURUMSAL RİSKLER

Lisanssız yazılım kullanımı, sadece ceza ve tazminatla sınırlı kalmaz:

Vergi denetimlerinde lisanssız yazılım, gider olarak kabul edilmez.
Kamu ihalelerinde men nedeni olabilir.
ISO 27001 ve benzeri bilgi güvenliği denetimlerinde doğrudan ihlal teşkil eder.

IX. NASIL ÖNLEM ALINABİLİR?

✅ 1. Yazılım Envanteri Hazırlayın

Kurum içindeki tüm yazılımların fatura ve lisans bilgilerini belgeleyin.

✅ 2. Açık Kaynak Yazılımları Kullanın

GIMP, FreeCAD, Inkscape gibi açık kaynak alternatifler çoğu zaman yeterlidir.

✅ 3. Lisans Sözleşmelerini İnceleyin

Kullanılan yazılımın kullanım alanı, kişi sayısı ve kurulum sınırlarına dikkat edin.

✅ 4. BT Personeline Eğitim Verin

Lisanssız yazılımın cezası, teknik personelin bilgi eksikliğinden kaynaklanabilir.

✅ 5. Hukuki Danışmanlık Alın

Gerek ön denetimlerde gerekse bir şikayet durumunda profesyonel hukuk desteği alınmalıdır.

SONUÇ

SolidWorks, AutoCAD ve Adobe gibi mühendislik ve tasarım yazılımları, yüksek işlevsellik sunmakla birlikte yüksek lisans bedelleriyle birlikte gelen telif korumasına da tabidir. Bu programların crack, keygen, trial reset gibi yollarla lisanssız kullanımı, Türk hukuku bakımından açık bir suçtur ve hem hapis cezası hem de çok ciddi tazminatlarla sonuçlanabilir.

Özellikle kurumsal düzeyde, yazılım denetimleri giderek sıklaşmakta ve bilirkişi raporlarıyla desteklenen süreçler sonunda şirket yöneticileri doğrudan şahsi sorumlulukla karşı karşıya kalmaktadır.
Bu sebeple, lisanssız yazılımdan kaçınılmalı, yasal kullanım alışkanlığı geliştirilmelidir.

Single Blog Title