Şirket Ortaklarının Borç Sorumluluğu

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, çeşitli şirket türlerini düzenlemiş ve ortakların şirket borçlarından ne şekilde sorumlu olacağını belirlemiştir. Ülkemizde en yaygın iki şirket türü limited şirket ve anonim şirkettir ve bu şirketlerin ortaklarının borç sorumlulukları, şirket yapılarına göre farklılık göstermektedir.

Limited Şirket:
Limited şirket, bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur ve esas sermayesi belirli bir miktarda olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Limited şirketler, yasaklanmamış her türlü ekonomik faaliyet ve amaç için kurulabilirler. Bu tür bir şirkette ortaklar, şirket borçlarından şahsen sorumlu değildirler; sadece taahhüt ettikleri sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde belirtilen ek ödeme yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Şirket, borç ve yükümlülükleri nedeniyle yalnızca malvarlığı ile sorumludur. Şirket ortağı, taahhüt ettiği sermayeyi ödemişse, şirket alacakları için doğrudan ortağa başvurulamaz ve borcun tahsili amacıyla ortağa karşı takip başlatılamaz.

Ancak, şirketten tahsil edilemeyen bir kamu alacağı söz konusu olduğunda, ortaklar sermaye payları oranında kişisel malvarlıkları ile bu borçtan sorumlu olurlar. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un 35. maddesi, “Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar” şeklindedir. Dolayısıyla, kamu alacağı ise şirket ortağına karşı takip başlatılabilir. Ancak, bu durum sadece amme alacağının şirket malvarlığı ile karşılanamıyor olması halinde geçerlidir.

Eğer bir ortak sermaye payını devrederse, hem devreden hem de devralan kişiler, devir öncesindeki kamu alacaklarının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı kişiler olması durumunda, bu kişiler müteselsilen sorumlu tutulur.

Limited şirketlerin müdürleri, yani kanuni temsilcileri de, şirkette tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarından kişisel malvarlıkları ile sorumludur.

Anonim Şirket:
Anonim şirketler, belirli bir sermaye ile paylara bölünmüş ve borçlarından yalnızca malvarlığı ile sorumlu olan şirketlerdir. Pay sahipleri, sadece taahhüt ettikleri sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur. Sermaye payını ödeyen ortak, şirketin özel borçlarından sorumlu değildir. Ayrıca, taahhüt ettiği sermaye payını ödeyen ortak, kamu alacaklarından da sorumlu tutulmaz. Anonim şirketlerde yönetim ve temsil yetkisi yönetim kurulundadır ve yönetim kurulunun kusur sorumluluğu vardır. Kusurlu bir yönetim kurulu üyesi, bu kusuru ispat edemedikçe üçüncü kişilere karşı kişisel malvarlığı ile sorumlu olur. Yönetim kurulu üyeleri, kamu alacaklarından da şahsi malvarlıklarıyla sorumlu olabilirler. Bununla birlikte, üyelerin kendi malvarlıklarıyla sorumlu olmaları için, kamu alacağının şirket malvarlığından karşılanamıyor olması gerekmektedir.