Sigorta Hukuku: Reddedilen Hasarlar, Poliçe İncelemesi, Tazminat Süreci ve Tahkim Başvurusu
Giriş: Sigorta Hukuku Neden Türkiye’de Her Yıl Milyonlarca Şikâyetin Konusu?
Türkiye’de hemen hemen herkesin;
-
Kasko sigortası
-
Zorunlu trafik sigortası
-
Konut sigortası
-
Sağlık sigortası
-
Hayat sigortası
-
BES sistemleri
ile sigorta şirketleriyle bir ilişkisi bulunmaktadır.
Ancak sigorta tazminat süreçlerinde en çok yaşanan sorun şudur:
➡ “Hasar red kararı”
Sigorta şirketlerinin tazminatı ödememesi, eksik ödemesi veya keyfi redleri nedeniyle vatandaşlar her yıl yüz binlerce kez Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmaktadır.
Google’da en çok aranan sorular:
-
Sigorta neden ödeme yapmaz?
-
Hasar reddi nasıl itiraz edilir?
-
Tahkim süreci nasıl işler?
-
Kasko hangi durumlarda ödeme yapmaz?
-
Ağır kusur nedir?
-
Alkolde sigorta öder mi?
-
Konut sigortası su baskınını karşılar mı?
-
Poliçe neye göre yorumlanır?
Bu makale sigorta hukukunu en kritik başlıklarla açıklar.
I. Sigorta Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
Sigorta sözleşmesi, Türk Ticaret Kanunu’nun 1401 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Bu sözleşme:
➡ Tarafların karşılıklı borç ve yükümlülüklerini içeren bir risk sözleşmesidir.
Sigorta şirketinin en temel borcu:
➡ Riski gerçekleştiğinde tazminatı ödemektir.
Ancak poliçe hükümleri bu süreci belirler.
II. Poliçe İncelemesi – En Kritik Adım
Bir hasarın ödenip ödenmeyeceği şu üç unsura göre değerlendirilir:
1. Teminat kapsamı
Hangi riskler güvence altında?
2. İstisnalar
Sigorta hangi durumlarda ödeme yapmaz?
3. Limitler
Sigorta en fazla ne kadar öder?
Bir poliçe:
-
Belirsizse
-
Yorumlanmaya açıksa
-
Muğlak ifadeler içeriyorsa
➡ TTK 1427 uyarınca sigortalı lehine yorumlanır.
Bu, sigorta hukukunun en önemli kuralıdır.
III. Sigorta Şirketlerinin En Sık Hasar Red Gerekçeleri
1. Ağır kusur iddiası
Örnek:
Aşırı hız, trafik kurallarının ihlali, kırmızı ışık, alkollü sürüş.
2. Poliçe kapsamı dışında kalma
Sigortalı konut poliçesi su baskınını kapsamazsa ödeme yapılmaz.
3. Rizikonun hiç gerçekleşmemesi
Kasko hırsızlık teminatı yoksa çalınma ödenmez.
4. Eksik belge – geç bildirim
5. İstisnalar maddesi
6. Teminat dışı süreler
7. Hasarın kasıtlı olduğu iddiası
Yargıtay bu iddiaların somut delille ispatlanması gerektiğini vurgular.
IV. Kasko Sigortasında En Çok Yaşanan Hasar Redleri
1. Alkol nedeniyle ödeme yapılmaması
Eğer sürücü 0.50 promil üzeri ise:
-
Ana hasar ödenmez
-
Ancak karşı tarafın zararı trafik sigortasından ödenir
Ancak Yargıtay, “kazanın alkol nedeniyle gerçekleştiğinin kesin ispatını” şart koşar.
2. Anahtar unutulması – çalınma
Bazı poliçelerde teminat vardır, bazılarında yoktur.
3. Yetkisiz tamirhane
Sigorta şirketi “anlaşmalı servis” şartını öne sürebilir ancak bu;
➡ Haksız şart olarak değerlendirilebilir.
4. Deprem – sel – doğal afet istisnaları
Kasko kapsamı geniş ise ödenir; dar poliçe ise ödeme yapılmaz.
5. Yanlış beyan iddiası
Riskle ilgisi olmayan beyanlar red sebebi olamaz.
V. Zorunlu Trafik Sigortasında Red Gerekçeleri
Zorunlu trafik sigortası sadece karşı tarafın zararını karşılar.
Red gerekçeleri:
-
Kusurun tamamen sigortalıda olması ödeme engeli değildir
-
Ancak kasıtlı davranış varsa ödeme yapılmaz
-
Ruhsat dışı sürücü
-
Ehliyetsiz sürücü
-
Plaka farklılığı
Bu gerekçelerin somut biçimde ispatı gerekir.
VI. Konut Sigortasında Reddedilen Hasarlar
Konut poliçelerinde en çok sorun:
-
Nem–rutubet (çürütme kabul edilir)
-
Su baskını
-
Kombi arızası
-
Yangın sonrası duman zararı
-
Elektrik hasarları
Sigorta şirketi genellikle “bakım eksikliği” diyerek red vermeye çalışır.
Yargıtay:
“Bakım eksikliği ancak açıkça ispatlanırsa istisna olur.”
VII. Sağlık Sigortası – Ek Ücretler ve Red Süreci
Özel sağlık sigortasında karşılaşılan sorunlar:
-
Önceden var olan hastalık iddiası
-
Poliçe kapsamı dışı tetkikler
-
Limit aşımı
-
Katılım payı uyuşmazlıkları
-
Fatura ayrıştırma
-
Yanlış kodlandırma
Hastanelerin fatura şişirmesi durumunda sigorta ödeme yapmayabilir; hasta hukuk yollarını kullanabilir.
VIII. Sigorta Tahkim Komisyonu – En Etkili Yol
Sigorta Tahkim Komisyonu, sigortalılar için en hızlı ve en etkili çözüm yoludur.
Tahkim’in avantajları:
-
4–6 ayda sonuç
-
Düşük başvuru ücreti
-
Uzman bilirkişi
-
Yargılamanın hızlı olması
-
Kesinleşmiş karar niteliği
Tahkime başvuru için önce sigorta şirketine başvuru yapılmalıdır.
IX. Tahkim Süreci Nasıl İşler?
-
Sigorta şirketine yazılı talep yapılır
-
15 gün içinde cevap verilmez veya red gelirse
-
Tahkime başvuru yapılır
-
Bilirkişi atanır
-
Dosya incelenir
-
Karar verilir
Karar 5.000 TL altındaki uyuşmazlıklarda kesindir.
X. Tazminat Hesaplamasında Bilirkişi Raporu
Sigorta davalarında bilirkişi:
-
Araç rayiç değerini
-
Hasarın niteliğini
-
Poliçe kapsamını
-
Limitleri
-
Teminat dışı durumları
-
Olayın oluş şeklini
dikkate alır.
Bilirkişi raporuna itiraz etmek mümkündür.
XI. Sigortalıların En Çok Yaptığı Hatalar
-
Poliçeyi okumamak
-
Kapsamları bilmemek
-
Eksik belge vermek
-
Geç bildirim yapmak
-
Sigorta şirketinin ilk cevabını kabul etmek
-
Tahkim yoluna başvurmamak
Bu hatalar tazminatın reddine yol açabilir.
Sonuç
Sigorta hukuku, hem bireyleri hem şirketleri ilgilendiren karmaşık bir alandır.
Hasar reddi, poliçe kapsamı, teminatlar, istisnalar ve tazminat süreçleri profesyonel şekilde yönetilmelidir.
Sigorta şirketleri bazen keyfi uygulamalarda bulunsa da, doğru başvuru ve doğru hukuki strateji ile hak edilen tazminat alınabilir.