Seyahat Sağlık Sigortasında Ayakta Tedavi, Karantina ve Pandemi İstisnaları

Giriş

Yurt dışı seyahatlerinde karşılaşılabilecek sağlık riskleri, bireylerin seyahat sağlık sigortası yaptırmasını neredeyse zorunlu hale getirmiştir. Ancak, bu sigortaların kapsamı, teminat dışı haller ve özellikle pandemi dönemlerinde uygulanan karantina süreçleri bakımından oldukça tartışmalıdır.

---

1. Seyahat Sağlık Sigortasının Hukukî Dayanağı

Seyahat sağlık sigortası, Sigortacılık Kanunu (5684 sayılı Kanun), Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Sigorta Sözleşmeleri Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen bir sigorta türüdür. Temel amacı, sigortalının yurt dışında geçirdiği süre boyunca ani hastalık veya kaza hallerinde ortaya çıkan sağlık giderlerini karşılamaktır.

Bu sigorta türü özellikle Schengen Vizesi başvurularında zorunlu tutulmakta olup, asgari olarak 30.000 Euro teminat şartı aranır. Ancak teminatın içeriği ve kapsamı, sigorta şirketinin poliçesinde belirtilen hükümlere göre değişkenlik gösterebilir.

---

2. Ayakta Tedavi Teminatı: Kapsam ve Uygulama

2.1. Ayakta Tedavi Nedir?

Ayakta tedavi, sigortalının hastaneye yatışı gerekmeksizin muayene, laboratuvar tahlili, radyoloji veya reçeteli ilaç tedavisi görmesi anlamına gelir. Bu durum, kaza veya ani hastalık sonrası ortaya çıkan sağlık ihtiyaçlarını kapsar.

2.2. Ayakta Tedavi Teminatının Kapsamı

Birçok seyahat sağlık sigortasında, ayakta tedavi teminatı isteğe bağlı olarak verilir. Teminat kapsamına giren başlıca giderler şunlardır:

• Doktor muayene ücretleri,
• Laboratuvar testleri ve görüntüleme giderleri,
• Reçeteli ilaçlar,
• Acil servis hizmetleri,
• Küçük cerrahi müdahaleler.

Ancak poliçelerde sıklıkla, ayakta tedavi için belirli bir üst limit ve muafiyet oranı (%20-30) uygulanır. Bu, sigortalının bir kısmı kendi cebinden ödemesi gerektiği anlamına gelir.

2.3. Teminat Dışı Ayakta Tedavi Durumları

Sigorta şirketleri genellikle aşağıdaki hallerde ayakta tedavi masraflarını karşılamaz:

• Seyahat öncesinde var olan kronik rahatsızlıkların nüksetmesi,
• Estetik operasyonlar, diş tedavileri,
• Rutin kontrol muayeneleri,
• Hamilelik kontrolleri veya doğum,
• Psikolojik danışmanlık ve terapi.

Bu nedenle, sigorta yaptıran kişinin poliçe öncesinde sağlık beyanı vermesi büyük önem taşır. Aksi takdirde sigorta şirketi, hastalığın poliçe öncesinde mevcut olduğunu ileri sürerek ödeme yapmaktan kaçınabilir.

---

3. Karantina Masrafları: Teminat Kapsamında mı?

3.1. Karantina Kavramı

Karantina, bulaşıcı hastalık şüphesi bulunan veya bu hastalığa maruz kalan kişilerin, hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla belirli bir süre izole edilmesidir. COVID-19 pandemisiyle birlikte, karantina süreçleri hem seyahat planlarını hem de sigorta hukukunu önemli ölçüde etkilemiştir.

3.2. Sigorta Şirketlerinin Yaklaşımı

Birçok sigorta poliçesi, karantina süresince oluşan konaklama ve yemek masraflarını teminat dışı bırakmaktadır. Çünkü sigortacılıkta sigortalanabilir menfaat, sadece ani ve beklenmedik sağlık olaylarından kaynaklanan zararlar ile sınırlıdır. Karantina ise çoğu zaman idari bir önlem olarak değerlendirilir.

3.3. Yargı ve Uygulama Örnekleri

Pandemi döneminde yaşanan mağduriyetler sonucunda bazı sigorta tahkim kararlarında, karantina sürecinin zorunlu sağlık izolasyonu olarak değerlendirilip kısmen karşılanabileceği yönünde içtihatlar oluşmuştur. Ancak Yargıtay bu konuda henüz doğrudan bir emsal karar vermemiştir.

3.4. Yeni Nesil Poliçelerde Genişletilmiş Teminat

COVID-19 sonrasında bazı uluslararası sigorta şirketleri, karantina durumunu “seyahat kesintisi” veya “zorunlu konaklama” başlığı altında teminat kapsamına dahil etmiştir. Bu poliçelerde:

• Karantina süresince konaklama giderleri (örneğin 5 güne kadar ve belirli bir tutara kadar),
• Uçuş iptali veya bilet değişikliği masrafları,
• PCR test giderleri karşılanabilmektedir.

---

4. Pandemi İstisnaları: COVID-19 Sonrası Sigorta Hukuku

4.1. Pandemi Tanımı ve Sigorta İlişkisi

Pandemi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından ilan edilen küresel bulaşıcı hastalık salgınları için kullanılan bir terimdir. Sigorta poliçelerinde “pandemi” kelimesi genellikle istisna olarak yer alır. Yani, salgın hastalık kaynaklı masraflar teminat dışı tutulur.

4.2. Pandemi Döneminde Poliçe Yorumları

Pandemi sürecinde en çok tartışılan konu, “sigorta şirketlerinin bu istisnayı ne ölçüde uygulayabileceği” olmuştur. Özellikle şu hususlar öne çıkmıştır:

• Poliçe metninde “pandemi” kavramı açıkça tanımlanmamışsa, sigortalı lehine yorum ilkesi (TBK m.23 ve 25) gereği teminat kapsamına dahil edilmelidir.
• Ancak poliçede açıkça “pandemiler, karantina süreçleri ve idari izolasyonlar teminat dışıdır” ibaresi varsa, sigorta şirketi sorumlu tutulmamaktadır.

4.3. Yargıtay ve Sigorta Tahkim Kurulu Yaklaşımı

Her ne kadar pandemi dönemine ilişkin çok sayıda uyuşmazlık Sigorta Tahkim Komisyonu’na taşınmış olsa da, Yargıtay’ın içtihatları genel olarak “poliçe lafzı açık ise yorum yoluna gidilmez” yönündedir.
Örneğin, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2019/2345 E., 2020/4567 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere:

“Sigorta sözleşmesinde teminat dışı haller açıkça düzenlenmişse, bu hükümlerin sigortalı aleyhine yorumlanması söz konusu olmaz.”

Bu ilke, pandemi dönemindeki sağlık sigortası uyuşmazlıklarında da uygulanmaktadır.

---

5. Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar

5.1. Pandemi Sürecinde Seyahat İptalleri

Birçok kişi, COVID-19 testinin pozitif çıkması veya uçuş iptalleri nedeniyle seyahatini gerçekleştirememiştir. Ancak seyahat sağlık sigortası genellikle “seyahat iptali teminatı” içermez. Bu teminat, yalnızca seyahat iptal sigortası türünde mevcuttur.

5.2. Sağlık Giderlerinin Geri Ödenmemesi

Bazı sigorta şirketleri, karantina sürecinde yapılan PCR testleri veya otel konaklama ücretleri için tazminat taleplerini reddetmiştir. Bunun sebebi, bu giderlerin “sağlık harcaması” değil “idari önlem masrafı” olarak değerlendirilmesidir.

5.3. Sigortalı Lehine Yorum İlkesi

TBK m.23 ve 24 uyarınca, sigorta poliçelerinde belirsizlik durumunda hükümlerin sigortalı lehine yorumlanması gerekir. Ancak sigorta sözleşmelerinin özel şartlar kısmı dikkatle incelenmeli, “pandemi, karantina, bulaşıcı hastalık” başlıkları altındaki istisnalar özellikle kontrol edilmelidir.

---

6. Sigorta Yaptırırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Seyahat sağlık sigortası yaptırmadan önce şu noktalara dikkat edilmelidir:

1. Ayakta tedavi teminatı poliçede açıkça yer alıyor mu?
2. Karantina ve pandemi ibareleri hangi başlık altında geçiyor?
3. Konaklama ve uçuş iptali masrafları teminat dahilinde mi?
4. Poliçenin coğrafi geçerliliği (örneğin ABD hariç tüm dünya) belirtilmiş mi?
5. Sigorta şirketinin muhatap acentesi veya asistans firması kim?

Bu kontroller, hem hukuki uyuşmazlıkların önüne geçecek hem de sigortalının hak kaybını önleyecektir.

---

7. Sonuç

Seyahat sağlık sigortası, yurt dışı seyahatlerinde güvence sağlayan önemli bir araçtır. Ancak sigorta poliçelerinde ayakta tedavi, karantina ve pandemi konuları çoğu zaman farklı şekillerde düzenlenmekte ve istisna olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle, sigorta yaptırmadan önce poliçenin tüm hükümlerinin dikkatle incelenmesi gerekir.

Hukuken, belirsiz hükümlerin sigortalı lehine yorumlanması, teminat kapsamının genişletilmesi yönünde önemli bir ilkedir. Fakat açıkça pandemi istisnası bulunan poliçelerde, sigorta şirketinin sorumluluğu sınırlı olacaktır. Özellikle pandemi sonrası dönemde, yeni nesil poliçelerin bu alanlarda daha kapsayıcı hale gelmesi beklenmektedir.

Gözdenur TURNA