SENETTE SAHTECİLİK VE CEZAİ SONUÇLARI
Giriş: Senette Sahteciliğin Önemi
Senet, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen ve kambiyo senedi niteliği taşıyan bir belgedir. Alacaklının hakkını güvence altına alır ve doğrudan icra takibi imkânı verir. Ancak senet üzerinde yapılan sahtecilikler, hem hukuki ihtilaflara hem de cezai sorumluluğa yol açar.
Senette sahtecilik, çoğunlukla şu şekillerde ortaya çıkar:
-
Borçlunun imzasının taklit edilmesi,
-
Rakamların değiştirilmesi,
-
Boş bırakılan kısımların kötü niyetle doldurulması,
-
Alacaklı veya borçlu bilgilerinin tahrif edilmesi.
Türk Ceza Kanunu’nun 204. maddesinde düzenlenen resmi belgede sahtecilik suçu, senetler için de uygulanır ve oldukça ağır cezalara tabidir.
1. Senette Sahtecilik Nedir?
Senette sahtecilik; bir senedin unsurlarında gerçeğe aykırı değişiklik yapmak, sahte imza atmak veya sahte senet düzenlemek anlamına gelir.
📌 Örnekler:
-
Borçlunun imzasını taklit ederek senet düzenlemek,
-
10.000 TL yazan senedi 100.000 TL’ye çevirmek,
-
Vade tarihini değiştirmek,
-
Boş senedi, doldurma yetkisini aşarak farklı şekilde doldurmak.
2. Senette Sahteciliğin Hukuki Dayanakları
2.1. Türk Ceza Kanunu (TCK) m.204 – Resmi Belgede Sahtecilik
-
Resmi belgede sahtecilik suçu 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörür.
-
Senet, kambiyo senedi ve kıymetli evrak niteliğinde olduğundan resmi belge sayılır.
2.2. Türk Ticaret Kanunu (TTK)
-
TTK m.776 ve devamında senedin unsurları düzenlenmiştir.
-
Unsurlara müdahale edilmesi, senedin geçersizliğine yol açar.
2.3. İcra ve İflas Kanunu (İİK)
-
Sahte senetle başlatılan icra takibine karşı imzaya itiraz ve menfi tespit davası açılabilir.
3. Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Unsurları
-
Belge Unsuru → Senedin resmi belge niteliği taşıması.
-
Sahtecilik Fiili → İmza taklidi, metin değiştirme, ekleme, tahrifat.
-
Kast Unsuru → Failin bilerek ve isteyerek sahtecilik yapması.
-
Zarar Tehlikesi → Belgenin hukuki ilişkilerde kullanılabilir olması.
4. Senette Sahtecilik Türleri
4.1. İmza Sahteciliği
Borçlunun veya kefilin imzasının taklit edilmesidir.
4.2. Bedel Üzerinde Sahtecilik
10.000 TL yazan senedin üzerine rakam ekleyip 100.000 TL’ye çevirmek.
4.3. Tarih Üzerinde Sahtecilik
Vade tarihinin değiştirilmesi.
4.4. Lehtar Üzerinde Sahtecilik
Senedin kime ödeneceği kısmının değiştirilmesi.
4.5. Boş Senedin Kötüye Kullanılması
Borçlunun boş imzalı verdiği senedin, anlaşmaya aykırı doldurulması.
5. Senette Sahtecilik ve Cezai Sonuçları
-
Resmi Belgede Sahtecilik (TCK 204): 2–5 yıl hapis.
-
Nitelikli Haller: Kamu görevlisinin dahil olduğu sahtecilikte ceza artırılır.
-
Teşebbüs: Sahte senedin henüz kullanılmadan yakalanması halinde teşebbüs hükümleri uygulanır.
-
İştirak: Birden fazla kişinin birlikte sahtecilik yapması halinde ceza artırılır.
6. Hukuki Başvuru Yolları
-
Savcılığa Suç Duyurusu
-
Resmi belgede sahtecilik nedeniyle şikâyet edilebilir.
-
-
İcra Takibine İtiraz
-
Sahte senet icraya konulursa 5 gün içinde imzaya itiraz edilebilir.
-
-
Menfi Tespit Davası
-
Borçlu, sahte senede dayanarak başlatılan takibin geçersiz olduğunu mahkemeden tespit ettirebilir.
-
-
Tazminat Davası
-
Sahte senet kullanan kişi, haksız takip nedeniyle tazminata mahkum olabilir.
-
8. Senette Sahtecilik ve Borç İlişkisine Etkisi
-
Sahte senet, geçersizdir.
-
Ancak gerçek imza borçluya aitse, metindeki küçük değişiklikler tartışmalı olabilir.
-
Sahteciliğin tespit edilmesi halinde alacaklı, borç hakkını kaybeder.
9. Türkiye – Avrupa Karşılaştırması
| Ülke | Senette Sahtecilik | Cezai Sonuç |
|---|---|---|
| Türkiye | TCK m.204 | 2–5 yıl hapis |
| Almanya | BGB / Strafgesetzbuch | 1–5 yıl hapis |
| Fransa | Code Pénal | 2–10 yıl hapis |
| İngiltere | Forgery and Counterfeiting Act | 2–10 yıl hapis |
10. Uygulamada Sık Karşılaşılan Sorunlar
-
Borçlunun imzasının başkası tarafından taklit edilmesi,
-
Bedel kısmına “0” eklenerek tutarın yükseltilmesi,
-
Vade tarihinin değiştirilmesi,
-
Boş senedin kötüye kullanılması,
-
İcra takibinde sahte senede dayanılması.
11. Stratejik Öneriler
-
Senet imzalanırken mutlaka doldurulmuş olmalıdır.
-
Bedel hem yazıyla hem rakamla yazılmalı, boşluk bırakılmamalıdır.
-
Şirketlerde sadece yetkili imza sahipleri imza atmalıdır.
-
Boş senet verilmemelidir.
-
Sahtecilik şüphesinde derhal savcılığa başvurulmalıdır.
12. Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Senette sahtecilik hangi suça girer?
Resmi belgede sahtecilik (TCK m.204).
2. Cezası nedir?
2–5 yıl hapis.
3. Şikayet süresi var mı?
Hayır, resmi belgede sahtecilik suçları şikayete bağlı değildir.
4. Boş senet doldurulursa sahtecilik olur mu?
Eğer doldurma yetkisi aşılmışsa hile ve sahtecilik gündeme gelir.
5. Sahte senetle icra takibi başlatılırsa ne yapılmalı?
5 gün içinde imzaya itiraz edilmeli, ayrıca savcılığa suç duyurusunda bulunulmalıdır.
6. İtiraz edilmezse ne olur?
Takip kesinleşir, haciz işlemleri başlar.
7. Sahtecilik yapan alacaklıya tazminat davası açılabilir mi?
Evet, haksız icra takibi nedeniyle maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.
8. Noterde düzenlenen senette sahtecilik yapılabilir mi?
Evet, ama noter düzenlemesi ispat kolaylığı sağlar.
9. İmza incelemesi nasıl yapılır?
Adli Tıp veya bilirkişi incelemesiyle.
10. Sahte senet kullanan avukat sorumlu olur mu?
Eğer bile bile kullanıyorsa sorumluluğu doğar.
13. Sonuç
Senette sahtecilik; hem alacaklıyı hem borçluyu ciddi şekilde etkileyen, aynı zamanda cezai yaptırımları olan bir suçtur.
-
TCK m.204 kapsamında resmi belgede sahtecilik olarak kabul edilir.
-
2–5 yıl arası hapis cezası öngörülmüştür.
-
Boş senetlerin kötüye kullanımı da hile ve sahtecilik kapsamında değerlendirilir.
-
Yargıtay kararları, şekil şartlarının önemini ve sahtecilikteki ağır yaptırımları sürekli vurgulamaktadır.
Sonuç olarak; senet düzenlerken dikkatli olmak, boşluk bırakmamak, yetkisiz imzaları kabul etmemek en temel koruma yöntemleridir.