Ruhsatsız Faaliyet Gösteren Güzellik Merkezinin Mağdur Ettiği Danışanın Hukuki Başvuru Yolları
1. Giriş
Son yıllarda estetik, cilt bakımı ve lazer epilasyon gibi hizmetler sunan güzellik merkezlerinin sayısı hızla artmıştır. Ancak ruhsat ve gerekli izinler olmadan faaliyet gösteren işletmeler, hem tüketici haklarını hem de kamu sağlığını ciddi şekilde ihlal etmektedir. Bu durum, mağdur olan danışanların hem maddi hem manevi zarar görmesine yol açmakta ve hukuki yolları gündeme getirmektedir.
2. Ruhsatsız Faaliyetin Hukuki Niteliği
2.1. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Zorunluluğu
-
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun ve İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca, güzellik salonlarının belediyeden işyeri açma ruhsatı alması zorunludur.
-
Ruhsat, hijyen şartlarının sağlandığını ve gerekli teknik kriterlerin karşılandığını gösterir.
2.2. Sağlık Bakanlığı Düzenlemeleri
-
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ve ilgili Sağlık Bakanlığı genelgeleri gereği, tıbbi müdahale niteliğinde işlemler yalnızca yetkili sağlık kuruluşlarında yapılabilir.
-
Ruhsatsız ve yetkisiz işlem, hem idari yaptırım hem de cezai sorumluluk doğurur.
3. Mağduriyet Türleri ve Sonuçları
-
Fiziksel zararlar: Yanık, enfeksiyon, kalıcı iz, alerjik reaksiyon.
-
Maddi zararlar: Hizmet bedeli, tedavi masrafları, iş gücü kaybı.
-
Manevi zararlar: Psikolojik yıkım, sosyal yaşamda etkilenme.
4. Hukuki Başvuru Yolları
4.1. İdari Başvurular
-
Belediye Başkanlığına Şikayet
-
Ruhsatsız işletmeler belediye zabıta ekipleri tarafından tespit edilerek mühürlenir (5393 sayılı Belediye Kanunu m. 15).
-
-
İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü’ne Bildirim
-
Sağlık mevzuatına aykırılık nedeniyle idari para cezası ve kapatma uygulanır.
-
4.2. Cezai Yaptırımlar
-
Türk Ceza Kanunu m. 187 – Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak şekilde ilaç veya tıbbi cihaz kullananlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilir.
-
TCK m. 89 – Taksirle yaralama suçu; mağdurun şikayeti ile hapis veya adli para cezası gündeme gelir.
-
TCK m. 157 – Dolandırıcılık; hizmetin niteliklerini bilerek yanlış tanıtan işletmeler hakkında uygulanabilir.
Yargıtay 12. CD, 2019/4321 E., 2021/8567 K.: Ruhsatsız yapılan lazer epilasyon sonucu yaralanma olayında, sanığın hem taksirle yaralama hem de 1219 sayılı Kanun’a aykırılıktan mahkûmiyetine karar verilmiştir.
4.3. Tazminat Davaları
a) Maddi Tazminat
-
Türk Borçlar Kanunu m. 49 ve m. 112 uyarınca;
-
Tedavi giderleri
-
İş gücü kaybı
-
Ödenen hizmet bedelinin iadesi talep edilebilir.
-
b) Manevi Tazminat
-
Fiziksel ve psikolojik acı nedeniyle manevi tazminat talebi mümkündür.
-
Yargıtay 15. HD, 2017/3321 E., 2019/2856 K.: Ruhsatsız güzellik merkezinde oluşan kalıcı cilt izleri için manevi tazminata hükmedilmiştir.
4.4. Tüketici Hukuku Başvuruları
-
6502 sayılı TKHK m. 13 – Ayıplı hizmet hükümleri uygulanır.
-
2025 yılı için 66.000 TL altındaki talepler Tüketici Hakem Heyeti, üzerindeki talepler Tüketici Mahkemesi’ne yapılır.
-
Ayıplı hizmetten dönme ve bedel iadesi talebi mümkündür.
5. İspat ve Deliller
-
İşlem öncesi-sonrası fotoğraflar
-
Doktor raporları
-
Fatura/ödeme dekontu
-
Reklam ve tanıtım içerikleri
-
Mesajlaşmalar
6. Önleyici Hukuki Tedbirler
-
Hizmet alınacak işletmenin ruhsatı ve yetki belgeleri mutlaka kontrol edilmelidir.
-
Uygulama öncesi bilgilendirme formu imzalanmalı.
-
Sözleşme detaylı incelenmeli; iade şartları, riskler ve sorumluluk açıkça yazılı olmalı.
7. Sonuç
Ruhsatsız faaliyet gösteren güzellik merkezleri, hem idari kapatma hem de cezai yaptırımlar ile karşı karşıyadır. Mağdur olan danışanlar, idari, cezai ve hukuk yollarını aynı anda kullanarak bedel iadesi, tazminat ve işletmenin kapatılması gibi sonuçlar elde edebilir.
Bu tür davalarda en önemli unsur, zararın ve işletmenin ruhsatsız olduğunun ispatıdır. Delillerin güçlü olması, sürecin lehinize sonuçlanmasını kolaylaştıracaktır.