Restoranlar Menüde Tescilli Marka Adlarını Kullanmak İçin Hangi İzinleri Almalıdır?

1. Giriş

Restoran ve kafeler menülerinde kullandıkları ürün isimleri ile hem müşteri ilgisini çekmek hem de ürünün kalitesi hakkında güven oluşturmak ister. Ancak bu isimler tescilli bir markaya ait olduğunda, hukuki açıdan dikkat edilmesi gereken önemli noktalar ortaya çıkar.
Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK), tescilli markaların izinsiz kullanımını marka hakkı ihlali sayar. Dolayısıyla, restoranların menülerinde tescilli markalı ürün adlarını kullanması, marka sahibinden gerekli izinlerin alınmasını gerektirir.

2. Marka ve Marka Koruması

2.1. Marka Tanımı

6769 sayılı SMK’ya göre marka, bir işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerden ayırt etmeyi sağlayan işaretlerdir. Bu işaretler kelime, şekil, logo, renk kombinasyonu, hatta ses veya üç boyutlu biçim olabilir.

2.2. Marka Sahibinin Hakları

Marka sahibi, markayı kullanma, lisans verme, devretme ve izinsiz kullanımlara karşı dava açma yetkisine sahiptir (SMK m.7-9).

3. Restoranların Menüde Marka Kullanması

3.1. Hangi Durumlar Marka İhlali Sayılır?

Bir restoranın menüsünde tescilli markayı izinsiz olarak:

Ürün adı olarak
Reklam ve tanıtımda
Sosyal medya paylaşımlarında
kullanması, marka hakkı ihlali teşkil edebilir.

3.2. İstisnalar

SMK m.7/3 kapsamında, markanın ürünün türünü belirtmek amacıyla kullanılması (ör. “Coca-Cola marka kola” şeklinde) ve dürüst kullanım sınırları içinde kalması ihlal sayılmaz. Ancak bu kullanım bile markanın itibarını zedeleyecek şekilde olamaz.

4. İzin Alma Süreci

4.1. Marka Sahibinden Yazılı İzin

Marka sahibi veya yetkili distribütör ile yapılacak yazılı izin sözleşmesi (lisan sözleşmesi), restoranın markayı menüsünde kullanmasına yasal zemin sağlar.

4.2. Lisans Sözleşmesinde Bulunması Gerekenler

Lisansın kapsamı (hangi ürünlerde kullanılacağı)
Süresi
Coğrafi alan sınırları
Ücret veya komisyon bedeli
Kullanım biçimi (logo, yazı tipi, renkler vb.)

4.3. Tedarik Zinciri İlişkisi

Bazı markalar, ürünlerini kullanan restoranlara doğrudan yetki verir. Örneğin, “X Kahve” markalı çekirdekleri satın alan bir kafe, bu markayı menüsünde kullanma hakkına sahip olabilir; ancak bu hak mutlaka sözleşmede belirtilmelidir.

5. Hukuki Dayanaklar

SMK m.7-29: Marka hakkı kapsamı ve ihlal halleri
Türk Ticaret Kanunu m.54-55: Haksız rekabet hükümleri
Türk Borçlar Kanunu m.26: Sözleşme serbestisi çerçevesinde lisans sözleşmeleri

6. İhlalin Hukuki Sonuçları

6.1. Hukuk Davaları

İhlalin tespiti
İhlalin durdurulması
Tazminat talebi
İhtiyati tedbir (menülerin toplatılması, reklamların durdurulması)

6.2. Ceza Davaları

SMK m.30 uyarınca, marka hakkına tecavüz edenler hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası uygulanabilir.

6.3. İdari Yaptırımlar

Reklam Kurulu, aldatıcı veya yanıltıcı marka kullanımı nedeniyle idari para cezası verebilir.

7. Pratik Örnekler

Olay 1 – Kahve Markası

A.K. isimli işletmeci, menüsünde “Latte – Starbucks” ifadesini kullanır. Starbucks’tan ürün tedariki olmadığı için marka sahibi yazılı ihtar gönderir. A.K., tescilli markayı izinsiz kullandığını kabul ederek menüleri değiştirir.

Olay 2 – Çikolata Tatlısı

B.Y.’nin restoranında “Nutella’lı Krep” menüde yer alır. Nutella markalı ürün kullanıldığı halde lisans sözleşmesi yoktur. Marka sahibi, logonun menüde yer almasından rahatsız olur ve haksız rekabet davası açar. Mahkeme, markanın ticari itibarı zedelenmediği için sadece kullanım biçimini değiştirme kararı verir.

Olay 3 – Meşrubat Kullanımı

C.L., menüsünde “Coca-Cola” yazarak kola satmaktadır. Ancak markalı ürünün yerine farklı bir kola ikram etmektedir. Bu durum, hem marka hakkı ihlali hem de tüketiciyi aldatma suçu kapsamına girer.

8. Restoranlar İçin Öneriler

Tescilli marka kullanılacaksa mutlaka yazılı izin alın.
Ürün tedariki yapılan firmadan kullanım hakkına dair belge isteyin.
Menü ve tanıtım materyallerinde marka logolarını aslına uygun kullanın.
Tedarik edilmeyen ürünlerde markalı isim kullanmayın.
Sosyal medya paylaşımlarında markayı kullanırken de izin şartını unutmayın.

9. Sonuç

Restoranların menülerinde tescilli markaların izinsiz kullanılması, marka hakkı ihlali, haksız rekabet ve tüketiciyi aldatma suçlarını gündeme getirebilir. En güvenli yol, marka sahibinden yazılı izin almak ve lisans sözleşmesiyle kullanım şartlarını netleştirmektir. Böylece hem marka hakları korunur hem de işletme hukuki risklerden uzaklaşır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut

Single Blog Title