Portekiz’de Çalışma İzni ve İşçi Hakları: Hukuki Çerçeve ve Güncel Düzenlemeler
Giriş
Portekiz, Avrupa Birliği’nin güneybatısında yer alan, özellikle yabancı işçiler ve yatırımcılar için cazip bir ülke haline gelmiştir. Çalışma izni ve işçi hakları, yabancı çalışanlar için önemli hukuki süreçleri içermektedir. Bu makalede, Portekiz’de çalışma izni türleri, başvuru süreci, işçilerin sahip olduğu haklar ve güncel hukuki düzenlemeler ele alınacaktır.
1. Portekiz’de Çalışma İzni Türleri
a) AB Vatandaşları İçin Çalışma İzni
Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ülkelerinin vatandaşları, Portekiz’de çalışma izni almadan serbestçe çalışabilirler. Ancak, 3 aydan uzun süre kalacaklarsa, Residência para Cidadãos da União Europeia (AB Vatandaşları için Oturma İzni) belgesi almaları gerekmektedir.
b) AB Dışı Ülke Vatandaşları İçin Çalışma İzni
AB dışından gelen yabancıların Portekiz’de çalışabilmesi için çalışma vizesi (Visto de Trabalho) ve oturma izni (Autorização de Residência para Trabalho) alması gerekmektedir. Çalışma izinleri şunlardır:
-
Kısa Süreli Çalışma Vizesi (Visto de Curta Duração para Trabalho)
- 90 güne kadar çalışmak isteyen kişiler için uygundur.
- Genellikle kısa süreli projeler ve geçici işlerde çalışanlar için verilir.
-
Geçici Çalışma Vizesi (Visto Temporário para Trabalho)
- 1 yıla kadar olan iş sözleşmeleri için düzenlenir.
- Yenilenebilir ve belirli sektörlerde çalışanlar için uygundur.
-
Uzun Süreli Çalışma Vizesi (Visto de Residência para Trabalho)
- Süresiz iş sözleşmeleri veya uzun vadeli çalışma planları olan kişiler içindir.
- Çalışma süresi boyunca oturma izni almayı gerektirir.
-
Serbest Meslek Çalışma Vizesi (Visto D2 – Empreendedor)
- Serbest meslek sahibi veya girişimci olarak çalışmak isteyenler içindir.
- Küçük işletme sahipleri ve serbest çalışanlar için idealdir.
-
Nitelikli İşçi Çalışma Vizesi (Visto D3 – Trabalhador Altamente Qualificado)
- Portekiz’de mühendislik, tıp, yazılım geliştirme gibi yüksek nitelik gerektiren meslek grupları için düzenlenir.
- AB’nin Mavi Kart programına başvurulabilir.
2. Portekiz’de Çalışma İzni Başvuru Süreci
Adım 1: İş Teklifi Almak
Çalışma vizesi alabilmek için bir Portekizli işverenden iş teklifi almak gerekir. İşveren, yabancı işçiyi işe almadan önce Portekiz İş ve İşçi Ajansı’ndan (IEFP) onay almalıdır.
Adım 2: Çalışma Vizesine Başvuru
İşçi, Portekiz Konsolosluğu’na gerekli belgelerle birlikte başvuruda bulunur. Gerekli belgeler şunlardır:
- İş sözleşmesi
- Pasaport ve biyometrik fotoğraf
- Sabıka kaydı
- Sağlık sigortası
- Konaklama kanıtı
Adım 3: Oturma İzni Başvurusu
Portekiz’e geldikten sonra, 4 ay içinde Serviço de Estrangeiros e Fronteiras (SEF) ofisine giderek oturma izni başvurusu yapılmalıdır.
3. Portekiz’de İşçi Hakları ve Çalışma Koşulları
Portekiz’de işçi hakları Çalışma Kanunu (Código do Trabalho) çerçevesinde korunmaktadır. AB işçi hakları standartlarına uygun olan bu düzenlemeler, yabancı işçiler için de geçerlidir.
a) Çalışma Saatleri ve Fazla Mesai
- Haftalık çalışma süresi 40 saat ile sınırlıdır.
- Günlük maksimum çalışma süresi 8 saattir.
- Fazla mesai ücretleri %25 ila %50 arasında değişmektedir.
- Resmi tatillerde çalışanlar ek ücret veya ek izin hakkına sahiptir.
b) Asgari Ücret ve Ücret Düzenlemeleri
- 2024 yılı itibarıyla Portekiz’de asgari ücret 820 € olarak belirlenmiştir.
- İşverenler, maaş ödemelerini banka yoluyla yapmak zorundadır.
- Yabancı işçilerin maaş ve sosyal hakları yerli işçilerle eşit olmalıdır.
c) İş Güvencesi ve İşten Çıkarma Kuralları
- İşten çıkarılma durumunda en az 15 günlük ihbar süresi gereklidir.
- İşten haksız yere çıkarılan işçiler, iş mahkemelerinde dava açabilir.
- İşsizlik ödeneği almak için en az 12 ay sigortalı çalışmış olmak gereklidir.
d) İzin Hakları
- Yıllık izin süresi: 22 iş günü
- Doğum izni: Kadın çalışanlar için 120 ila 150 gün arasında
- Babalık izni: 28 gün zorunlu
- Hastalık izni: 3 günü aşan durumlarda sağlık raporu gereklidir.
e) Sendika Hakları
- Portekiz’de işçilerin sendikalara üye olma hakkı bulunmaktadır.
- İşverenler, sendikal faaliyetler nedeniyle çalışanları işten çıkaramaz.
4. Yasadışı Çalışmanın Hukuki Sonuçları
Portekiz’de çalışma izni olmadan çalışmak yasaktır ve ciddi yaptırımları bulunmaktadır:
- Yabancı işçiler sınır dışı edilebilir.
- İşverenler 6.000 €’ya kadar para cezasına çarptırılabilir.
- Çalışma izni olmadan çalışan kişiler sosyal haklardan yararlanamaz.
5. Güncel Hukuki Düzenlemeler
Son yıllarda Portekiz, yabancı işçilere yönelik bazı önemli düzenlemeler yapmıştır:
- 2023 yılında yürürlüğe giren yeni göçmenlik yasası, oturma izni alma süreçlerini kolaylaştırdı.
- Dijital göçebe vizesi uygulamaya konuldu ve uzaktan çalışanlar için fırsatlar sunuldu.
- Portekiz Altın Vize programı revize edilerek yabancı yatırımcılar için yeni kriterler belirlendi.
Sonuç
Portekiz, yabancı işçiler için cazip bir iş piyasasına sahip olup, çalışma izni ve işçi hakları konusunda AB standartlarını benimsemektedir. Yabancı çalışanların, çalışma izni sürecine uygun şekilde başvurularını yapmaları ve işçi haklarından haberdar olmaları büyük önem taşımaktadır. Hukuki düzenlemelere uygun hareket etmek, hem işçi hem de işveren açısından yasal sorunları önleyecek ve daha güvenli bir çalışma ortamı yaratacaktır.
About Post Author
