Portekiz Vatandaşlığı ve Çifte Vatandaşlık Politikası: Hukuki Çerçeve ve Güncel Uygulamalar

Portekiz, tarihsel olarak göç veren ve alan bir ülke olması nedeniyle vatandaşlık hukuku ve çifte vatandaşlık politikalarını zaman içinde esnek hale getirmiştir. Günümüzde, yatırım, soy bağı, evlilik ve uzun süreli ikamet gibi farklı yollarla Portekiz vatandaşlığına geçiş mümkündür. Bu makalede, Portekiz vatandaşlığına geçiş yolları, çifte vatandaşlık düzenlemeleri ve son dönemlerde uygulanan yasal politikalar ele alınacaktır.

1. Portekiz Vatandaşlığına Geçiş Yolları

Portekiz vatandaşlığını kazanmanın birkaç yolu bulunmaktadır:

a) Doğum Yoluyla Vatandaşlık (Jus Soli ve Jus Sanguinis)

Portekiz, jus sanguinis (kan bağı) ilkesini benimsemektedir. Bu kapsamda, ebeveynlerinden biri Portekiz vatandaşı olan kişiler otomatik olarak Portekiz vatandaşlığı kazanabilir. Ancak 1981 Vatandaşlık Yasası’nda yapılan düzenlemelerle, ülkede doğan ve ebeveynlerinden birinin en az bir yıl yasal olarak ikamet ettiği çocuklar da Portekiz vatandaşlığına hak kazanabilir.

b) Evlilik Yoluyla Vatandaşlık

Portekiz vatandaşıyla en az üç yıl evli olan ve Portekiz ile bağlarını kanıtlayan bireyler vatandaşlık başvurusunda bulunabilir. Ancak, evliliğin yalnızca vatandaşlık kazanma amacıyla yapıldığının tespit edilmesi halinde başvuru reddedilebilir.

c) Uzun Süreli İkamet ile Vatandaşlık

Portekiz’de beş yıl boyunca yasal olarak ikamet eden yabancılar vatandaşlık başvurusu yapabilir. Başvuru için A2 seviyesinde Portekizce dil bilgisi, suç kaydının temiz olması ve Portekiz toplumu ile entegrasyonun sağlandığına dair kanıtlar gereklidir.

d) Yatırım Yoluyla Vatandaşlık (Golden Visa Programı)

Portekiz’in sunduğu Altın Vize (Golden Visa) Programı, yatırımcılara beş yıl boyunca Portekiz’de yaşama ve ardından vatandaşlık başvurusunda bulunma hakkı tanır. Ancak, 2023 yılında yürürlüğe giren yeni düzenlemelerle, gayrimenkul yatırımı yolu kapanmış, bunun yerine fon yatırımları ve istihdam yaratma projeleri ön plana çıkmıştır.

e) Sefarad Yahudileri İçin Vatandaşlık

Portekiz, 2015 yılında çıkardığı yasa ile 15. yüzyılda İspanya ve Portekiz’den sürgün edilen Sefarad Yahudilerinin torunlarına vatandaşlık hakkı tanımıştır. Ancak, 2022’de yapılan değişikliklerle başvuru sürecinde daha fazla belge ve Portekiz ile bağ kanıtları aranır hale gelmiştir.

2. Çifte Vatandaşlık Politikası

Portekiz, çifte vatandaşlığa izin veren ülkeler arasında yer almaktadır. Bu, diğer ülke vatandaşlarının Portekiz vatandaşlığına geçerken eski vatandaşlıklarını koruyabilmelerine olanak tanır. Ancak, bazı ülkeler (örneğin Almanya ve Çin gibi) çifte vatandaşlığa izin vermediğinden, başvuru sahibinin kendi ülkesinin yasalarını da dikkate alması gerekir.

Portekiz vatandaşları ayrıca, Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin vatandaşı oldukları için Schengen Bölgesi içinde serbest dolaşım, Avrupa’da çalışma hakkı ve AB vatandaşlarına tanınan sosyal haklardan yararlanma gibi ayrıcalıklara da sahiptir.

3. Son Dönem Gelişmeler ve Yasal Düzenlemeler

Portekiz, 2023 yılında Golden Visa programında değişiklikler yaparak gayrimenkul yatırımlarına dayalı vatandaşlık sürecini kaldırmış, fon yatırımlarını teşvik etmeye başlamıştır. Ayrıca, Sefarad Yahudileri için vatandaşlık başvurularını daha sıkı kriterlere bağlamıştır. Bunun yanında, Portekizce dil bilgisi ve entegrasyon şartları konusunda daha katı düzenlemeler getirilmiştir.

Sonuç

Portekiz vatandaşlığı, hem AB içinde hareket özgürlüğü hem de ekonomik avantajlar açısından cazip seçenekler sunmaktadır. Çifte vatandaşlık politikası sayesinde birçok kişi, mevcut vatandaşlıklarını koruyarak Portekiz pasaportu sahibi olabilmektedir. Ancak, son dönemde yapılan yasal değişiklikler, vatandaşlık süreçlerini daha sıkı kriterlere bağlamış olup, başvuruda bulunacak kişilerin güncel düzenlemeleri dikkatle takip etmesi önemlidir.