Portekiz Golden Visa Programı: Yeni Düzenlemeler ve Oturum İzni

Giriş

Avrupa Birliği içinde yatırım yoluyla oturum hakkı sağlayan Golden Visa programları, özellikle yabancı yatırımcılar için stratejik bir göç yoludur. Bu programların en ünlülerinden biri, 2012’de başlatılan Portekiz Golden Visa Programıdır. Yıllarca en cazip seçenek olarak öne çıkan Portekiz, 2023 yılında yaptığı reformlarla gayrimenkul seçeneğini kaldırarak programın yapısını değiştirmiştir.

Türk vatandaşları için Portekiz Golden Visa; 5 yıl gibi kısa sürede vatandaşlık hakkı, Avrupa’da serbest dolaşım, NHR vergi avantajı ve yüksek yaşam kalitesi nedeniyle halen büyük ilgi görmektedir. Özellikle Portekiz’in güçlü bankacılık sistemi, AB fonlarından yararlanabilmesi ve düşük suç oranı, yatırımcılar için güvenli bir liman sunmaktadır.

Bu rehberde, Portekiz Golden Visa Programı 2025 itibarıyla tüm ayrıntılarıyla ele alınacaktır: hukuki dayanaklar, yatırım seçenekleri, gayrimenkulün kaldırılması, başvuru süreci, Türk vatandaşlarının durumu, vergilendirme, vatandaşlığa geçiş ve Avrupa’daki diğer Golden Visa programlarıyla karşılaştırmalar.

---

1. Hukuki Dayanaklar

1.1. 29/2012 Sayılı Yasa

Golden Visa, Portekiz’de 29/2012 sayılı Yasa ile hayata geçirilmiştir. Yabancı yatırımcıların ülke ekonomisine katkı sağlaması karşılığında oturum hakkı verilmiştir.

1.2. 23/2007 Sayılı Göç Yasası

Yabancıların Portekiz’de ikametine ilişkin genel hükümler bu yasada yer almaktadır.

1.3. AB Düzenlemeleri

Portekiz, Schengen üyesi olduğu için Golden Visa sahipleri tüm Schengen ülkelerinde serbest dolaşım hakkı elde eder.

---

2. Programın Tarihçesi

• 2012: Golden Visa başlatıldı, gayrimenkul yatırımı ana seçenekti.

• 2015–2020: Program zirveye ulaştı, özellikle Çinli ve Türk yatırımcılar yoğun ilgi gösterdi.

• 2021–2022: Avrupa Komisyonu, gayrimenkul temelli oturum programlarını eleştirmeye başladı.

• 2023: Reform yapıldı, gayrimenkul yatırımı kaldırıldı.

• 2025: Program halen yatırım fonu ve diğer seçeneklerle devam ediyor.

---

3. Yatırım Türleri ve Minimum Tutarlar

3.1. Yatırım Fonları

• Minimum 500.000 € yatırım fonu katılımı.

• AB onaylı fonlarda yapılmalı.

3.2. Araştırma ve Teknoloji

• En az 500.000 € AR-GE projelerine yatırım.

3.3. Kültürel Miras ve Sanat

• En az 250.000 € kültürel miras projelerine katkı.

3.4. İstihdam Yaratma

• En az 10 kişiye istihdam sağlayacak iş kurma.

---

4. Gayrimenkul Seçeneğinin Kaldırılması (2023 Reformu)

Golden Visa’nın en popüler yolu olan gayrimenkul yatırımı, 2023’te çıkarılan Decree Law 14/2023 ile kaldırıldı. Amaç, yerel halk için emlak fiyatlarının yükselmesini engellemekti.

---

5. Başvuru Prosedürü (Adım Adım)

5.1. Hazırlık

• Portekiz’de vergi numarası (NIF) alınır.

• Banka hesabı açılır.

5.2. Yatırımın Yapılması

• Fon veya proje yatırımı belgelenir.

5.3. Başvuru

• SEF (Serviço de Estrangeiros e Fronteiras) üzerinden yapılır.

• Biyometrik veriler alınır.

5.4. Onay

• Ortalama 6–9 ayda sonuçlanır.

• 2 yıllık oturum kartı verilir, sonrasında 3 yıllık uzatma mümkündür.

---

6. Belgeler ve Masraflar

Belgeler

• Pasaport,

• Yatırım belgesi,

• Sabıka kaydı,

• Sağlık sigortası,

• Gelir belgeleri.

Masraflar

• Başvuru harcı: kişi başı 5.300 €

• Yenileme ücreti: 2.600 €

• Avukatlık masrafı: 7.000–10.000 €

---

7. Türk Vatandaşlarının Durumu

7.1. Avantajlar

• Türkiye’den Portekiz’e direkt uçuşlar,

• Türk yatırımcıların yoğun ilgisi,

• AB çerçevesinde vergi avantajları.

7.2. Çifte Vergilendirme

Türkiye–Portekiz çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması vardır.

7.3. Vatandaşlık

5 yıl ikamet sonrası Portekiz vatandaşlığına başvuru mümkündür. Bu süre Avrupa’daki en kısadır.

---

8. Oturum İzninin Avantajları

• Schengen serbest dolaşımı,

• Aile fertlerini kapsaması,

• Eğitim ve sağlık hizmetlerinden yararlanma,

• 5 yıl sonrası vatandaşlık,

• Vergi avantajları.

---

9. Vergi Yükümlülükleri – NHR Sistemi

Portekiz, yabancılara özel Non-Habitual Resident (NHR) sistemi sunmaktadır.

• 10 yıl boyunca düşük oranlı vergi,

• Yurt dışı gelirlerde vergi muafiyeti,

• %20 sabit oranlı gelir vergisi avantajı.

---

10. Vatandaşlığa Giden Yol

• İkamet süresi: 5 yıl,

• Dil şartı: Portekizce A2 düzeyi,

• Entegrasyon: Kültürel uyum testi,

• Çifte vatandaşlık: Türk vatandaşları için mümkündür.

---

11. Türkiye–Portekiz Karşılaştırması

• Türkiye: 400.000 $ gayrimenkul → vatandaşlık,

• Portekiz: 500.000 € fon yatırımı → oturum, 5 yıl sonrası vatandaşlık.

---

12. Avrupa Karşılaştırması

---

13. En Çok Tercih Edilen Yatırım Alanları

• Lizbon: Finans merkezi,

• Porto: Sanayi ve ticaret şehri,

• Algarve: Turizm bölgesi,

• Braga: Teknoloji yatırımları.

---

14. Yatırımın Getirisi

• Fon getirileri yıllık %4–6,

• NHR sistemi ile vergi avantajı,

• Uzun vadede vatandaşlık kazanımı.

---

15. Uygulama Senaryoları

1. Türk İş Adamı: Lizbon’da fon yatırımı yapar.

2. Emekli Çift: Algarve’de kültürel projeye katkı yapar.

3. Yatırımcı Grup: Porto’da teknoloji fonuna katılır.

4. Öğrenci Ailesi: Braga’da yatırım yapar, tüm aile oturum kazanır.
   5–10: Araştırma projeleri, istihdam yaratma, vergi avantajı, vatandaşlık başvurusu.

---

16. Sık Sorulan Sorular (FAQ)

S1: Türkler Portekiz Golden Visa alabilir mi?
Evet.

S2: Minimum yatırım ne kadar?
500.000 €.

S3: Gayrimenkul seçeneği var mı?
Hayır, 2023’te kaldırıldı.

S4: Vatandaşlık için kaç yıl gerekir?
5 yıl.

S5: Aile üyeleri de faydalanır mı?
Evet.

S6: Çifte vatandaşlık mümkün mü?
Evet.

S7: Schengen serbest dolaşımı sağlanır mı?
Evet.

S8: Vergi avantajı nedir?
NHR sistemi ile 10 yıl düşük vergiler.

S9: Fon yatırımı güvenli mi?
AB onaylı fonlar tercih edilmelidir.

S10–30: ret sonrası dava, yatırım geri çekme, miras intikali, çocukların eğitimi, dil sınavı, entegrasyon şartları.

---

Sonuç

Portekiz Golden Visa Programı, 2025 itibarıyla Avrupa’daki en hızlı vatandaşlığa götüren yatırım yoluyla oturum izni programıdır. Gayrimenkul seçeneği kaldırılmış olsa da, fon ve proje yatırımları Türk yatırımcılar için güvenli ve karlı bir yol sunmaktadır.

5 yıl içinde vatandaşlık imkanı, NHR vergi avantajı ve aile fertlerini kapsaması, programı halen cazip kılmaktadır.

---