Polonya’da Serbest Çalışma (Freelancer) İzni ve Hukuki Çerçeve
Giriş
Dijitalleşme ve uzaktan çalışmanın yükselişi, freelancer (serbest çalışan) statüsünü tüm dünyada popüler hale getirmiştir. Polonya da AB içindeki merkezi konumu, ekonomik büyümesi ve düşük yaşam maliyetleri nedeniyle freelancer’lar için cazip bir ülkedir.
Türk vatandaşları için Polonya’da serbest çalışma imkânı, yalnızca gelir elde etme değil, aynı zamanda oturum izni alma ve uzun vadede vatandaşlığa geçiş fırsatıdır. Ancak bu süreç, hukuki açıdan dikkatle planlanmalıdır.
I. Polonya’da Serbest Çalışma Hakkının Hukuki Temeli
-
Yabancılar Kanunu (Ustawa o cudzoziemcach) yabancıların çalışma izinlerini düzenler.
-
Serbest çalışma, ticari faaliyet yürütme kapsamında değerlendirilir.
-
Freelance çalışanlar genellikle sole proprietorship (jednoosobowa działalność gospodarcza) veya şirket kurma (Sp. z o.o.) yoluyla faaliyet gösterir.
II. Freelancer Olarak Çalışmanın Oturum İzni ile Bağlantısı
-
Freelancer olarak faaliyet gösterebilmek için ulusal vize (D tipi) veya geçici oturum izni gerekir.
-
Oturum izni, Polonya’da düzenli gelir elde eden ve vergi ödeyen freelancer’lara verilebilir.
III. Kimler Serbest Çalışma İzni Alabilir?
-
Dijital hizmet sağlayıcıları (yazılımcı, grafik tasarımcı, danışman).
-
Serbest meslek sahipleri (avukat, mimar, çevirmen).
-
İçerik üreticileri ve online eğitmenler.
-
Yabancı şirketlere uzaktan hizmet sunanlar.
IV. Başvuru Şartları
-
Geçerli pasaport.
-
Polonya’da ikamet adresi.
-
İş planı veya sözleşmeler (müşteri referansları).
-
Yeterli mali kaynak (asgari geçim standardı).
-
Sağlık sigortası.
V. Gerekli Belgeler
-
Başvuru formu.
-
Pasaport ve biyometrik fotoğraf.
-
Müşteri sözleşmeleri veya iş planı.
-
Vergi ve muhasebe belgeleri.
-
Sağlık sigortası poliçesi.
-
Banka hesap dökümleri.
VI. Vergi Yükümlülükleri
1. Gelir Vergisi (PIT)
-
Freelancer gelirleri gelir vergisine tabidir.
-
Oran: %12 – %32 (2025 itibarıyla).
2. Katma Değer Vergisi (VAT)
-
Yıllık belirli ciroyu aşan freelancer’lar KDV mükellefi olur.
-
Standart oran: %23.
3. Sosyal Güvenlik (ZUS)
-
Freelancer’ların sosyal sigorta primi ödemesi zorunludur.
VII. Türk Vatandaşları İçin Özel Durumlar
-
Türkiye–Polonya çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması sayesinde gelirler iki kez vergilendirilmez.
-
Türk freelancer’lar Polonya’da oturum izniyle birlikte AB içi serbest hareket avantajına sahip olurlar.
-
Uzun vadede vatandaşlık yoluna girebilirler.
VIII. Freelancer Vizeleri ile Girişimcilik Farkları
-
Freelancer izni bireysel faaliyet odaklıdır.
-
Girişimci vizeleri (yatırımcı oturumu) şirket kurma ve istihdam yaratma şartı arar.
-
Freelancer modeli daha düşük maliyetlidir.
IX. Red Sebepleri ve İtiraz Yolları
Red Sebepleri
-
Yetersiz gelir.
-
Eksik veya sahte belgeler.
-
Vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi.
İtiraz
-
Wojewoda kararına karşı Başbakanlık Göç Dairesi.
-
Sonrasında idari mahkeme.
X. Stratejik Öneriler
-
Başvuru öncesi iş planı hazırlanmalı.
-
Müşteri sözleşmeleri belgelenmeli.
-
Vergi ve muhasebe danışmanı ile çalışılmalı.
-
Uzun vadeli planlama → freelance → sürekli oturum → vatandaşlık.
XI. Örnek Senaryolar
-
Senaryo 1: Türk yazılımcı, Polonya’da freelance çalışarak 5 yıl sonunda sürekli oturum aldı.
-
Senaryo 2: Türk tasarımcı, müşterilerini belgeleyemediği için oturum reddi aldı.
-
Senaryo 3: Türk danışman, Polonya’da şirket kurarak freelance statüsünden girişimciliğe geçti.
XII. Sık Sorulan Sorular
-
Polonya’da freelancer olarak çalışabilir miyim? → ✔ Evet.
-
Vergi ödemem gerekir mi? → ✔ Evet, PIT ve KDV yükümlülüğü vardır.
-
Türk vatandaşları için kolaylık var mı? → Çifte vergilendirme anlaşması avantaj sağlar.
-
Freelancer izni vatandaşlık yolunu açar mı? → ✔ Evet, uzun vadede.
-
İtiraz imkânı var mı? → ✔ Evet.
Sonuç
Polonya’da freelancer olarak çalışmak, yabancılar için gelir elde etme, oturum hakkı kazanma ve uzun vadede vatandaşlığa geçiş imkânı sunar.
Türk vatandaşları için en kritik avantaj, çifte vergilendirme anlaşması ile mali yükün azaltılmasıdır. Ancak süreç karmaşık olduğundan hukuki ve mali danışmanlık sürecin başarısı için önemlidir.
About Post Author
